Hoa Kỳ: Giải quyết rủi ro, ngăn ngừa thất thoát hàng trăm tỷ USD

Trụ sở của GAO tại Thủ đô Washington. Ảnh: ST

Nhiều khoản chi sai, gian lận gây thất thoát lớn

Hai năm một lần, GAO sẽ cập nhật lại danh mục để đánh giá tình trạng của các lĩnh vực có rủi ro cao; chỉ ra các hành động cần thiết nhằm tiếp tục cải thiện và xác định lĩnh vực rủi ro mới cần được quan tâm. GAO đã sử dụng 5 tiêu chí để đánh giá tiến độ trong việc xử lý các vấn đề rủi ro cao, bao gồm: cam kết lãnh đạo, năng lực của cơ quan, kế hoạch hành động, nỗ lực giám sát và tiến bộ thực tế.

GAO đã chỉ ra các giải pháp quan trọng để kiểm soát chi phí của Chính phủ, trong đó có thể kể đến việc thu hồi hàng nghìn tỷ USD từ các khoản thanh toán sai sót, gian lận. Mặc dù các cơ quan Liên bang và Bộ Tài chính Hoa Kỳ đã thực hiện một số biện pháp nhưng các cơ quan này vẫn cần nỗ lực hơn nữa để kiểm soát hàng tỷ USD bị chi sai và ngăn chặn gian lận.

GAO cũng nhấn mạnh đến giải pháp giải quyết các khoản thất thu lớn của Chính phủ. Năm 2024, Sở Thuế vụ (IRS) ước tính khoản thất thu thuế trong năm 2022 là 696 tỷ USD. IRS dự đoán có thể thu hồi thêm 90 tỷ USD từ các khoản nộp muộn và sử dụng biện pháp cưỡng chế, nhưng vẫn còn 606 tỷ USD chưa thu được. Ngoài ra, IRS còn liên tục xử lý hàng tỷ USD gian lận thuế thông qua hành vi đánh cắp danh tính.

Bên cạnh đó, GAO kiến nghị cần kiểm soát tốt hơn việc tăng chi phí và tình trạng chậm trễ trong các dự án mua sắm lớn. Chính phủ gặp nhiều khó khăn trong việc kiểm soát chi phí của các dự án mua sắm thuộc danh mục mua sắm trị giá hơn 750 tỷ USD. Nhiều dự án bị đội chi phí và chậm tiến độ. GAO kiến nghị Chính phủ cần áp dụng nhất quán các phương pháp quản lý hàng đầu để tiết kiệm hàng tỷ USD và đảm bảo tiến độ thực hiện đúng thời hạn.

Hàng loạt lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro cao

Trong báo cáo cập nhật năm 2025, GAO tiếp tục kiến nghị Chính phủ cần nỗ lực hơn để hiểu rõ tác động của công nghệ đến an ninh mạng, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI); tăng cường hợp tác giữa khu vực công và tư nhân để nâng cao năng lực phòng thủ không gian mạng. Theo GAO, Chính phủ chi hơn 100 tỷ USD mỗi năm cho công nghệ, phần lớn khoản này được dành cho vận hành và bảo trì hệ thống cũ, thay vì đầu tư vào công nghệ mới. Việc phụ thuộc vào các hệ thống lỗi thời không chỉ cản trở hiệu quả hoạt động mà còn tiềm ẩn rủi ro bảo mật nghiêm trọng. Nhiều dự án nâng cấp công nghệ vượt ngân sách, chậm tiến độ và không mang lại cải thiện.

GAO đã xếp lĩnh vực quản lý và mua sắm công nghệ thông tin vào danh sách rủi ro cao từ năm 2015. Đến nay, Chính phủ đã đạt được một số tiến bộ nhất định, tuy nhiên, tính đến tháng 01/2025, vẫn còn 463/1.881 kiến nghị chưa được thực hiện. GAO đề nghị các cơ quan Liên bang ưu tiên hiện đại hóa công nghệ thông tin, tận dụng công nghệ mới hiệu quả, tiết kiệm. Chính phủ đã có những cải thiện trong việc đẩy nhanh tiến độ bảo mật không gian mạng và bảo vệ cơ sở hạ tầng quan trọng nhưng vẫn chưa theo kịp tốc độ gia tăng các mối đe dọa an ninh mạng ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, nền kinh tế và phúc lợi chung.

Bên cạnh đó, GAO cũng đưa ra các cập nhật về lĩnh vực rủi ro cao khác như: Bảo vệ sức khỏe cộng đồng, hệ thống an toàn thực phẩm, hiện đại hóa hệ thống quản lý tài chính, xác định vai trò của Chính phủ trong tài chính nhà ở, giải quyết các vấn đề tồn đọng, các thách thức về nhân lực...

Đáng lưu ý, GAO đề xuất một lĩnh vực rủi ro mới là “Cải thiện công tác hỗ trợ thảm họa Liên bang” do nhận thấy tần suất và quy mô của thiên tai ngày càng tăng, dẫn đến chi phí khắc phục ngày càng lớn. Năm 2024, Hoa Kỳ ghi nhận 27 thảm họa, mỗi thảm họa gây thiệt hại tối thiểu 1 tỷ USD với 568 người chết và thiệt hại kinh tế nghiêm trọng. GAO phát hiện hệ thống cứu trợ thảm họa của Chính phủ hiện đang phân tán giữa hơn 30 cơ quan khiến người dân gặp khó khăn khi tiếp cận các chương trình hỗ trợ.

Thông qua việc cập nhật hiện trạng các lĩnh vực trong danh mục rủi ro cao, GAO kiến nghị các cơ quan hành pháp cần giải quyết hàng nghìn khuyến nghị chưa được thực hiện trong các báo cáo trước đây nhằm đưa ra các giải pháp bền vững cho 38 lĩnh vực rủi ro cao./.

(Theo GAO)

YẾN NHI