Hiện đại hóa công nghệ thông tin phục vụ quản lý ngân sách và kế toán nhà nước

Công nghệ thông tin phát huy hiệu quả tốt trong quản lý ngân sách và kế toán nhà nước

Trên nền tảng chủ trương cải cách và chuyển đổi số ngành Tài chính, Kho bạc Nhà nước (KBNN) đã triển khai toàn diện ứng dụng công nghệ thông tin để thực hiện chức năng quản lý quỹ ngân sách nhà nước và các quỹ tài chính nhà nước. Đồng thời, KBNN đã hiện đại hóa các hệ thống ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ nhiệm vụ của đơn vị về tổ chức thực hiện kế toán ngân sách nhà nước và kế toán hoạt động nghiệp vụ KBNN.

Cụ thể, trụ cột TABMIS (hệ thống thông tin quản lý ngân sách và kho bạc) đã và đang vận hành ổn định từ năm 2009 đến nay, đóng vai trò là sổ cái kế toán nhà nước, kiểm soát quy trình ghi thu, ghi chi ngân sách nhà nước. TABMIS đã giúp chuẩn hóa quy trình kế toán, nâng cao tính minh bạch, chính xác của số liệu tài chính và kết nối với các hệ thống quản lý ngân sách của các bộ, ngành, địa phương.

Công chức Kho bạc Nhà nước kiểm soát các hồ sơ thủ tục thanh toán vốn trên dịch vụ công trực tuyến. Ảnh: HẠNH THẢO

Hệ thống Dịch vụ công trực tuyến (DVCTT) được KBNN đẩy mạnh và triển khai trong toàn hệ thống từ năm 2018 đã từng bước thay thế việc giao nhận trực tiếp hồ sơ giấy giữa đơn vị sử dụng ngân sách với kho bạc. Đặc biệt, trong các giai đoạn dịch Covid-19 bùng phát mạnh, DVCTT đã giúp đơn vị sử dụng ngân sách và cán bộ kho bạc không phải gặp mặt trực tiếp, nhưng vẫn đảm bảo các hồ sơ được giải quyết đúng hạn trên môi trường mạng. Hiện nay, DVCTT mức độ 4 đã được KBNN bao phủ gần 100% đơn vị sử dụng ngân sách.

Hệ thống kiểm soát chi đầu tư qua KBNN được KBNN triển khai từ năm 2021, là hệ thống hỗ trợ cho công tác kiểm soát chi các dự án đầu tư công theo kế hoạch vốn hàng năm, tổng mức đầu tư dự án, theo hạng mục, hợp đồng, cam kết chi đầu tư. Hệ thống là cơ sở để KBNN lập các báo cáo đầu ra theo quy định, phục vụ đắc lực công tác điều hành của Chính phủ, Bộ Tài chính cũng như KBNN trong giải ngân vốn đầu tư công.

Hệ thống thanh toán điện tử giữa KBNN và các ngân hàng thương mại, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã hỗ trợ chuyển tiền nhanh chóng, chính xác, bảo đảm an toàn, minh bạch trong thanh toán. Đồng thời, hệ thống thu NSNN tập trung cũng góp phần giảm thiểu thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian và chi phí thu NSNN…

Nhờ các hệ thống trên, công tác quản lý ngân sách và kế toán nhà nước đã có bước tiến dài về ứng dụng công nghệ. Việc cung cấp dịch vụ công được cải thiện rõ rệt, từ chỗ còn phụ thuộc vào hồ sơ giấy, nay đã chuyển sang môi trường số hóa gần như toàn diện.

Định hướng xây dựng các hệ thống công nghệ thông tin giai đoạn tới

Mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, tuy nhiên, thực tiễn cho thấy các hệ thống công nghệ thông tin hiện nay vẫn chưa theo kịp yêu cầu mới của quá trình chuyển đổi số.

Cụ thể, hệ thống TABMIS đã vận hành hơn một thập kỷ, một số chức năng không còn phù hợp với yêu cầu cải cách kế toán công, chưa đáp ứng tốt việc tích hợp và chia sẻ dữ liệu với các hệ thống nghiệp vụ khác.

