Hoàn thiện pháp luật, thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo

Ảnh minh họa

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tú cho hay, Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã xác định phải hoàn thiện thể chế nhằm phát triển khoa học công nghệ và đưa thể chế phát triển khoa học, công nghệ thành yếu tố quyết định để phát triển của quốc gia.

Đồng thời, Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong Kỷ nguyên mới cũng xác định pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật là đột phá của đột phá.

Thời gian qua, các Bộ, ngành, địa phương và cộng đồng DN đã nỗ lực trong việc xây dựng pháp luật liên quan đến khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo nhưng hiệu quả đạt được chưa cao. Do đó, cần nỗ lực hoàn thiện Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, nhằm tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển vượt bậc của đất nước trong Kỷ nguyên mới.

Theo báo cáo tình hình triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW, trong 5 tháng đầu năm 2025 của Ban Chỉ đạo T.Ư về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số chỉ rõ nhiều hạn chế, thách thức trong việc xây dựng, ban hành thể chế, chính sách như: việc sửa đổi, bổ sung quy định vẫn chưa thực sự tháo gỡ triệt để các rào cản thể chế; các luật liên quan đến khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số có nguy cơ thiếu liên thông, tương thích với các luật quan trọng khác như Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Đấu thầu, Luật Thuế thu nhập DN, Luật Thuế thu nhập cá nhân; Dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số chưa làm rõ về khai thác dữ liệu, quyền sở hữu trí tuệ đối với phần mềm, cơ sở dữ liệu, thuật toán, cơ chế quản lý hoạt động về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số vẫn chưa thay đổi, dẫn đến thủ tục hành chính "rườm rà, phức tạp".

Theo Phó Giám đốc Sở Tư pháp TP Hà Nội Nguyễn Công Anh, bên cạnh Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo sắp được ban hành thì nội dung về phát triển khoa học, công nghệ trong Luật Thủ đô 2024 cũng rất đổi mới, đề ra nhiều vấn đề liên quan đến các quỹ để phát triển khoa học, công nghệ, các Trung tâm đổi mới sáng tạo. Luật Thủ đô 2024 có đề cập đến Trung tâm đổi mới sáng tạo và TP Hà Nội đang nghiên cứu ban hành Nghị quyết về lĩnh vực này.

Ông Nguyễn Công Anh cho biết, UBND Hà Nội sẽ thành lập Trung tâm đổi mới sáng tạo với chức năng là sàn giao dịch công nghệ kết nối các nhà khoa học với DN. Song, TP Hà Nội đang vướng mắc về mô hình hoạt động của Trung tâm đổi mới sáng tạo sẽ theo mô hình như đơn vị sự nghiệp hay hoạt động như một DN. Do đó, TP Hà Nội mong muốn có những ý kiến góp ý để TP Hà Nội có một Trung tâm đổi mới sáng tạo với ý nghĩa không chỉ là một đơn vị kinh doanh mà sẽ là một môi trường phát triển khoa học, công nghệ, lấy đó làm động lực phát triển kinh tế cho TP Hà Nội và cả quốc gia.

Theo Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam, Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP Hà Nội Đào Ngọc Chuyền, quá trình chuyển đổi số và phát triển dịch vụ công trực tuyến tại Việt Nam tuy đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận nhưng vẫn còn tồn tại những bất cập lớn về khuôn khổ pháp lý, đặc biệt là tình trạng thiếu đồng bộ giữa các quy định.

Việc triển khai chuyển đổi số đang gặp rào cản về kỹ thuật, thể chế và năng lực tổ chức thực thi. Đòi hỏi cần hoàn thiện khung pháp lý thống nhất; tăng cường phối hợp liên ngành theo cơ chế linh hoạt; chuẩn hóa toàn bộ quy trình thủ tục hành chính theo hướng đơn giản, thuận tiện, dễ tích hợp. Đặc biệt, cần lấy người dân và DN làm trung tâm trong thiết kế dịch vụ công, không chỉ thuần túy là số hóa quy trình cũ.

Bạch Dương