Hoàn thiện hành lang pháp lý quản lý và đầu tư vốn nhà nước: Tăng tự chủ, giảm can thiệp

Toàn cảnh Hội thảo. (Ảnh: MINH PHƯƠNG)

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết Luật số 68/2025/QH15 được xây dựng với tinh thần tiếp cận mới, phân định rõ chức năng với chức năng chủ sở hữu và hoạt động của doanh nghiệp. Theo ông, Luật thể hiện rõ xu hướng đổi mới quản trị doanh nghiệp nhà nước theo hướng hiện đại. Tăng tính chủ động trong các quyết định đầu tư của doanh nghiệp; tách bạch, phân định chức năng quản lý nhà nước với chức năng của chủ sở hữu vốn và doanh nghiệp. Đặc biệt, giảm sự can thiệp trực tiếp của cơ quan đại diện chủ sở hữu; tăng cường phân công, phân cấp gắn với nhằm nâng cao tính tự chủ tự, tự chịu trách nhiệm.

Luật cũng xác định rõ vai trò của Nhà nước là một nhà đầu tư thực hiện quyền, trách nhiệm, nghĩa vụ với phần vốn góp trong doanh nghiệp một cách bình đẳng với các nhà đầu tư khác. Việc quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp sẽ được thực hiện thông qua người đại diện chủ sở hữu trực tiếp hoặc người đại diện phần vốn nhà nước,.

Ban đầu, Luật được dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Tuy nhiên, với tinh thần kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, khơi thông tối đa các nguồn lực hiện có trong doanh nghiệp nhà nước phục vụ mục tiêu phát triển 8% trong năm 2025, tạo đà tăng trưởng hai con số trong các năm tiếp theo, tại Nghị quyết số 78/NQ-CP ngày 11/4/2025 Chính phủ, Chính phủ đã thống nhất và chỉ đạo Bộ Tài chính trình Quốc hội đẩy sớm hiệu lực thi hành của Luật từ ngày 1/8/2025.

Thứ trưởng Tài chính Cao Anh Tuấn phát biểu tại Hội thảo.

Để chuẩn bị cho việc triển khai Luật, Bộ Tài chính đã chủ trì soạn thảo 3 dự thảo Nghị định, gồm: Nghị định quy định một số nội dung về quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp; Nghị định quy định về giám sát, kiểm tra, đánh giá, xếp loại, báo cáo và công khai thông tin trong quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp; Nghị định về cơ cấu lại vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp. Các dự thảo được xây dựng trên cơ sở kế thừa các quy định còn phù hợp của pháp luật hiện hành, đồng thời bổ sung, hoàn thiện nhiều điểm mới nhằm giải quyết những tồn tại thực tiễn trong hoạt động của doanh nghiệp nhà nước thời gian qua.

Hội thảo cũng ghi nhận nhiều ý kiến đóng góp thiết thực từ các doanh nghiệp lớn như Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn, Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT), Tập đoàn Công nghiệp – Viễn thông Quân đội (Viettel), Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN). Các doanh nghiệp đề xuất cần có cơ chế đánh giá linh hoạt theo đặc thù ngành, bổ sung tiêu chí phản ánh hiệu quả xã hội, đầu tư dài hạn, nhất là trong các lĩnh vực như hạ tầng số, quốc phòng-an ninh, và nhiệm vụ chính trị.

Đồng thời, các doanh nghiệp cũng kiến nghị về cập nhật quy định liên quan đến tài sản số, tài sản được sử dụng chung, giá trị dữ liệu và có hướng dẫn cụ thể về xử lý chi phí phục vụ nhiệm vụ công để bảo đảm phản ánh đúng hiệu quả sản xuất-kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước.

Kết luận tại Hội thảo, Thứ trưởng Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết, các ý kiến đóng góp tại hội thảo sẽ được Bộ Tài chính tổng hợp, nghiên cứu tiếp thu tối đa, hoàn thiện các dự thảo Nghị định để gửi thẩm định trước khi trình Chính phủ ban hành theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Thứ trưởng Cao Anh Tuấn nhấn mạnh, những nội dung đổi mới của Luật và các Nghị định hướng dẫn sẽ góp phần khơi thông các nguồn lực hiện có trong doanh nghiệp nhà nước, tạo khuôn khổ pháp lý đầy đủ, hiện đại, hiệu lực, giúp doanh nghiệp nhà nước phát huy vai trò là lực lượng vật chất quan trọng của kinh tế nhà nước, tiếp tục dẫn dắt và tạo động lực phát triển cho nền kinh tế và doanh nghiệp thuộc mọi thành phần.

MINH PHƯƠNG