Hiện đại hóa báo chí Ninh Bình từ chiều sâu văn hóa, nhân văn và khát vọng đổi mới

Các đồng chí trong Ban Biên tập kiểm tra, chỉ đạo Tổng Khống chế và Phát sóng của Báo và Đài PT-TH Ninh Bình. Ảnh: Ngọc Linh

Chuyển động tích cực trong dòng chảy công nghệ

Trong những năm gần đây, báo chí Ninh Bình đã có nhiều nỗ lực đổi mới cả về nội dung, hình thức và phương thức tác nghiệp. Không chỉ đơn thuần là cơ quan thông tin, tuyên truyền, các cơ quan báo chí của tỉnh, đặc biệt là Báo và Đài Phát thanh-Truyền hình Ninh Bình đã và đang chuyển mình theo hướng truyền thông hiện đại, đa nền tảng, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về tính chính xác, kịp thời, hấp dẫn và tiếp cận với “công chúng số”.

Cùng với việc nâng cấp hạ tầng kỹ thuật, các cơ quan báo chí đã chú trọng đổi mới cách làm nội dung từ tư duy “viết để đăng” sang tư duy “làm để lan tỏa”; từ “độc canh” báo in, truyền hình sang phát triển các nền tảng số như Fanpage, Youtube, TikTok, Podcast… Nội dung được số hóa, hình ảnh được đầu tư chỉn chu hơn, các hình thức thể hiện mới như emagazine, podcast, Infographic, short video… bắt đầu xuất hiện và ghi những dấu ấn mới. Đặc biệt, các chương trình chính luận, các tuyến bài về xây dựng Đảng, phát triển kinh tế-xã hội, văn hóa-du lịch… ngày càng trở nên gần gũi nhờ được đăng tải trên các nền tảng số với cách thể hiện bằng ngôn ngữ hình ảnh sống động hơn, chân thực hơn.

Việc Báo và Đài Phát thanh-Truyền hình Ninh Bình ứng dụng kênh Tiktok với hơn 17 nghìn Follower, kênh Youtube NinhBinhTV với 185 nghìn người đăng ký, Fanpage với gần 100 nghìn người theo dõi, bước đầu đã mở ra không gian mới để nội dung chính luận đến gần hơn với công chúng, nhận được sự quan tâm, phản hồi của đông đảo người xem, trong đó có những người trẻ. Hàng loạt tác phẩm như: Ký ức người y sĩ tại “pháo đài” Trại Davis; Những quyết sách vì dân; Đột phá trong công tác cán bộ; Về đâu những cánh chim; Tiếng vọng Hoa Lư… đã có tới hàng chục nghìn lượt xem trên các nền tảng số.

Điều đó cho thấy, dù là những nội dung chính trị tưởng chừng khô khan và khó tiếp cận nhưng nếu người làm báo lựa chọn cách thể hiện gần gũi, sáng tạo và phù hợp với xu hướng tiếp nhận của công chúng thì thông điệp chính trị vẫn có thể lan tỏa một cách sâu sắc và tự nhiên. Cũng chính bởi vậy, chỉ trong thời gian ngắn, Báo Ninh Bình điện tử đã nhanh chóng lọt top các báo Đảng địa phương có lượng người truy cập cao với những chuyên mục hấp dẫn, thông tin toàn diện các vấn đề, sự kiện một cách nhanh chóng, chính xác...

Những chuyển động tích cực ấy đến từ tinh thần chủ động nhập cuộc của đội ngũ những người làm báo. Không ngại học hỏi, không chờ đợi, nhiều phóng viên trẻ đã nhanh chóng thích nghi với mô hình “nhà báo đa phương tiện”, có thể vừa viết, vừa quay, dựng, truyền thông qua mạng xã hội, biết tối ưu hóa công cụ số để lan tỏa nội dung nhanh chóng và hiệu quả. Nhiều phóng viên, biên tập viên từ “tay ngang công nghệ” nay đã thành thạo kỹ năng dựng clip, làm truyền thông số, quản trị fanpage… Chính từ sự nghiêm túc, tận tâm và đổi mới từng ngày ấy, những người làm báo Ninh Bình đang bước đi vững vàng trên hành trình trở thành lực lượng xung kích, chuyên nghiệp trong truyền thông thời đại số.

