Hoàn thiện khung pháp lý, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng trong lĩnh vực hàng không

Theo bà Lưu Thị Lan Hương, Phó trưởng phòng Pháp chế - Hợp tác quốc tế, Cục Hàng không Việt Nam, Nghị định 92/2016/NĐ-CP quy định về các ngành, nghề kinh doanh có điều kiện trong lĩnh vực hàng không dân dụng (Nghị định 92) cùng các nghị định sửa đổi, bổ sung đã quy định cụ thể các ngành nghề kinh doanh có điều kiện trong lĩnh vực hàng không, như: Kinh doanh vận tải hàng không; kinh doanh cảng hàng không, sân bay; kinh doanh dịch vụ bảo đảm hoạt động bay; dịch vụ đào tạo, huấn luyện nghiệp vụ nhân viên hàng không…

Đây là những hoạt động đặc thù, có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn, an ninh và kỹ thuật.

Việc sửa đổi Nghị định 92 nhằm bảo đảm an toàn bay tuyệt đối, mục tiêu tối thượng của ngành hàng không.

Các điều kiện kinh doanh được đặt ra (về vốn, nhân lực, an toàn, kỹ thuật, chứng chỉ, an ninh...) chính là "tấm lọc pháp lý" nhằm: Bảo đảm an toàn bay tuyệt đối, mục tiêu tối thượng của ngành hàng không; Giữ trật tự và cạnh tranh lành mạnh trong thị trường đòi hỏi trình độ kỹ thuật cao; Ngăn ngừa các chủ thể yếu kém về tài chính hoặc năng lực kỹ thuật tham gia, gây rủi ro cho hệ thống vận hành hàng không quốc gia.

Theo bà Hương, các quy định trong Nghị định 92 và các văn bản liên quan phù hợp với thông lệ quốc tế và khuyến cáo của ICAO (Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế), đồng thời bảo đảm tuân thủ chặt chẽ khung pháp lý của Luật Hàng không dân dụng Việt Nam.

Cơ chế kiểm soát đầu vào của các chủ thể tham gia minh bạch: quy định rõ năng lực tài chính, phương án kinh doanh, cơ sở vật chất, nhân lực chuyên môn; Bảo đảm an ninh quốc phòng, đặc biệt trong vấn đề đầu tư nước ngoài vào doanh nghiệp hàng không; Phân cấp và phân định tương đối rõ giữa các cơ quan quản lý (Bộ Xây dựng, Cục Hàng không Việt Nam, các cơ quan chuyên ngành).

Ngành hàng không đang nỗ lực hoàn thiện hệ thống pháp lý, nâng tầm vị thế quốc gia.

Tuy nhiên, sau thời gian triển khai, một số nội dung trong Nghị định 92 và các văn bản sửa đổi liên quan đã bộc lộ những điểm chưa phù hợp với thực tiễn. Sự phát triển nhanh chóng của thị trường vận tải hàng không, xu hướng chuyển đổi số, các mô hình hợp tác công - tư (PPP) trong đầu tư hạ tầng sân bay, cùng sự xuất hiện của các dịch vụ mới như logistics hàng không, trung tâm hàng hóa, hay mô hình hãng bay chi phí thấp… đòi hỏi khung pháp lý phải linh hoạt và cập nhật hơn.

Trước yêu cầu đó, Cục Hàng không Việt Nam đang nghiên cứu chuyển một số điều kiện kinh doanh từ tiền kiểm sang hậu kiểm, nhằm giảm thủ tục hành chính, tạo môi trường đầu tư thông thoáng, thuận lợi cho doanh nghiệp.

Đồng thời, rà soát lại cơ chế phân cấp, phân quyền giữa các cơ quan quản lý nhà nước, bảo đảm tính thống nhất, minh bạch trong quản lý và cấp phép.

Bà Hương nhấn mạnh: "Trong thời gian tới, Cục Hàng không sẽ tập trung nghiên cứu các mô hình kinh doanh mới, hoàn thiện cơ chế khuyến khích cạnh tranh bình đẳng giữa doanh nghiệp nhà nước và tư nhân, nhất là trong khai thác hạ tầng cảng hàng không và cung ứng dịch vụ hàng không".

Việc sửa đổi Nghị định 96 không chỉ mang ý nghĩa kỹ thuật pháp lý mà còn là bước đi quan trọng trong cải cách thể chế, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Khi được hoàn thiện, các quy định mới sẽ góp phần tạo lập môi trường đầu tư minh bạch, ổn định và hấp dẫn hơn, giúp thu hút các nhà đầu tư có năng lực, thúc đẩy doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, đồng thời bảo đảm an toàn - an ninh - quốc phòng trong hoạt động hàng không dân dụng.

Kim Thoa