Hệ lụy từ rượu, bia

Bị cáo Phạm Trường Khải (27 tuổi, ngụ xã Vĩnh Tân, huyện Vĩnh Cửu) tại phiên tòa xét xử vào tháng 9-2024. Ảnh: T.Tâm

Một số bị cáo khi đứng trước phiên tòa đã xin được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự vì cho rằng, trong lúc say rượu, bia không làm chủ được hành vi. Trong khi đó, việc sử dụng rượu, bia khi gây án được coi là một trong những tình tiết định khung hoặc tình tiết tăng nặng khi tòa xét xử.

Lợi dụng rượu, bia làm càn

Tình trạng lạm dụng rượu, bia đang rất phổ biến, gây ra nhiều hệ lụy khó lường. Đáng chú ý, thời gian qua, có không ít vụ án mạng xảy ra sau khi các đối tượng sử dụng rượu, bia. Trong số đó, có nhiều mâu thuẫn bộc phát do ăn nhậu, từ những mâu thuẫn nhỏ ban đầu đã dẫn đến những án mạng đáng tiếc.

Đơn cử như trường hợp bị cáo Trần Khắc Vinh (35 tuổi, ngụ xã Lộc An, huyện Long Thành) chỉ vì nhậu say đã dùng dao đâm người khác. Vào tháng 6-2024, Vinh đã bị Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh tuyên phạt 10 năm tù về tội giết người.

Theo cáo trạng, Vinh và ông Phạm Anh Hoàng (42 tuổi, ngụ xã Long An, huyện Long Thành) là bạn bè. Vào ngày 21-11-2022, Vinh và ông Hoàng cùng một số người bạn tổ chức ăn nhậu tại quán P.Q. (xã Lộc An). Khi ra về, trong lúc tính tiền, Vinh và ông Hoàng xảy ra mâu thuẫn thì được mọi người can ngăn. Do bực tức nên ông Hoàng gọi điện hẹn Vinh ra cửa Đông chợ mới huyện Long Thành giải quyết mâu thuẫn. Khi gặp nhau, hai bên lời qua tiếng lại và xô xát. Trong lúc xô xát, Vinh dùng dao đâm ông Hoàng bị thương tích tỷ lệ 33%.

Một trường hợp khác, cũng là bạn nhậu nhưng chỉ vì đôi bên lời qua tiếng lại khi ăn nhậu đã gây ra án mạng, đến khi tỉnh ngộ thì quá muộn màng.

Trong phiên tòa xét xử vào đầu tháng 9-2024, bị cáo Phạm Trường Khải (27 tuổi, ngụ xã Vĩnh Tân, huyện Vĩnh Cửu) nói bản thân rất hối hận vì đã lạm dụng rượu, bia mà gây cho bạn nhậu và chính mình bị thương tích nặng nề. Bị cáo Khải phải chịu mức án 9 năm tù về tội giết người.

Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh, vào ngày 1-4-2023, Khải và Đỗ Hoàng Thắng (20 tuổi, ngụ xã Vĩnh Tân) ăn nhậu với nhau và xảy ra mâu thuẫn. Sau đó, Khải và Thắng gọi điện hẹn ra đánh nhau tại khu vực Trường mẫu giáo Vĩnh Tân (huyện Vĩnh Cửu). Trước khi đi, Thắng rủ Trịnh Ngọc Lượng (21 tuổi, ngụ xã Vĩnh Tân), Bùi Minh Hải (18 tuổi, ngụ xã Bắc Sơn, huyện Trảng Bom) đem theo 3 con dao đi đánh nhau; còn Khải cũng đem theo 1 con dao. Khi gặp nhau trước cổng Trường mẫu giáo Vĩnh Tân, hai bên xô xát và Khải đã dùng dao chém vào chân, vùng đầu của Lượng, gây thương tích 68%. Khải cũng bị Thắng, Lượng và Hải chém nhiều nhát vào người gây thương tích tỷ lệ 35%.

Không chỉ là những vụ án giết người hoặc cố ý gây thương tích, có bị cáo sau khi sử dụng rượu, bia đã thực hiện hành vi hiếp dâm người dưới 16 tuổi và giết người.

Giữa tháng 6-2024, TAND tỉnh tuyên phạt bị cáo Đinh Hồng Huy (17 tuổi, ngụ huyện Tân Phú) 17 năm tù về 2 tội giết người và hiếp dâm người dưới 16 tuổi. Hồ sơ vụ án xác định, Huy và T.A. (sinh năm 2009, ngụ huyện Tân Phú) có quen biết từ trước. Do có ý định quan hệ tình dục với T.A. nên khuya 31-5-2023, Huy mượn xe của bạn đi mua 1 lít rượu, 10 lon bia. Sau đó, Huy đến đón T.A. và một người bạn khác cùng đến khu vực ven đường thuộc Khu công nghiệp huyện Tân Phú để nhậu. Sau khi ngà say, rạng sáng 1-6-2023, trên đường chở T.A. về nhà, Huy đã dùng vũ lực cưỡng bức và xâm hại T.A. nhiều lần. Khi T.A. kêu cứu thì Huy dùng đá đánh nạn nhân, khiến T.A. bị thương tích 30%.

Ngăn án mạng từ rượu, bia

Trưởng phòng Thực hành quyền công tố, xét xử án hình sự về trật tự xã hội, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Doãn Cao Sơn cho hay, một thực trạng đáng buồn là thời gian qua có rất nhiều người sử dụng rượu, bia và gây ra nhiều vụ án nghiêm trọng, để lại những hậu quả đáng tiếc. Ngoài tác hại về sức khỏe, rượu, bia còn là căn nguyên của nhiều vấn đề về xã hội.

Ông Sơn cho biết, rượu, bia là chất kích thích có tác động mạnh đến thần kinh trung ương nên nếu lạm dụng sẽ khiến người dùng không làm chủ được bản thân, dễ bị kích động và gây ra những hành vi nguy hiểm cho bản thân và người khác. Trong khi đó, việc sử dụng rượu, bia khi gây án không được xem là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Đây được coi là một trong những tình tiết định khung hoặc tình tiết tăng nặng được quy định ở một số tội phạm.

Bởi lẽ, việc phạm tội của đối tượng thuộc về yếu tố chủ quan khi thực hiện hành vi. Người phạm tội tuy thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho người khác và xã hội nhưng cho rằng hậu quả đó sẽ không xảy ra hoặc có thể ngăn ngừa được. Trong khi việc uống rượu, bia là hành vi có thể ngăn chặn được bằng ý chí chủ quan của mỗi người. Việc để mất kiểm soát, tự làm mất khả năng nhận thức và năng lực hành vi của bản thân do sử dụng rượu, bia thì phải chịu trách nhiệm về việc bản thân gây ra.

Do đó, để ngăn chặn tình trạng này, trước hết, các cơ quan chức năng phải tăng cường công tác tuyên truyền trong nhân dân về tác hại của rượu, bia và những hệ lụy do rượu, bia gây nên; xây dựng các chương trình, hoạt động và sân chơi lành mạnh, thú vị, bổ ích cho thanh, thiếu niên; vận động người dân tham gia Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc để sớm phát hiện và ngăn chặn tình trạng thanh, thiếu niên tụ tập ăn nhậu, gây rối. Đồng thời, mỗi cá nhân phải kiểm soát hành vi của mình, nhất là khi sử dụng rượu, bia thì tuyệt đối không điều khiển phương tiện giao thông và tránh mâu thuẫn, xô xát với người khác.

Tố Tâm