Hình dung chiến lược đàm phán của ông Putin với ông Trump về Ukraine

Ngày 18-3, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã điện đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump, thảo luận về khả năng giải quyết xung đột Ukraine.

Trong cuộc điện đàm, hai nhà lãnh đạo trao đổi về đề xuất ngừng bắn 30 ngày từ phía ông Trump, trong đó phía Nga nêu rõ nhiều vấn đề cần giải quyết trước khi thực thi. Theo đài RT, cả ông Putin và ông Trump đều tái khẳng định cam kết đạt được “hòa bình bền vững” thay vì một giải pháp tạm thời cho cuộc xung đột tại Ukraine.

Tuần trước, Tổng thống Putin cũng cho biết ông ủng hộ “về nguyên tắc” ý tưởng ngừng bắn ở Ukraine nhưng vẫn có một số vấn đề cần làm rõ. Tuy nhiên, trước khi trả lời đề xuất ngừng bắn trong cuộc chiến ở Ukraine, ông Putin đã gửi "lời cảm ơn" tới Tổng thống Trump "vì đã dành nhiều sự quan tâm đến giải quyết vấn đề Ukraine".

Tổng thống Nga Vladimir Putin (phải) và Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi năm 2018. Ảnh: Brendan Smialowski/AFP/GETTY IMAGES

Theo tờ DW, đây không phải là sự trùng hợp ngẫu nhiên. “Ông Putin muốn ông Trump tin rằng ông Putin quan tâm đến một thỏa thuận” - ông Anton Barbashin, nhà khoa học chính trị và là tổng biên tập của trang web phân tích Riddle Russia, bình luận.

Ông Barbashin cho rằng Tổng thống Putin không muốn làm Tổng thống Trump khó chịu, như Tổng thống Ukraine - ông Volodymyr Zelensky đã làm. Thay vào đó, tổng thống Nga dường như "muốn nhấn tất cả các nút cần thiết để khiến ông Trump nói chuyện với ông và đạt được một thỏa thuận".

Nga muốn mở rộng đàm phán

Nhà Trắng cho biết trong cuộc điện đàm hôm 18-3 hai nhà lãnh đạo thống nhất rằng tiến trình hòa bình sẽ bắt đầu bằng việc ngừng tấn công các cơ sở năng lượng và hạ tầng ở cả Ukraine và ở Nga, cùng với đàm phán về thỏa thuận ngừng bắn trên Biển Đen, để tiến tới lệnh ngừng bắn toàn diện và hòa bình lâu dài.

Ngoài ra, hai nhà lãnh đạo trao đổi về đề xuất ngừng bắn 30 ngày của ông Trump, trong đó phía Nga nêu rõ nhiều vấn đề cần giải quyết trước khi thực thi. Tuần rồi, những vấn đề của ông Putin đưa ra bao gồm yêu cầu những người lính Ukraine vẫn đang chiến đấu ở tỉnh Kursk (Nga) đầu hàng, Ukraine không được phép huy động bất kỳ binh lính mới nào trong thời gian ngừng bắn và phương Tây phải ngừng cung cấp vũ khí cho Kiev trong thời gian này.

Tổng thống Putin cũng nhấn mạnh sự cần thiết của một cơ chế giám sát chặt chẽ lệnh ngừng bắn.

Theo Tổng thống Putin, lệnh ngừng bắn nên "dẫn đến hòa bình lâu dài và loại bỏ nguyên nhân gây ra xung đột". Cách diễn đạt mơ hồ này là một nỗ lực nhằm định hướng các cuộc đàm phán theo hướng các mục tiêu dài hạn của Moscow tại Ukraine.

"Nga đang hướng đến một lệnh ngừng bắn có thể dẫn trực tiếp đến các cuộc đàm phán hòa bình” - ông Barbashin nhận định.

Do đó, Moscow muốn đảm bảo một số nhượng bộ ngay từ đầu, bao gồm xác nhận rằng Ukraine sẽ không bao giờ trở thành một phần của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Theo ông Barbashin, có thể Nga đang muốn xác nhận này "từ cả NATO và Ukraine".

