Hồ sơ Pandora hé lộ 'ông tổ' nghề giữ bí mật cho khách hàng ở thiên đường thuế - Kỳ cuối

Kỳ cuối: Những khách hàng nhiều tiền, lắm vấn đề

Trong những năm 1990, Briggs bắt đầu tiếp thị các mô hình tài chính và sớm phát hiện ra một khách hàng tiềm năng – một kế toán thành công ở Sydney tên là Vanda Gould.

Viên kế toán và mô hình hưu bổng ở Samoa

Vanda Gould. Ảnh: abc

Bên trong hàng rào dây thép gái ở nhà tù Long Bay tại Sydney, Vanda Gould đang bóc lịch trả giá vì tội dạy nhân chứng cách khai thông tin trước tòa một một vụ liên quan tới thuế. Trong tù, ông ta vẫn tư vấn tài chính cho bạn tù.

Trước đó, tại một hội thảo, Gould và Briggs tình cờ gặp nhau và câu chuyện nhanh chóng biến thành chuyện làm ăn. Briggs giới thiệu về một sản phẩm mới, một mô hình hưu bổng của Samoa, miễn thuế ở cả Samoa và Australia. Khác với các khoản hưu trí khác, số tiền này không bị khóa cho tới khi nghỉ hưu mà có thể được sử dụng như “tín dụng giáp lưng” bất kỳ lúc nào.

Trong bức thư năm 1993 gửi Gould, Briggs nói tới lỗ hổng khiến khoản hưu bổng này rất sinh lời. Mặc dù các khoản đóng góp vào hưu bổng ở Samoa là khoản phải chịu thuế thu nhập 47% ở Australia nhưng Cơ quan Thuế Australia không có thẩm quyền để thu thuế này vì Tây Samoa không có hiệp ước thuế với Australia.

Briggs trấn an Gould rằng cấu trúc tài chính này sẽ bí mật tuyệt đối. Gould nhanh chóng áp dụng mô hình này và bán cho khách hàng của mình, trong đó có các quản lý quỹ, chủ ngân hàng và bạn bè, gia đình. Gould đã thăm văn phòng công ty Asiaciti ở Samoa.

Hai người thuê luật sư chuẩn bị chứng thư, tham gia vào mọi giao dịch. Gould kiếm được rất nhiều tiền. Sau đó, mọi việc bắt đầu đổ bể.

Cơ quan Thuế Australia nhìn thấu cách hai người nói trên lợi dụng cấu trúc thuế và đã yêu cầu khách hàng của Gould trả 300 triệu USD tiền thuế và tiền phạt.

Hồ sơ Pandora tiết lộ rằng Asiaciti đã chuẩn bị các động thái ở Samoa. Trong tháng 9/2012, một quản lý cấp cao của Asiaciti đã gửi một kháng cáo khẩn cho Bộ trưởng Tư pháp Samoa, thúc giục chính phủ tham gia vụ thuế của Australia có liên quan tới mô hình tài chính của Gould. Người này viết: “Nếu Samoa không có hình thức phản đối nào đó thì sẽ tổn hại lớn tới niềm tin vào ngành ngân hàng quốc tế của Samoa”.

Năm 2015, Asiaciti đã chống lại các động thái đóng cửa một trong những công ty mà Gould kiểm soát, ngay cả sau khi tòa án liên bang ở Australia kết luận rằng các khách hàng của Gould nợ hàng triệu đô la tiền thuế.

Các nỗ lực này thất bại. Trong một vụ án dân sự, Gould bị tòa án liên bang kết luận là kiểm soát một số cấu trúc ở hải ngoại và Cơ quan Thuế Australia đã gửi giấy báo nộp thuế trị giá hàng triệu đô la cho các công ty và khách hàng của Gould.

Khi phải ngồi tù sau vụ trên, Grould vẫn tiếp tục khẳng định mình tuân thủ luật thuế.

Người phe vé và quần đảo Cook

Ken Lowson. Ảnh: abc

Tháng 3/2020, một người tên là Ken Lowson đang ngắm thế giới từ tầng 25 tòa nhà Century đẹp nhất ở nơi đẹp nhất thuộc trung tâm Los Angeles, Mỹ. Lowson là một người chuyên đầu cơ vé. Kỹ thuật của anh ta là dùng các phần mềm tự động cực nhanh để mua hàng loạt vé các sự kiện nổi tiếng. Trong hơn chục năm, anh ta đã giao dịch số lượng vé trị giá hàng triệu đô la.