Đóng vai trò then chốt trong bước chuyển mình của báo chí Ninh Bình là sự quan tâm sâu sát và đầu tư thiết thực của tỉnh đối với lĩnh vực báo chí, truyền thông. Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh không chỉ quan tâm ban hành chính sách phát triển báo chí trong thời đại số mà còn trực tiếp đầu tư, hỗ trợ nguồn lực để nâng cấp hạ tầng kỹ thuật, số hóa quy trình sản xuất tin bài, nâng chuẩn thiết bị ghi hình, dựng phim, xây dựng nền tảng báo điện tử, mạng xã hội, truyền hình số… Trong đó, Kế hoạch số 150/KH-UBND triển khai thực hiện chiến lược chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh với những mục tiêu và lộ trình cụ thể là minh chứng rõ nét cho tầm nhìn chiến lược trong phát triển báo chí. Sự quan tâm này đã tạo động lực mạnh mẽ để báo chí Ninh Bình chuyển mình toàn diện, từ cách nghĩ, cách làm đến cách tiếp cận công chúng.

Kết quả tích cực trong chuyển đổi số không chỉ thể hiện sự linh hoạt, thích ứng của báo chí Ninh Bình với thời cuộc, mà còn là tiền đề vững chắc để báo chí tỉnh nhà vươn lên mạnh mẽ hơn trong thời gian tới.

Phóng viên các cơ quan báo chí phỏng vấn bà Audrey Azoulay, Tổng Giám đốc UNESCO tại Lễ kỷ niệm 50 năm Công ước Bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới (năm 2022). Ảnh: PV

Chiều sâu văn hóa, nhân văn-"Sức mạnh mềm" của báo chí Ninh Bình

Trong khi chuyển đổi số và công nghệ ngày càng ảnh hưởng mạnh mẽ đến đời sống báo chí, thì tính nhân văn vẫn khẳng định vị trí quan trọngnhư một “hằng số đạo đức” không thể thay thế. Báo chí Ninh Bình, trong quá trình đổi mới vẫn luôn đặt con người làm trung tâm của mỗi tác phẩm báo chí, hướng đến cái đẹp và cái thiện. Ở mỗi tuyến bài viết về người tốt, việc tốt, những câu chuyện dung dị giữa đời thường được kể bằng sự trân trọng, đồng cảm. Đó có thể là những người nông dân vượt khó làm giàu trên mảnh đất quê hương, những chiến sĩ biên phòng âm thầm canh giữ chủ quyền vùng biển, những em học sinh nghèo vượt khó học giỏi… Báo chí Ninh Bình không chỉ phản ánh họ như nhân vật tiêu biểu mà còn góp phần lan tỏa nghị lực sống, khơi dậy những giá trị nhân văn trong xã hội.

Sự nhân văn còn thể hiện trong cách tiếp cận và xử lý các vấn đề nhạy cảm. Thay vì giật gân, câu view, báo chí Ninh Bình luôn chú trọng đến tính khách quan, tôn trọng quyền riêng tư của mỗi cá nhân. Hơn thế nữa, báo chí Ninh Bình vẫn đang kiên trì, bền bỉ với sứ mệnh giữ gìn, tôn vinh mạch nguồn văn hóa quê hương-mạch nguồn đã hun đúc nên hồn cốt đất Cố đô. Không chỉ là phương tiện truyền tải thông tin, mỗi bài báo, mỗi phóng sự đã thực hiện sứ mệnh kết nối quá khứ với hiện tại, nâng niu từng lớp trầm tích văn hóa được gửi gắm qua mỗi phong tục, tập quán, qua những lễ hội truyền thống, những di sản phi vật thể…

Những bài viết như: Trăm năm vang vọng tiếng nghề, Bảo tồn nhà cổ bên dòng Sào Khê, Để Xẩm phát huy giá trị trong đời sống đương đại, Lễ hội Hoa Lư trong tâm thức người dân Trường Yên, “Báu vật” của người Mường, Văn hóa con người Hoa Lư - “mã định danh” để hội nhập thế giới,… ngoài việc cung cấp thông tin còn khơi dậy niềm tự hào và ý thức gìn giữ di sản văn hóa trong cộng đồng.