Liệu Ukraine có đồng ý?

Các chuyên gia thân Nga tin rằng các điều kiện của Tổng thống Putin có thể được Tổng thống Trump chấp nhận. Mỹ có thể đồng ý với yêu cầu cấm vận vũ khí, vì ông Trump không muốn chi thêm tiền của Mỹ cho Ukraine nữa" - nhà khoa học chính trị Nga Sergei Markov viết trên kênh Telegram.

Ông Markov cũng suy đoán rằng việc huy động liên tục ở Ukraine không được ủng hộ nhiều và việc dừng hoạt động này có thể thực sự củng cố chính quyền Ukraine.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh: VĂN PHÒNG TỔNG THỐNG UKRAINE

Tuy nhiên, Mỹ lại một lần nữa cung cấp vũ khí cho Ukraine, sau một thời gian tạm dừng ngắn ngủi. Trong khi đó, huy động vẫn là cách duy nhất để Ukraine có thể duy trì khả năng phòng thủ. Do đó, có vẻ như Ukraine sẽ không đồng ý với các điều khoản trên của ông Putin.

"Bất chấp mọi điều chúng ta nghe được từ Washington, Ukraine thực sự vẫn nắm giữ rất nhiều quân bài chủ” - chuyên gia an ninh Dmitri Alperovitch nói với DW. Ông Alperovitch cho biết Ukraine có thể lựa chọn tiếp tục tự vệ với sự giúp đỡ của châu Âu, ngay cả khi không có sự hỗ trợ từ Mỹ.

Dù vậy, phía Ukraine vẫn phản hồi tích cực đối với cuộc điện đàm giữa ông Trump và ông Putin ngày 18-3. Tổng thống Ukraine - Volodymyr Zelensky nói rằng Kiev “ủng hộ mọi bước đi nhằm chấm dứt chiến sự”, nhưng nhấn mạnh rằng Ukraine cần được cung cấp thông tin chi tiết về đề xuất ngừng bắn một phần mà Mỹ, Nga đã thảo luận để “hiểu chính xác” những gì sẽ diễn ra.

Kéo dài có lợi cho Nga?

Nhiều chuyên gia tin rằng Tổng thống Putin đang câu giờ. Quân đội Nga cần thời gian để đẩy lực lượng Ukraine ra khỏi Kursk. Ông Putin cũng có thể cần thời gian để thuyết phục ông Trump, có thể tại một cuộc họp thượng đỉnh giữa hai lãnh đạo, về nhu cầu cần có một thỏa thuận toàn diện hơn.

Theo chuyên gia Barbashin, nếu Tổng thống Putin thành công trong việc thúc đẩy các yêu cầu của ông, "điều này sẽ mở đường cho một cuộc thảo luận rộng hơn nhiều về kiến trúc an ninh châu Âu".

Ông Trump - người có thái độ hoài nghi đối với NATO - có thể sẵn sàng tham gia vào một cuộc thảo luận như vậy và điều này sẽ tạo ra một cơ hội đặc biệt cho Nga.

Bên cạnh đó, có vẻ như các lựa chọn của ông Trump để gây ảnh hưởng đến ông Putin là có hạn. Tổng thống Putin cho biết nền kinh tế của Nga vẫn đang hoạt động phần lớn bất chấp các lệnh trừng phạt của phương Tây.

"Tổng thống Trump có ít lựa chọn để đáp trả sự từ chối của Nga hoặc sự tuân thủ giả vờ kéo dài. Phương pháp hiệu quả nhất sẽ là củ cà rốt thay vì cây gậy: sự cám dỗ của một thỏa thuận lớn. Và điều này sẽ rất phù hợp với lợi ích của Nga” - chuyên gia Alexander Baunov của Trung tâm Carnegie Nga-Á Âu (Đức) bình luận.

VĨNH KHANG