Hiện thực hóa giấc mơ lên bờ của người dân khu nhà rầm Quy Nhơn

Những ngôi nhà được quây bằng mái tôn tại ổ chuột ở phường Hải Cảng.

Thay thế khu nhà rầm là công trình hạ tầng kỹ thuật khu vực 10 với hệ thống bờ kè cùng khu dân cư chỉnh trang đô thị, tạo nên bộ mặt mới cho Quy Nhơn. Đây là công trình chào mừng Đại hội Đảng bộ phường Hải Cảng và Đại hội Đảng bộ thành phố Quy Nhơn.

Khu vực nhếch nhác, tạm bợ

Mỗi khi nhắc đến khu nhà rầm phường Hải Cảng, người dân Quy Nhơn và du khách đều thấy đó là khu vực nhếch nhác, nhà cửa tạm bợ. Có nhà chỉ từ 5 - 10 m2 và không có nổi một tấm tôn lành lặn để làm mái...

Những người từng sống ở đây chia sẻ, khu nhà rầm do những người đi biển hình thành. Ban đầu, họ dựng những ngôi nhà tạm gần cửa biển những lúc không ra khơi. Họ đều là ngư dân nghèo, không có đất để an cư, cất nhà sàn trên bãi cát, mặt nước đầm, nước biển sống tạm; dần dần người dân nghèo đi biển kéo về khu vực này nhiều hơn. Khu nhà rầm cũng ra đời từ đó. Cứ thế từ năm này sang năm khác, đời này sang đời khác, mỗi ngày, họ lấn một ít ra biển. Từ những căn lều dựng trên mặt nước để đựng ngư cụ rồi trở thành những ngôi nhà đơn sơ để gia đình quây quần, sum họp sau những chuyến đi biển. Lâu dần, khu vực nhà rầm trở thành nơi ở của người dân đi ghe, khai thác hải sản ven bờ. Có người làm thuê, sống gắn với chợ cá của phường Hải Cảng.

Anh Trương Văn Mạnh, một người dân kể lại, đến khu nhà rầm, có thể thấy rất nhiều cọc gỗ, to nhỏ khác nhau đóng xuống đầm, cắm sâu vào lòng đất. Những chiếc cọc gỗ này thay cho hệ thống trụ bê tông dựng nhà trên đất liền. Trên đó là những ngôi nhà sàn đủ kiểu, đủ dáng. Mỗi nhà chỉ từ 10 - 40 m2, thậm chí có nhà chỉ 8 m2. Nhà lát sàn ván; vách bằng cót ép, tôn rách chắp nối hay bằng bìa các tông… Nhà này nối với nhà kia chỉ bằng tấm vách mỏng. Dọc đường vào các khu nhà là những con đường bằng ván gập ghềnh. Muốn vào sâu trong xóm nhà rầm, mọi người phải len lỏi, đi qua những cây cầu bằng ván với tiếng kêu rầm rập. Có lẽ danh từ nhà rầm cũng bắt nguồn từ đây.

Khu ổ chuột, nhà rầm với các nhà tạm bợ.

Không điện lưới quốc gia, không nước sạch, không giấy tờ nhà đất, không nhà vệ sinh…, người dân sống nơi đây gần như không có quyền lợi gì. Mùa mưa lo bão về thổi bay nhà, mùa nắng nóng lo hỏa hoạn, vệ sinh môi trường. Ở đây, muốn có điện phải kéo nhờ của người dân gần đó ở trên bờ, nước cũng phải gánh về, sinh hoạt ăn uống đều xả xuống biển… Lâu dần, nước ở khu vực này chỉ còn một màu đen, đặc quánh. Nhiều năm qua, hàng trăm hộ dân xóm rầm đều phải sống chung với rác thải. Tình trạng ô nhiễm môi trường ở đây luôn là điểm "nóng" của thành phố.

Chủ tịch UBND phường Hải Cảng Nguyễn Thanh Hải chia sẻ: Khu nhà rầm như một "ma trận", nhà tạm bợ nên hình thành nhanh. Do hầu hết nhà đều được làm chắp vá tạm bợ nên chỉ cần khoảng 1 tuần là đã có vài chiếc mọc lên. Tình hình dịch bệnh, ô nhiễm môi trường không khí, nguồn nước... ngày càng trầm trọng; điều kiện phát triển dân trí không có... Dù địa phương đã vận động, tuyên truyền người dân di dời nhiều lần nhưng không thành.