Các hệ thống khác vẫn còn thiếu một kho dữ liệu tài chính - ngân sách thống nhất, mở, có khả năng phân tích, dự báo, và ra quyết định chiến lược dựa trên dữ liệu lớn. Đồng thời, các hệ thống này cũng chưa hình thành được nền tảng thanh toán tập trung, định danh điện tử cho các giao dịch ngân sách. Điều này khiến một số quy trình vẫn còn thủ công hoặc thiếu tính liên kết.

Các dịch vụ công điện tử chưa được cá nhân hóa theo nhu cầu người dùng, thiếu tính mở rộng và tích hợp vào nền tảng chính phủ số.

Từ thực tế đó, đòi hỏi KBNN phải tiếp tục nâng cấp, hoàn thiện và tích hợp các hệ thống công nghệ thông tin hiện có, xây dựng mới những nền tảng cần thiết để đảm bảo quản lý ngân sách và kế toán nhà nước hiện đại, hiệu quả và an toàn.

Do đó, KBNN cho biết, trong thời gian tới đây, việc xây dựng và nâng cấp các hệ thống công nghệ thông tin phục vụ quản lý ngân sách và kế toán nhà nước sẽ được đơn vị tập trung vào các nội dung trọng tâm.

Cụ thể, KBNN tiếp tục xây dựng và triển khai hệ thống DVCTT nhằm cung cấp các dịch vụ lập, phân bổ dự toán; cung cấp dịch vụ công về chi ngân sách nhà nước qua KBNN theo phương thức số; tạo điều kiện từng bước kết nối, trao đổi và liên thông dữ liệu số với các bộ, ngành, cơ quan và đơn vị ở cả trung ương và địa phương cho cả chi thường xuyên và chi đầu tư; dịch vụ quản lý tài khoản nghiệp vụ của đơn vị tại KBNN nhằm quản lý thống nhất thông tin, dữ liệu về khách hàng, tài khoản đơn vị, đối chiếu, tất toán...

Xây dựng và triển khai hệ thống quản lý thu và thanh toán thống nhất nhằm triển khai mô hình thanh toán tập trung của KBNN, từng bước định danh khoản thu ngân sách nhà nước theo lộ trình của các cơ quan quản lý thu; cung cấp đầy đủ, kịp thời và chính xác thông tin về tài chính, ngân sách nhà nước để phục vụ tốt công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của các cơ quan có thẩm quyền và hoạt động kiểm tra, giám sát, nâng cao tính công khai, minh bạch trong quản lý, sử dụng các nguồn lực tài chính nhà nước; xây dựng và triển khai kho dữ liệu, nâng cao chất lượng cung cấp thông tin, báo cáo phục vụ điều hành, chia sẻ dữ liệu, cung cấp dữ liệu mở...

Đặc biệt, KBNN thực hiện chuyển đổi TABMIS sang VDBAS (hệ thống thông tin dịch vụ kế toán nhà nước). Theo kế hoạch, VDBAS được thiết kế trên nền tảng công nghệ hiện đại, kiến trúc mở, linh hoạt và có khả năng tích hợp cao. Hệ thống này bao gồm các mô đun: Phân hệ sổ cái kế toán nhà nước; phân hệ DVCTT; phân hệ quản lý thu và thanh toán; phân hệ kho dữ liệu.

Theo báo cáo từ KBNN, hiện dự án VDBAS đã được trình Bộ Tài chính phê duyệt chủ trương đầu tư và đã hoàn thành thẩm định báo cáo nghiên cứu tiền khả thi. Hiện tại, dự án đang tiếp tục trình Ban thường vụ Đảng ủy Bộ Tài chính chủ trương đầu tư dự án và thực hiện tổ chức lựa chọn nhà thầu tư vấn chuẩn bị đầu tư dự án.

Việc hiện đại hóa, số hóa các hệ thống công nghệ thông tin phục vụ quản lý ngân sách và kế toán nhà nước không chỉ là yêu cầu nội tại của ngành Tài chính, mà còn là đòi hỏi khách quan từ quá trình xây dựng Chính phủ số, xã hội số. Đây là tiền đề để KBNN thực hiện thành công mục tiêu xây dựng kho bạc số hiện đại, chuyên nghiệp, minh bạch, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý tài chính công, góp phần phát triển kinh tế - xã hội đất nước một cách bền vững.

Vân Hà