Năm 2005, nhóm nhạc U2 đã phải xin lỗi người hâm mộ tại lễ trao giải Grammy sau khi công ty của Lowson mua phần lớn vé ngồi hàng đầu trong chuyến lưu diễn Vertigo của nhóm. Công ty của Lowson đã kiếm được 25 triệu USD lợi nhuận nhờ bán vé kiểu này.

Một ngày nọ, các nhân viên Cục Điều tra Liên bang Mỹ ập vào văn phòng Lowson lục soát. Mặc dù tức giận nhưng Lowson không lo mình sẽ mất hết tiền. Trước đó vài năm, sau khi chợt nhận thấy cần bảo vệ tài sản của mình, anh ta đã sắp xếp gặp luật sư và từ đó trở thành khách hàng của công ty Asiaciti. Luật sư của Lowson gợi ý một ngân hàng Thụy Sĩ và quần đảo Cook.

Quần đảo Cook trông như vài hạt bụi trên bản đồ thế giới. Ngoài nổi tiếng là nơi lặn biển thú vị, những hòn đảo nhiệt đới này còn nổi tiếng với một sản phẩm mà công ty Asiasiti bán: bảo vệ tài sản.

Một quỹ tín thác ở quần đảo Cook, được thành lập và duy trì hợp pháp, an toàn không khác gì hộp ký gửi ngân hàng, một nơi cất giấu tài sản khỏi sự nhòm ngó của chủ nợ, thành viên gia đình, thậm chí giới chức chính phủ. Tuy nhiên, nó có thể bị lạm dụng.

Các quỹ tín thác ở quần đảo Cook có thể bảo vệ tài sản theo kiểu điều khoản cưỡng bách thi hành, tức là chặn số tài sản của chủ sở hữu nếu người này bị cơ quan chức kiện hoặc truy tìm.

Asiaciti biến các hình thức bảo vệ này thành một nội dung hấp dẫn để tiếp thị với khách hàng. Trong tài liệu quảng bá năm 2015 về các quỹ tín thác quần đảo Cook, Asiaciti kể về hai khách hàng bị phạt tù và đã bảo toàn tiền bạc của họ ra sao, khiến các tòa án Mỹ cũng không thể chạm vào.

Khi ngồi tù ở California, quỹ tín thác mà Asiaciti lập cho Lowson có vẻ là ý tưởng tốt. Nhưng có một vấn đề là anh ta cần 1,25 triệu USD tiền bảo lãnh để ra ngoài. Khi lấy số tiền này ở quỹ tín thác quần đảo Cook, nó được chuyển về Mỹ để bảo lãnh cho Lowson, rồi trở thành chủ đề tranh chấp giữa Lowson và người vợ ly thân. Sau đó, Lowson không bao giờ nhìn thấy số tiền này nữa. Tháng 11/2010, Lown nhận tội có âm mưu gian lận chuyển khoản.

Hồ sơ Pandora cho thấy lần đầu tiên Asiaciti của Briggs đối mặt với một vụ kiện, bị cáo buộc rút tiền mà không cần chữ ký cần thiết. Sợ bị ảnh hưởng uy tín, Asiaciti đã dàn xếp với vợ Lowson. Bí mật của Asiaciti tạm an toàn nhưng công ty của Briggs sắp đối mặt với thách thức lớn hơn nhiều.

Khách hàng chính trị

Ông Abubakar Atiku Bagudu. Ảnh: Daily Trust

Sáng 11/12/2017, một bức thư đáng lo xuất hiện trong hộp thư của một giám đốc Asiaciti: Singapore sẽ kiểm tra Asiaciti liên quan tới rửa tiền và tài trợ cho khủng bố. Đây là vấn đề nghiêm trọng. Singapore là nơi có trụ sở của Asiaciti.

Sau khi các thanh tra của Cơ quan Tiền tệ Singapore (MAS) vào trụ sở của Asiaciti, họ phát hiện ra một số giao dịch lớn đáng nghi. Đằng sau các giao dịch này là các khách hàng đáng lo ngại.

Các công ty kế toán hải ngoại ở thiên đường thuế có thể thu hút một loại khách hàng đặc biệt mà người trong ngành gọi là “người bị phơi nhiễm chính trị” (PEP). PEP chủ yếu là chính trị gia, công chức hoặc thành viên các cơ quan quốc tế, cũng có thể gồm thành viên gia đình và cộng sự thân thiết.

