Hỗ trợ chuyển đổi số cho hệ thống bán lẻ
Dù đạt mức tăng trưởng ấn tượng 25% liên tục nhiều năm, quy mô thị trường đứng thứ ba Đông Nam Á, song ngành bán buôn bán lẻ Việt Nam còn đối mặt với nguy cơ bị thương mại điện tử nước ngoài chiếm lĩnh.
Chỉ 42% lao động ngành bán lẻ ứng dụng công nghệ
Theo ông Trần Minh Tuấn, Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế số và Xã hội số, Bộ Thông tin và Truyền thông, tiềm năng phát triển kinh tế số của Việt Nam còn rất lớn. Hiện nay tỷ trọng thương mại điện tử/tổng bán lẻ ở Việt Nam có tốc độ tăng trưởng khoảng 20 - 25%/năm. Chiến lược Quốc gia về phát triển kinh tế số và xã hội số đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đã xác định mục tiêu tỷ trọng thương mại điện tử trong tổng mức bán lẻ đạt trên 10% vào năm 2025 và 20% vào năm 2030. Trong khi đó, tỷ trọng thương mại điện tử trong tổng mức bán lẻ trung bình thế giới là 19,4%. Cá biệt một số quốc gia như Trung Quốc đạt 43%, Anh 35%, Hàn Quốc 28%, Mỹ 26%.
Theo thống kê, quy mô ngành bán buôn, bán lẻ Việt Nam đã vượt 180 tỷ USD vào năm 2023 với hơn 1.200 siêu thị, hơn 8.500 chợ. Toàn bộ hoạt động bán buôn và bán lẻ đóng góp 9,83% vào GDP năm 2023, cho thấy tầm quan trọng của ngành này trong phát triển kinh tế và tạo việc làm cho quốc gia. Do vậy, việc hỗ trợ chuyển đổi số cho lĩnh vực bán buôn bán lẻ là rất cần thiết.
Hơn thế, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Phạm Đức Long cho rằng, một trong những điều rất đáng lo hiện nay, là thương mại điện tử nước ngoài sẵn sàng tràn vào chiếm lĩnh thị trường trong nước. Nếu chúng ta không hành động, dần dần sẽ mất thị trường.
Phát triển kinh doanh bền vững thời đại số
Theo TS. Lê Thị Hải Yến, Trường Đại học Kinh tế - Luật TP. Hồ Chí Minh, mô hình bán lẻ truyền thống hiện hành không còn thỏa mãn được những yêu cầu và thói quen mới của người tiêu dùng trong thời đại số. Vì vậy, các tiểu thương phải chuyển mình về chất theo hướng phát triển bền vững và ứng dụng công nghệ hiện đại trong kinh doanh... Cần có các chính sách hỗ trợ để tiểu thương nhanh chóng tiếp cận việc số hóa phương tiện thanh toán và cách thức bán hàng mới trong thời đại số.
Từ kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn Việt Nam, Bộ Thông tin và Truyền thông đã phê duyệt Chương trình hỗ trợ cửa hàng bán lẻ chuyển đổi số. Bộ đã chọn quận Phú Nhuận, TP. Hồ Chí Minh là nơi triển khai thí điểm hoạt động chính của chương trình trước khi tổng kết phổ cập toàn thành phố và toàn quốc. Mục tiêu của chương trình nhằm trang bị những kiến thức, kỹ năng cần thiết để các cơ sở kinh doanh đánh giá hiện trạng, xây dựng lộ trình chuyển đổi số hiệu quả và tận dụng tối đa cơ hội từ các nền tảng số do chương trình lựa chọn. Từ đó, tối ưu hóa hoạt động, nâng cao năng lực và lợi thế cạnh tranh, tạo ra các giá trị mới, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế số.
Quận Phú Nhuận sẽ khảo sát 2.000 đơn vị, cung cấp các thông tin đánh giá mức độ chuyển đổi số doanh nghiệp bán buôn bán lẻ trên địa bàn. Chương trình hỗ trợ có kết nối giữa các doanh nghiệp bán buôn bán lẻ với các giải pháp công nghệ, cùng nhiều chính sách ưu đãi, hỗ trợ. Ông Đỗ Đăng Ái, Phó Chủ tịch UBND quận Phú Nhuận cho biết, rất mong muốn các đơn vị cung cấp giải pháp sẽ hỗ trợ cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh trên địa bàn một cách hiệu quả nhất. Bởi đa số tiểu thương ở chợ truyền thống hạn chế tiếp cận công nghệ.
Nói thêm về việc bắt tay vào hỗ trợ chuyển đổi số cho hệ thống bán lẻ trên địa bàn, ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông TP. Hồ Chí Minh cho rằng, số liệu từ khảo sát, đánh giá này sẽ không chỉ có ý nghĩa trước mắt, mà còn mang tính định hướng phát triển kinh tế số lâu dài của thành phố. TP. Hồ Chí Minh đã xác định một trong những công việc quan trọng trong phát triển kinh tế số là hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, siêu nhỏ. Thành phố đặt mục tiêu đến năm 2025, tất cả doanh nghiệp nhỏ và vừa được hỗ trợ nâng cao nhận thức chuyển đổi số; hỗ trợ ít nhất cho 60% số doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận, sử dụng nền tảng số.
“Quận Phú Nhuận là địa phương đầu tiên thí điểm triển khai chương trình nên sự thành công của chương trình thí điểm này không chỉ có ý nghĩa với TP. Hồ Chí Minh, mà còn lan tỏa và đóng góp vào sự phát triển kinh tế số của cả nước”, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Phạm Đức Long nhấn mạnh.
Theo các chỉ tiêu về chương trình chuyển đổi số, kinh tế số của TP. Hồ Chí Minh đóng góp 22% vào GRDP của thành phố trong năm 2024. Ðến năm 2025, kinh tế số sẽ chiếm 25% và đến năm 2030 là 40% vào GRDP của thành phố. Xác định kinh tế số, công nghệ số là động lực mới cho tăng trưởng kinh tế nên năm 2024, thành phố tiếp tục chọn chuyển đổi số và đô thị thông minh là nội dung trọng tâm với chủ đề năm là “Quyết tâm thực hiện hiệu quả Chuyển đổi số và Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội”.