Điều đáng ghi nhận là không dừng lại ở việc phản ánh, báo chí Ninh Bình còn chủ động gợi mở các vấn đề như: Cần có chính sách đặc thù, vượt trội nhằm hoán chuyển các nguồn lực di sản trở thành động lực phát triển tỉnh Ninh Bình trong bối cảnh mới; Định hướng bản sắc cho Đô thị di sản tương lai dưới góc nhìn quy hoạch… với những vấn đề được đặt ra, trở thành nội dung trao đổi của nhiều ngành, nhiều địa phương, qua đó phần nào cho thấy vai trò gợi mở, truyền thông chính sách của báo chí trong công cuộc bảo tồn văn hóa. Với mỗi bài viết, mỗi khuôn hình… báo chí Ninh Bình đang âm thầm “gạn đục khơi trong”, để những giá trị văn hóa không bị phủ bụi thời gian mà tiếp tục lan tỏa, thấm sâu vào tâm thức mỗi người như một mạch ngầm bền bỉ.

Tính nhân văn còn là kim chỉ nam cho từng hành động, từng trang viết, từng chuyến tác nghiệp nơi vùng sâu, vùng xa, khi dịch bệnh hoành hành hay bão lũ, thiên tai… của những người làm báo Ninh Bình. Đi vào vùng tâm lũ, tâm dịch, hành trang mang theo của họ không chỉ là chiếc máy quay, cây bút, hay cuốn sổ tay mà còn là tấm lòng thấm đẫm tình người. Họ không đứng từ xa ghi chép hay tường thuật mà chọn cách hòa mình vào nhịp sống chênh vênh giữa nước lũ, để cảm nhận rõ hơn từng nỗi lo, từng ánh mắt khắc khoải của người dân vùng lũ Gia Viễn, Nho Quan; cảm nhận rõ hơn tình quân dân, nghĩa đồng bào trong hoạn nạn.

Tính nhân văn của báo chí Ninh Bình vì thế không chỉ nằm ở những bài viết hay, những bức ảnh đẹp, mà hiện lên từ chính sự dấn thân, sẻ chia trong những hoàn cảnh ngặt nghèo nhất. Chính họ đã và đang góp phần khắc họa chân thực nhất hình ảnh của một nền báo chí nhân văn: không chỉ đưa tin, mà còn gieo hy vọng, không chỉ phản ánh sự thật, mà còn khơi dậy lòng trắc ẩn, kết nối những tấm lòng và thắp sáng niềm tin.

Kiến tạo nền báo chí Ninh Bình chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại, giàu bản sắc

Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ: “Phát triển nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại”. Đây là định hướng chiến lược cho toàn ngành báo chí cả nước, trong đó có báo chí Ninh Bình, đặt ra yêu cầu nâng tầm cả về nội dung lẫn phương thức hoạt động báo chí trong kỷ nguyên số.

Trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra sâu rộng, báo chí Ninh Bình không thể đi chậm hơn thực tiễn, càng không thể lùi bước trước yêu cầu đổi mới. Song điều làm nên giá trị bền vững của một nền báo chí không chỉ nằm ở sự hiện đại của công nghệ mà còn ở chiều sâu văn hóa, nhân văn, ở khát vọng đổi mới, ở nỗ lực phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân. Chính từ quan điểm chỉ đạo của Đảng, từ thực tiễn địa phương, báo chí Ninh Bình đang nỗ lực kiến tạo hành trình hiện đại hóa bằng cách hòa quyện khát vọng đổi mới với gìn giữ chiều sâu văn hóa, nhân văn-nơi truyền thống và hiện đại cùng song hành, nơi tiếng nói của Nhân dân luôn là trung tâm trong mọi đổi thay.

Dẫu vậy, hành trình hiện đại hóa báo chí địa phương không phải không gặp những thách thức khi nguồn nhân lực còn mỏng, thiếu chuyên gia công nghệ, kinh phí đầu tư còn hạn chế, mô hình vận hành mới cần thời gian thử nghiệm và điều chỉnh… Đặc biệt, từ ngày 2/5/2025, Báo Ninh Bình và Đài Phát thanh-Truyền hình Ninh Bình chính thức hợp nhất đã tạo thời cơ quý báu nhưng cũng đặt ra không ít thách thức để xây dựng một cơ quan báo chí thống nhất, đủ tầm vóc dẫn dắt thông tin, định hướng dư luận xã hội trong thời kỳ chuyển đổi số mạnh mẽ. Đây không chỉ là sự tái cấu trúc về mặt tổ chức mà còn là yêu cầu thay đổi tư duy làm báo của đội ngũ cán bộ, phóng viên, kỹ thuật viên-từ người làm báo truyền thống sang người làm báo đa năng, chuyên nghiệp, nhạy bén với công nghệ theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Trên tinh thần đó, để xây dựng nền báo chí Ninh Bình chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại và giàu bản sắc, trước hết cần coi trọng nhiệm vụ xây dựng đội ngũ những người làm báo vững vàng về bản lĩnh chính trị, giỏi nghiệp vụ, tinh thông công nghệ và giàu đạo đức nghề nghiệp, am hiểu về lịch sử, văn hóa quê hương. Báo chí là lực lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng-văn hóa, do đó, người làm báo không chỉ có tri thức mà còn phải có bản lĩnh, trách nhiệm và tâm huyết với sứ mệnh phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân; làm tốt sứ mệnh thông tin, tuyên truyền phục vụ sự nghiệp cách mạng của Đảng, sự đổi mới của quê hương, đất nước; bảo đảm vai trò dẫn dắt, định hướng dư luận xã hội, đấu tranh với những thông tin xấu độc trên không gian mạng…