Hiện thực hóa giấc mơ lên bờ

Thành ủy, UBND thành phố Quy Nhơn xem việc giải tỏa, di dời khu nhà rầm để trả lại vùng biển xanh, sạch, đẹp, giúp người dân nơi đây có một cuộc sống an cư luôn là nhiệm vụ hàng đầu có tính cấp thiết. Cuối năm 2009, dự án xây kè lấn chiếm kết hợp chỉnh trang đô thị tại khu vực này được tính đến nhưng mãi đến năm 2020 mới khởi động.

Dự án công trình hạ tầng kỹ thuật khu vực 10 sẽ thay thế khu ổ chuột.

Dự án đầu tư công trình hạ tầng kỹ thuật khu vực 10 (phường Hải Cảng) được UBND thành phố phê duyệt, Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng và Phát triển quỹ đất thành phố Quy Nhơn làm chủ đầu tư thực hiện từ năm 2020 - 2025 với tổng mức đầu tư hơn 314 tỷ đồng.

Dự án sẽ đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng với các hạng mục chính như: Xây dựng mới tuyến kè bảo vệ khu dân cư, san nền mặt bằng với tổng diện tích khoảng 4,46 ha, xây dựng mới đường giao thông với tổng chiều dài khoảng 1.448 m. Ngoài ra, Dự án hoàn thiện hệ thống thoát nước mưa, nước thải riêng cho khu vực này. Hệ thống cấp nước của khu dân cư được đấu nối vào hệ thống cấp nước thành phố; đồng thời, đầu tư hệ thống cấp điện, điện chiếu sáng…

Theo Chủ tịch UBND thành phố Quy Nhơn Ngô Hoàng Nam, Dự án chỉnh trang đô thị khu vực phường Hải Cảng là dự án khá phức tạp bởi nó ảnh hưởng đến cuộc sống của nhiều người, trong đó chủ yếu là người nghèo, không có việc làm ổn định. Phần lớn đất nhà rầm không được bồi thường do chủ yếu là đất lấn chiếm.

Để giải quyết bài toán này, thành phố linh động hỗ trợ người dân bằng việc bán đất tái định cư theo giá thị trường. Theo đó, thành phố định giá đất thị trường không cao hơn so với giá đất tái định cư. Những hộ đủ điều kiện theo quy định của Nhà nước sẽ được mua theo giá tái định cư, việc này nhận được sự đồng thuận cao trong nhân dân.

Các hộ dân ở khu nhà rầm sẽ được bố trí, tạo điều kiện ở khu vực 6 và khu vực phía Đông chùa Bình An, phường Nhơn Bình.

Ông Ngô Hoàng Nam cho biết thêm: Dự án triển khai được xem là thành công lớn trong quá trình chỉnh trang đô thị; góp phần giải quyết vấn đề về môi trường, đặc biệt là sự an toàn, ổn định cuộc sống của người dân nơi đây.

Dự án công trình hạ tầng kỹ thuật khu vực 10 sẽ thay thế khu ổ chuột.

Từ một chính sách an sinh xã hội, quyết tâm xóa bỏ khu nhà rầm, tạo diện mạo mới cho đô thị, hàng trăm hộ dân đã được chính quyền địa phương tạo điều kiện về nơi tái định cư mới.

Tại ngôi nhà mới khang trang ngay ở khu tái định cư khu vực 6, ông Phạm Tám tâm sự, hầu hết người dân khu nhà rầm đều dựa vào đầm Thị Nại để mưu sinh. Dù biết sống ở khu nhà rầm thiếu thốn nhưng do khó khăn nên người dân cũng không biết đi đâu. Thế nên, người dân nơi đây rất vui mừng khi được chính quyền địa phương tạo điều kiện cho đến ở tại khu tái định cư. Trước đây, mỗi lần mưa bão, cả gia đình lại dắt díu nhau đi trú ở nơi khác, hết bão lại quay về khu nhà rầm. Cuộc sống tạm bợ khó khăn. Mấy người chen chúc nhau sống trong ngôi nhà tạm dựng trên bãi bồi, chịu đựng sự ô nhiễm mỗi ngày.

Việc đầu tư, giải tỏa khu nhà rầm là một việc làm ý nghĩa, thiết thực khi ý Đảng hợp lòng dân; góp phần đưa Quy Nhơn xứng đáng là Thành phố du lịch sạch ASEAN.

Bài và ảnh: Sỹ Thắng (TTXVN)