Hiện trạng 14 km hai bờ sông Tô Lịch

Từ nhiều năm qua, sông Tô Lịch ô nhiễm nặng nên được gọi là “dòng sông đen” của Hà Nội với mùi hôi thối nồng nặc bốc lên quanh năm cùng rác thải che kín mặt sông. Từ khoảng hai tuần gần đây, sông Tô Lịch sau khi được bổ cập nước từ cửa A hồ Tây (phố Trích Sài) qua tuyến kênh tại ngõ 24 Võ Chí Công đã chuyển màu xanh trong, không còn bốc mùi hôi thối.

Mới đây, UBND TP. Hà Nội vừa thống nhất danh mục các công trình xây dựng, dự án đầu tư dự kiến khởi công dịp kỷ niệm 71 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954-10/10/2025), trong đó đáng chú ý là dự án đầu tư xây dựng công viên hai bên sông Tô Lịch.

Sông Tô Lịch có chiều dài 14 km, chạy qua nhiều tuyến phố, phường trung tâm và khu dân cư đông đúc của Hà Nội. Điểm đầu của con sông nằm tại khu vực phường Tây hồ, đoạn đầu đường Hoàng Quốc Việt giao với phố Nguyễn Đình Hoàn.

Đây cũng là nơi lắp đặt miệng của hai tuyến ống HDPE dẫn nước từ hồ Tây đổ vào sông Tô Lịch với đường kính D1200.

Toàn bộ phần bờ kè hai bên lòng sông đoạn qua phố Quan Hoa đã được hoàn thiện. Dọc tuyến sông Tô Lịch có 24 cửa xả lớn và 95 cửa xả nhỏ, các cửa xả này phần lớn đã được bịt để thu gom nước thải đưa về nhà máy nước thải Yên Xá xử lý.

Sông Tô Lịch có lịch sử lâu đời nên đến nay, hệ thống đường giao thông dọc hai bờ sông cơ bản đã ổn định. Có đến 19 cây cầu bắc qua hai bờ sông trên tổng 14 km chiều dài.

Hai bên bờ sông được trồng rất nhiều cây xanh, đa phần là các cây đô thị như bàng Đài Loan, phượng, bằng lăng, lộc vừng, chuông vàng...

Đường giao thông rộng rãi, không gian thoáng đãng cũng như không có hộ dân hay công trình nào nằm sát bờ sông là một trong nhiều điều kiện thuận lợi để triển khai dự án đầu tư xây dựng công viên hai bên sông Tô Lịch.

Nước sông Tô Lịch chảy qua khu vực Ngã Tư Sở bị biến màu đen đục cùng nhiều rác thải vương vãi. Đây là một những khu vực có mật độ dân cư cao cùng nhiều hoạt động của người dân tương tác với dòng sông nhất trên dọc tuyến. Khu vực này có chợ dân sinh họp từ sáng sớm tới tối mịt, có hệ thống nhà ga của tuyến đường sắt Cát Linh - Hà Đông chạy qua, đồng thời một vài công trình nằm trong kế hoạch cải tạo dòng chảy đang trong quá trình thi công. Sau khi hoàn tất, khu vực này sẽ được dọn trả mặt bằng.

Tại khu vực phường Hoàng Liệt, nhiều khoảng đất trống ven sông được người dân tận dụng để trồng trọt và sản xuất nhỏ lẻ.

Đoạn bờ kè dài gần 1 km dọc sông Tô Lịch, đoạn qua phường Hoàng Liệt, được thiết kế thành các ô vuông để chống sạt lở, được người dân tận dụng để trồng các loại rau xanh, phục vụ nhu cầu ăn uống hàng ngày.

Khu vực hạ lưu sông nằm trên địa bàn phường Hoàng Liệt là nơi xây dựng hệ thống đập dâng nhằm điều tiết dòng chảy và duy trì mực nước ổn định. Việc duy trì dòng chảy và lưu lượng nước ổn định góp phần cải thiện chất lượng nước, giảm ô nhiễm và phục hồi môi trường sông.

Công trình được thiết kế gồm hai lớp đập liên hoàn, kết hợp điểm nhấn kiến trúc là đài quan sát nổi bật. Đài quan sát này được nâng đỡ bởi một trụ bê tông lớn đặt chính giữa lòng đập, phục vụ việc theo dõi, giám sát dòng chảy và mực nước trên sông Tô Lịch

Nhìn từ trên cao, một nhánh sông Tô Lịch có màu xanh trong do liên tục được bổ cập nước từ hồ Tây, nhánh còn lại vẫn có màu đen kịt, trên mặt nước phủ kín bọt khí cùng rác thải trôi nổi.

Dòng sông Tô Lịch từng là biểu tượng gắn với lịch sử kinh thành Thăng Long, thế nên không khó để bắt gặp hàng chục ngôi chùa, đình, đền, miếu nằm dọc hai bên bờ sông. Trong ảnh là chùa Long Quang, ngôi chùa theo trường phái Mật tông Kim cương thừa duy nhất tại Hà Nội.

Việt Linh