Hiện thực hóa mạng lưới đổi mới sáng tạo lương thực, thực phẩm tại Việt Nam

Thu hoạch khoai tây tại Quế Võ, Bắc Ninh

Hội nghị nhằm phổ biến, trao đổi kế hoạch triển khai đề án Mạng lưới đổi mới sáng tạo lương thực thực phẩm tại Việt Nam (FIH-V) 2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm và tham quan mô hình liên kết sản xuất khoai tây bền vững, canh tác theo hướng giảm phát thải và ứng dụng công nghệ cao.

Phát biểu tại hội nghị, ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), Giám đốc PSAV cho biết: Đối tác Phát triển bền vững nông nghiệp Việt Nam (PSAV) được thành lập từ năm 2010 theo sáng kiến “Tầm nhìn mới cho nông nghiệp” và mục tiêu 20-20-20 (tăng 20% năng suất, giảm 20% đói nghèo, giảm 20% phát thải). Sau 15 năm hoạt động, PSAV đã khẳng định vai trò quan trọng trong huy động nguồn lực đầu tư, kết nối khu vực công và tư nhân, ứng dụng khoa học công nghệ, phát triển hiệu quả và bền vững chuỗi giá trị các mặt hàng nông sản chủ lực của Việt Nam theo hình thức Đối tác công tư (PPP).

Tháng 9/2024, Nhóm Đối tác thuộc Mạng lưới Đổi mới sáng tạo lương thực, thực phẩm Việt Nam (FIH-V) được thành lập nhằm cụ thể hóa Đề án Đổi mới sáng tạo lương thực, thực phẩm Việt Nam.

Nhóm Đối tác này đóng vai trò trung tâm trong triển khai sáng kiến đổi mới sáng tạo, tăng cường hợp tác liên ngành và kết nối với chuỗi giá trị toàn cầu theo hướng minh bạch, trách nhiệm, bền vững trên cơ sở nền tảng những thành công của PSAV.

Theo ông Tuấn, hiện PSAV có 8 Nhóm công tác PPP. Trong đó, nhóm PPP về Rau quả do Trung tâm Khuyến nông quốc gia (Khối công) chủ trì, cùng công ty PepsiCo Foods Việt Nam, Syngenta Việt Nam (Khối tư) đã triển khai mô hình đổi mới sáng tạo cho cây khoai tây, hướng đến mục tiêu tăng năng suất, giảm tác động tiêu cực đến môi trường và cải thiện thu nhập cho nông dân.

Dự án sản xuất khoai tây bền vững do công ty PepsiCo, Syngenta và các đối tác: Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Yara, Netafim-Khang Thịnh, Novacid, Mimosatek, Vettransco, Đức Minh, USAID-Resonance - dự án GDA và Dự án She Feeds The World (SFtW) của tổ chức CARE Việt Nam triển khai tại Tây Nguyên từ năm 2019, đã mang lại những kết quả vượt trội. Từ 400 ha diện tích ban đầu, đến năm 2024 đã đạt gần 1.700 ha, năng suất trung bình đạt 30-34 tấn/ha, cao hơn nhiều so với phương pháp canh tác truyền thống. Thành công này đã tạo tiền đề mở rộng mô hình ra các tỉnh phía bắc từ vụ đông xuân 2024-2025, với tổng diện tích 320 ha. Chỉ sau mùa vụ đầu tiên, năng suất khoai tây thu hoạch trung bình đạt 23-26 tấn/ha, cao hơn 8 tấn/ha so với các vụ trước...

Với kết quả trên, nhóm PPP về Rau quả đã triển khai hàng loạt giải pháp mới trong canh tác khoai tây như: Giải pháp bảo đảm sức khỏe đất; bộ giải pháp quản lý sâu bệnh toàn diện; hệ thống tưới chính xác, kỹ thuật bón phân qua hệ thống châm phân; máy quan trắc thời tiết kết nối phần mềm trực tiếp tới điện thoại thông minh; sử dụng máy bay không người lái (drone) để theo dõi quá trình từ gieo trồng đến thu hoạch và phun thuốc phòng trừ sâu bệnh…

Ông Nguyễn Thanh Tuấn, Giám đốc Đối ngoại và Phát triển bền vững Công ty Syngenta Việt Nam cho biết: “Trong mô hình chuỗi giá trị khoai tây bền vững, chúng tôi đã triển khai nhiều giải pháp tiên tiến nhằm tối ưu hóa quy trình sản xuất. Quy trình quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) giúp giảm 2 lần phun thuốc/vụ, vừa bảo đảm hiệu quả bảo vệ cây trồng vừa hạn chế tác động tiêu cực đến môi trường. Đồng thời, việc ứng dụng drone trong phun thuốc giúp nông dân tiết kiệm hơn 10 lần lượng nước pha thuốc so với phương pháp truyền thống, giảm chi phí sản xuất và tăng hiệu quả sử dụng tài nguyên”.

Đánh giá cao hiệu quả của mô hình, ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia nhấn mạnh, mô hình chuỗi giá trị khoai tây bền vững do PepsiCo Foods, Syngenta và các đối tác không chỉ thúc đẩy nông nghiệp xanh mà còn đặt nền móng cho Đề án FIH-V - hướng đến mở rộng mô hình, ứng dụng công nghệ tiên tiến và tạo ra giá trị bền vững cho ngành khoai tây Việt Nam.

Cũng trong khuôn khổ của sự kiện, Ngày hội thu hoạch khoai tây được tổ chức trên cánh đồng khoai tây thuộc Trung tâm học thuật PepsiCo (huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh). Với quy mô 10 ha, đây là mô hình kiểu mẫu được áp dụng các giải pháp công nghệ cao và canh tác theo hướng giảm phát thải. Sự kiện là cơ hội để bà con nông dân trao đổi kinh nghiệm, tham gia thu hoạch và tìm hiểu giải pháp mới đem lại hiệu quả canh tác từ mô hình thực tế. Bên cạnh các hoạt động thu hoạch, nhiều chương trình giao lưu và trò chơi cũng được tổ chức, tạo không gian vừa học hỏi, vừa giải trí, mang lại những kiến thức bổ ích về kỹ thuật canh tác cho bà con nông dân.

MINH AN