Hoàn thiện chính sách tài sản trí tuệ để bảo vệ thương hiệu Việt

Tại diễn đàn, ông Võ Tân Thành, Phó Chủ tịch VCCI cho biết, theo đánh giá của công ty kiểm toán PwC Việt Nam, năm 2023, tài sản vô hình chiếm trung bình 53% giá trị doanh nghiệp toàn cầu, trong khi tại Việt Nam con số này mới chỉ đạt 26%.

Ông Võ Tân Thành, Phó chủ tịch VCCI phát biểu tại diễn đàn Hoàn thiện chính sách tài sản trí tuệ, động lực cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo".

Theo Cục Sở hữu trí tuệ, Việt Nam đã có hơn 700.000 nhãn hiệu được bảo hộ, nhưng mỗi năm vẫn xảy ra hàng nghìn vụ xâm phạm, riêng năm 2024 đã có hơn 2.000 vụ, với giá trị hàng hóa vi phạm lên tới hàng trăm tỷ đồng. Việt Nam đã đi qua giai đoạn tăng trưởng nhờ tài nguyên, lao động giá rẻ và tới nay không còn là lợi thế.

Nghị quyết 57-NQ/TW (về phát triển khoa học công nghệ đến năm 20230) và Nghị quyết 68-NQ/TW (về phát triển thị trường khoa học và công nghệ) đã khẳng định: đổi mới sáng tạo là động lực tăng trưởng mới, và thể chế bảo hộ tài sản trí tuệ là nền móng cần được ưu tiên hoàn thiện.

Tuy nhiên, trên thực tế, hành lang pháp lý về sở hữu trí tuệ tại Việt Nam vẫn tồn tại nhiều "lỗ hổng sinh tử". Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, hơn 3.270 vụ xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đã được phát hiện và xử lý, gây thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng.

Không chỉ các doanh nghiệp nhỏ lẻ, mà cả những thương hiệu lớn như Nhựa Bình Minh, Cà phê Trung Nguyên… cũng bị làm giả bao bì, nhãn hiệu, tên thương mại.

Luật sư Mai Thị Thảo, Phó giám đốc Công ty TAT Law Firm cho biết, trong một số ngành hàng tiêu dùng nhanh, mỹ phẩm, thời trang... giá trị thương hiệu có thể chiếm tới 30–50% tổng giá trị doanh nghiệp.

"Việc thương hiệu bị xâm phạm không chỉ gây tổn thất tài chính, mà còn đe dọa sức khỏe cộng đồng và xói mòn niềm tin của người tiêu dùng", bà Thảo nhấn mạnh.

Luật sư Mai Thị Thảo, Phó giám đốc TAT Law Firm chia sẻ tại diễn đàn.

Luật sư Mai Thị Thảo cho biết thêm, tại Việt Nam hiện có 5 hình thức vi phạm phổ biến, ví dụ như: nhái bao bì, mẫu mã, dễ gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng; giả mạo tên thương mại lập công ty, cửa hàng với tên gần giống doanh nghiệp thật.

Làm giả kiểu dáng, nhãn hiệu, gắn nhãn nổi tiếng lên sản phẩm kém chất lượng, đặc biệt trong dược phẩm, mỹ phẩm.

Theo ông Nguyễn Thanh Bình, Phó chủ tịch thường trực Hội Sáng chế Việt Nam, trong thế kỷ 21 này, khái niệm cách mạng công nghiệp 4.0 được nhắc đến rất nhiều, và hầu hết các quốc gia trên thế giới đều phát triển kinh tế dựa trên nền tảng giá trị của sự sáng tạo.

Tại Việt Nam, trong năm 2025, Chính phủ có rất nhiều đột phá. Đầu tiên là từ Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị và sau đó là Luật Khoa học Công nghệ mới được thông qua.

Điều này cho thấy Chính phủ Việt Nam đã khẳng định phát triển kinh tế thông qua khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và trên nền tảng của sở hữu trí tuệ.

Ông Nguyễn Thanh Bình, Phó chủ tịch thường trực Hội Sáng chế Việt Nam phát biểu.

Tuy nhiên, theo ông Bình, nền kinh tế sáng tạo trong một không gian mở, đặc biệt là trên môi trường số, khiến thông tin lan truyền rất nhanh.

Do vậy, hành vi đánh cắp, sao chép cũng dễ dàng hơn rất nhiều. Đồng thời, ông phân tích góc nhìn từ chính các văn bản quy phạm pháp luật, hiện đang có những lỗ hổng lớn cần phải xử lý để ngăn chặn hàng giả và cạnh tranh không lành mạnh.

Ông Bình dẫn chứng, công ty Cổ phần Nhựa Bình Minh là một doanh nghiệp có uy tín và nhiều năm liền đạt danh hiệu "Hàng Việt Nam chất lượng cao". Tuy nhiên, Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.HCM (cũ) lại cho phép thành lập Công ty Trách nhiệm hữu hạn Nhựa ống Bình Minh.

Toàn cảnh Diễn đàn Hoàn thiện chính sách tài sản trí tuệ, động lực cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo".

Ông cũng cho rằng, Luật Sở hữu trí tuệ cũng quy định rất rõ là nhãn hiệu không được tương tự gây nhầm lẫn với tên thương mại, quyền tác giả đã xác lập trước đó. Nhưng điều khoản quy định đó, thực tế chỉ là cơ sở để chúng ta xử lý xâm phạm thôi.

Còn ở Cục Sở hữu trí tuệ không có cơ sở dữ liệu bên Cục Bản quyền để mà tra cứu, cũng như mặc dù có cổng thông tin đăng ký doanh nghiệp quốc gia, nhưng tài liệu bắt buộc tra cứu trong quy chế thẩm định là không có.

Nguyên Hằng