Hé lộ cuộc chạy đua chế tạo và triển khai 'mồi nhử' giữa Nga và Ukraine

Nhìn từ trên không, các mô hình trông giống hệt một khẩu pháo M777, một bệ phóng tên lửa Himars và một chiếc xe Humvee được Ukraine sử dụng. Ảnh: Na Chasi/BBC

Tháng 6/2023, một đoạn video lan truyền trên các kênh truyền thông xã hội cho thấy cảnh một máy bay không người lái (UAV) phá hủy một xe tăng Ukraine trong một vụ nổ lớn. Tuy nhiên, không phải mọi thứ đều như những gì chúng ta chứng kiến. Tiếp sau video là một cảnh quay của Ukraine cho thấy một người lính đang cười và chỉ vào đống đổ nát đang cháy rồi nói: "Họ đã phá hủy xe tăng gỗ của tôi".

Chiếc xe tăng vừa bị bắn trúng dường như là mồi nhử bằng gỗ dán được quân đội Ukraine dùng để đánh lừa Nga. Theo BBC, đó chỉ là một trong số hàng nghìn mô hình thiết bị quân sự có kích cỡ như thật được cả Ukraine và Nga sử dụng để đánh lừa đối phương, gây lãng phí đạn dược quý giá, thời gian và công sức.

Hầu như bất cứ thứ gì nhìn thấy trên tiền tuyến, từ radar nhỏ và súng phóng lựu đến xe jeep, xe tải, xe tăng và binh lính thật, đều có thể là đồ giả. Những vũ khí, khí tài và thiết bị mô hình có thể ở dạng được đóng gói phẳng, bơm hơi, 2D hoặc tạo ra ảo ảnh radar bằng cách phản xạ sóng vô tuyến theo một cách đặc biệt.

Với một số vũ khí được triển khai ở Ukraine, ít nhất 1/2 là vũ khí mô phỏng, mồi nhử.

Pháo tự hành giả

Một trong những loại mồi nhử phổ biến nhất mà quân đội Ukraine thường sử dụng là mô hình lựu pháo M777 do Anh sản xuất. Binh lính Ukraine gọi khẩu pháo giả này là "Ba chiếc rìu".

Cũng như nhiều loại thiết bị được quân đội Ukraine sử dụng, các tình nguyện viên đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp mô hình mồi nhử.

Mô hình khẩu pháo M777. Ảnh: BBC

Ruslan Klimenko cho biết, chỉ riêng nhóm tình nguyện Na Chasi của ông đã chế tạo và cung cấp cho quân đội Ukraine khoảng 160 mô hình M777. Điều khiến chúng đặc biệt phổ biến đó là, chỉ mất ba phút, hai người và không cần dụng cụ để lắp ráp tại tiền tuyến. Ông Klimenko nói thêm: "Bất kể có bao nhiêu mô hình được giao đi nữa, tất cả đều sẽ được sử dụng hiệu quả".

Pavlo Narozhny, thành viên của một nhóm tình nguyện khác mang tên Reaktyvna Poshta cho biết, tại bất kỳ thời điểm nào cũng có 10-15 mồi nhử M777 đang được sản xuất. Mồi nhử của Reaktyvna Poshta được làm bằng gỗ dán sau đó được đóng gói phẳng và có giá khoảng 500 - 600 USD.

Theo ông Narozhny, Nga thường sử dụng UAV cảm tử Lancet trị giá khoảng 35.000 USD để nhắm vào những vũ khí mồi nhử như vậy. Một trong những chiếc lựu pháo mô hình M777 do xưởng Reaktyvna Poshta sản xuất đã trụ vững hơn 1 năm ở tiền tuyến, hứng chịu ít nhất 14 lần tấn công của UAV Lancet.

Tầm quan trọng của việc triển khai vũ khí, khí tài mô hình

Xe tăng bơm hơi. Ảnh: BBC

Để thu hút hỏa lực của Nga một cách thành công, việc triển khai mồi nhử là rất quan trọng. Theo đó, cách tái hiện chính xác vị trí thực tế vũ khí mô hình với đầy đủ vết bánh xe, thùng đạn và nhà vệ sinh sẽ hữu ích. Cách triển khai như thật không chỉ đánh lừa đối phương mà còn khiến các sĩ quan cấp cao nhầm lẫn.

Một sĩ quan thuộc Lữ đoàn Cơ giới Biệt lập số 33, biệt danh là Charisma kể: "Chúng tôi từng chứng kiến trường hợp một chỉ huy đến thăm lữ đoàn đã bị vũ khí mồi nhử đánh lừa. Anh ta hỏi: 'Ai đã ra lệnh triển khai pháo binh? Súng M777 đến từ đâu?"

Sĩ quan này cho biết thêm, một chiến thuật khác là nhanh chóng tháo dỡ các khẩu pháo thật như súng cối sau khi sử dụng và thay thế bằng mồi nhử. "Vũ khí mô hình rất lý tưởng để đánh lừa đối phương và khiến họ lãng phí nguồn lực đắt đỏ vào những việc vô ích".

Kho vũ khí mồi nhử của Nga

Quân đội Ukraine cho biết khoảng một nửa số máy bay không người lái tham gia vào bất kỳ cuộc tấn công đường không gần đây nào của Nga thực chất là hàng nhái giá rẻ.

Búp bê bơm hơi nhái binh sĩ thật. Ảnh: BBC

Phát ngôn viên không quân Ukraine Yuri Ihnat nói: "Hiện nay, tỷ lệ này là 50-50. 50% là máy bay không người lái Shahed thật và 50% là máy bay không người lái nhái. Nhiệm vụ của chúng là làm quá tải hệ thống phòng không của Ukraine và là khiến chúng tôi sử dụng tên lửa chống lại một máy bay không người lái có giá rất rẻ".

Khi ở trên không, UAV nhái nhìn y hệt một UAV Shahed thực sự khi nó xuất hiện trên màn hình radar của Ukaraine.

Rusbal, một công ty Nga, chuyên sản xuất các loại vũ khí, khí tài mồi nhử, gồm cả các mô hình 2D để đánh lừa các máy bay thu thập tin tình báo từ trên không. Họ còn sản xuất cả mồi nhử mô phỏng nhiệt lượng tỏa ra từ động cơ hoặc tín hiệu vô tuyến từ bộ đàm của binh lính và các tấm phản xạ đánh lừa radar của đối phương.

Ngoài vũ khí mô hình, Nga còn có cả binh lính hình nộm. Các tình nguyện viên của phong trào Mặt trận Nhân dân do Điện Kremlin hậu thuẫn ở Novosibirsk đã tạo ra những hình nộm mặc quân phục. Để mô phỏng nhiệt độ cơ thể người và đánh lừa camera ảnh nhiệt của Ukraine, quần của họ được quấn dây nhiệt bên dưới áo khoác.

Mồi nhử không phải là một ý tưởng mới trong chiến tranh. Dù công nghệ quân sự đã được cải thiện nhưng những thứ đơn giản như xe tăng mô hình hay búp bê bơm hơi cũng luôn giữ một vai trò trong xung đột.

Hoài Linh