Một giải pháp mang tính đột phá khác là đẩy mạnh chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ hiện đại vào hoạt động báo chí, cụ thể hóa quan điểm của Đảng về chủ động tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, phát triển kinh tế số, xã hội số. Các cơ quan báo chí Ninh Bình cần được đầu tư cơ sở làm việc tập trung, hạ tầng kỹ thuật hiện đại, tòa soạn hội tụ, tích hợp dữ liệu và vận hành đồng thời các nền tảng: Báo in, báo điện tử, phát thanh, truyền hình và mạng xã hội. Ưu tiên sản xuất sản phẩm truyền thông đa phương tiện, sáng tạo, nhanh chóng và có tính tương tác cao. Bên cạnh đó, cần ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), phân tích dữ liệu lớn (Big Data) để hiểu nhu cầu người đọc, từ đó tối ưu hóa hiệu quả truyền thông.

Song hành với sự đổi mới về công nghệ, báo chí Ninh Bình cần giữ vững chiều sâu văn hóa, nhân văn-một phẩm chất cốt lõi của nền báo chí cách mạng và đồng thời là tiềm năng lợi thế nổi trội, tính đặc biệt riêng có của địa phương. Cần tiếp tục bám sát đời sống Nhân dân, phản ánh trung thực tâm tư, nguyện vọng và các vấn đề xã hội với tinh thần trách nhiệm cao nhất.

Đặc biệt, để góp phần thực hiện mục tiêu thiên niên kỷ của tỉnh là hướng tới sự phát triển bền vững, trở thành trung tâm du lịch quốc gia và quốc tế, một Đô thị di sản thiên niên kỷ với bản sắc riêng, báo chí Ninh Bình cần tiếp tục đổi mới về tư duy lãnh đạo, phương thức hoạt động và nội dung tuyên truyền; xây dựng chiến lược, kế hoạch phát triển, khai thác tối đa thế mạnh của từng loại hình báo chí, thể hiện bước chuyển mình mạnh mẽ, bứt phá, nâng cao hơn nữa chất lượng các sản phẩm báo chí, đáp ứng yêu cầu “Sớm thông tin-Sâu nghiệp vụ-Sắc lý luận- Sành công nghệ”.

Tiếp tục phản ánh toàn diện đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa-xã hội của tỉnh; phản ánh và định hướng dư luận xã hội, bảo đảm trung thực, khách quan, kịp thời. Trước hết là góp phần bảo đảm sự đồng thuận, thống nhất cao trong cả hệ thống chính trị, các tầng lớp nhân dân về thực hiện chủ trương sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp, tuyên truyền đại hội đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2025-2030, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.

Hiện đại hóa báo chí không chỉ là câu chuyện về công nghệ, nền tảng số hay kỹ năng làm báo đa phương tiện. Ở chiều sâu hơn, đó còn là hành trình gìn giữ và phát huy giá trị nhân văn, khơi dậy khát vọng đổi mới. Với báo chí Ninh Bình, từ nền tảng nhân văn sâu sắc, gắn bó mật thiết với Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân tỉnh nhà, báo chí Ninh Bình hoàn toàn đủ nội lực để chuyển mình mạnh mẽ, tiếp tục khẳng định vai trò là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với Nhân dân, là diễn đàn tin cậy của Nhân dân.

Bùi Ngọc Quang
(Tỉnh ủy viên, Tổng Biên tập Báo và Đài PT-TH Ninh Bình,
Chủ tịch Hội Nhà báo tỉnh)