HIV và hành trình sống tích cực nhờ hỗ trợ đồng đẳng

1. Hỗ trợ đồng đẳng là gì?

Hỗ trợ đồng đẳng là hình thức mà những người cùng hoàn cảnh, trong trường hợp này là người nhiễm HIV, chia sẻ kinh nghiệm và đồng hành cùng nhau trong quá trình điều trị, thích ứng với cuộc sống.

Điểm nổi bật của hỗ trợ đồng đẳng nằm ở việc nó không chỉ gói gọn trong vấn đề y tế, mà còn mở rộng sang khía cạnh xã hội và tinh thần. Người bệnh có thể học cách cân bằng công việc, duy trì các mối quan hệ cá nhân hay ứng xử khi bị người khác dò xét. Những kiến thức đời thường này tuy nhỏ bé nhưng lại thiết thực và khó có thể tìm thấy trong sách vở.

Ngoài ra, đồng đẳng còn góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng. Khi người sống cùng HIV được trao quyền để kể câu chuyện thật của mình, xã hội sẽ có cái nhìn đúng đắn và nhân văn hơn về căn bệnh. Đây cũng là một bước quan trọng trong công cuộc giảm kỳ thị, bởi không ai có thể truyền tải sự thật rõ ràng hơn chính những người đang trực tiếp trải nghiệm.

Hỗ trợ đồng đẳng còn nuôi dưỡng hy vọng. Thấy một người đồng cảnh đã và đang sống khỏe mạnh, tự tin, người mới được chẩn đoán sẽ cảm nhận rằng họ cũng có thể làm được. Chính niềm tin này là nền tảng để họ bắt đầu hành trình điều trị với thái độ tích cực hơn, thay vì chỉ chìm trong lo âu và sợ hãi.

Hỗ trợ đồng đẳng giúp giải tỏa cảm giác cô lập.

2. Tuân thủ điều trị HIV dễ dàng hơn nhờ sự hỗ trợ của đồng đẳng

Điều trị HIV đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt, uống thuốc ARV đều đặn mỗi ngày, không bỏ liều. Với nhiều người mới, đây là thách thức lớn, bởi họ phải đối mặt cùng lúc với cú sốc tâm lý, kỳ thị xã hội và cả tác dụng phụ của thuốc. Hỗ trợ đồng đẳng trong giai đoạn này giống như “kim chỉ nam”, giúp người bệnh hiểu vì sao cần kiên trì và cách vượt qua những trở ngại.

Một trong những tác động lớn nhất là việc chia sẻ kinh nghiệm thực tế. Người đồng đẳng có thể kể lại câu chuyện bản thân: từng bỏ thuốc ra sao, hậu quả thế nào, và nhờ kiên trì mà sức khỏe cải thiện ra sao.

Những lời khuyên xuất phát từ trải nghiệm đời thường này thường có sức nặng hơn lý thuyết, khiến người bệnh dễ tiếp nhận hơn.

Ngoài ra, hỗ trợ đồng đẳng còn giúp giải tỏa cảm giác cô lập. Nhiều bệnh nhân e ngại uống thuốc trước mặt người khác, hoặc lo lắng khi phải mang thuốc theo người. Khi được người cùng cảnh động viên và chỉ ra cách khéo léo xử lý, họ sẽ bớt căng thẳng và duy trì được thói quen điều trị đều đặn.

Hỗ trợ đồng đẳng cũng góp phần tăng khả năng tiếp cận dịch vụ y tế. Người bệnh được hướng dẫn cụ thể địa điểm khám, cách lấy thuốc, hay các chương trình hỗ trợ chi phí. Nhờ vậy, việc tuân thủ điều trị không còn là gánh nặng quá lớn, mà trở thành một phần có thể quản lý trong cuộc sống thường ngày.

Sinh hoạt cùng nhóm đồng đẳng giúp người nhiễm HIV nhận ra rằng họ không đơn độc.

3. Cộng đồng đồng đẳng – Nền tảng vững chắc để vượt qua kỳ thị và tái hòa nhập

Kỳ thị và phân biệt đối xử là rào cản nặng nề nhất đối với người sống cùng HIV. Nhiều người lo sợ ánh nhìn của xã hội, ngại công khai tình trạng bệnh, dẫn đến tâm lý thu mình, né tránh điều trị. Trong bối cảnh đó, cộng đồng đồng đẳng chính là nơi họ có thể tìm thấy sự an toàn, được lắng nghe và thấu hiểu mà không bị phán xét.

Sinh hoạt cùng nhóm đồng đẳng giúp người bệnh nhận ra rằng họ không đơn độc. Cùng nhau, họ chia sẻ khó khăn trong gia đình, công việc, hay đời sống tình cảm. Những trải nghiệm này làm giảm đáng kể gánh nặng tâm lý, đồng thời khơi dậy sự tự tin để tiếp tục sống một cuộc đời bình thường như bao người khác.

Không chỉ dừng lại ở sự hỗ trợ tinh thần, cộng đồng đồng đẳng còn tạo điều kiện cho người nhiễm HIV tham gia các hoạt động xã hội. Từ đó, họ cảm thấy mình vẫn có giá trị, có thể cống hiến và khẳng định vị trí trong xã hội. Đây là bước quan trọng để phá vỡ vòng luẩn quẩn của kỳ thị và tự kỳ thị.

Quan trọng hơn, những người từng được cộng đồng nâng đỡ thường sẽ quay lại để hỗ trợ thế hệ tiếp theo. Điều này tạo nên một sức mạnh bền vững, không chỉ giúp từng cá nhân vượt qua khó khăn, mà còn góp phần thay đổi cái nhìn của toàn xã hội về HIV. Sức mạnh cộng đồng nhờ vậy được nhân rộng, giúp hành trình sống cùng HIV trở nên nhẹ nhàng và trọn vẹn hơn.

Mời bạn đọc xem tiếp video:

Đừng kỳ thị và phân biệt đối xử với người nhiễm HIV/AIDS

ThS. BSNT. Nguyễn Trọng Nghĩa