Trong nhiều năm, Asiaciti đã có một lượng đáng kể khách hàng là PEP. Trong số đó, có Eduardo Cunha, một chính trị gia Brazil bị kết án 15 năm tù năm 2017 vì tham nhũng, trốn thuế và rửa tiền; doanh nhân Thirukumar Nadesan, thành viên gia đình Thủ tướng Sri Lanka bị cáo buộc biển thủ quỹ công; Du Shuanghua, một tỷ phú Trung Quốc năm 2010 thừa nhận hối lộ 9 triệu USD cho một nhân viên công ty Australia Rio Tinto; thượng nghị sĩ Nigeria Abubakar Atiku Bagudu, người bị cáo buộc hỗ trợ cựu Tổng thống Nigeria Sania Abacha đánh cắp hàng tỷ đô la.

Mặc dù Bagudu ngày càng dính nhiều cáo buộc nhưng công ty Asiaciti của Briggs vẫn tiếp tục làm việc với ông này vì ông ta chưa từng bị kết án. Một số tài sản phi pháp của ông này được để trong các tài khoản tín thác do Asiaciti thành lập. Năm 2014, Asiaciti đã phải đóng băng số tiền này theo một lệnh mà Mỹ xin được. Năm ngoái, Mỹ đã trả lại Nigeria số tài sản trị giá 311 triệu USD bị đánh cắp thời ông Abacha và vẫn đang tìm kiếm thêm 177 triệu USD nữa.

Asiaciti lẽ ra phải thường xuyên giám sát các khách hàng rủi ro cao như trên để hiểu tại sao họ thiết lập các cơ cấu hải ngoại, nhưng điều mà các thanh tra viên Cơ quan Tiền tệ Singapore phát hiện ra bên trong Asiaciti đã khiến họ bàng hoàng. Họ phát hiện ra trong một năm, một nửa số tài khoản tín thác rủi ro cao của Asiaciti không được giám sát đầy đủ. Công ty còn không rà soát định kỳ và khi rà soát thì không làm theo các khuyến nghị. Khi càng đào sâu, các thanh tra viên bắt đầu tập trung vào một nhóm khách hàng Nga, trong đó có một PEP đặc biệt: Herman Gref.

Khách hàng Nga

Herman Gref. Ảnh: vestnik

Ba năm sau cuộc gặp của Briggs và Gref ở Moskva, Gref trở thành một rắc rối. Các thanh tra viên tìm hiểu về các phi vụ của Gref và các khách hàng người Nga của công ty Asiaciti.

Gref và các khách hàng người Nga khác liên quan tới các giao dịch trị giá hàng chục triệu đô la thông qua mạng lưới cấu trúc phức tạp mà Asiaciti dựng lên. Kiểm tra các giao dịch này, họ phát hiện ra các tin đồn về hành vi sai trái nhưng không chứng minh được.

Thanh tra viên Singapore rà soát cách thức Asiaciti quản lý rủi ro liên quan khách hàng Nga và họ phát hiện ra một loạt vòng tiền chu chuyển được phép đi qua các tài khoản tín thác do Asiasiti quản lý. Trong cuộc họp nội bộ bí mật tháng 4/2019, nhân viên Asiaciti đã thảo luận về vấn đề của khách hàng Nga của công ty. Họ thừa nhận có các trường hợp không nhất quán và giao dịch không hợp lý. Asiaciti đã đóng vài tài khoản liên quan tới Gref.

Tháng 7/2020, công ty của Briggs bị Singapore phạt 1,1 triệu USD vì các vi phạm mà họ phát hiện ra trong cuộc điều tra. Asiaciti đã ra tuyên bố cho biết đã giải quyết các vấn đề và đội ngũ quản lý mới của công ty sẽ đảm bảo tuân thủ luật pháp.

Briggs không bị cáo buộc gì. Những ngày này, Briggs đã ngừng điều hành các hoạt động hàng ngày của Asiaciti và sống ở một trang trại nho rộng lớn ở bán đảo Mornington, Australia. Giống như tài sản của các khách hàng Asiaciti, phần lớn tài sản của Briggs được bảo vệ trong một cấu trúc tín thác và công ty hải ngoại phức tạp.

Phần 1 tại đây:

Thùy Dương/Báo Tin tức (Theo ABC)