Đằng sau quyết định đổi tên Bộ Quốc phòng thành Bộ Chiến tranh của Mỹ

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 5-9 ký sắc lệnh khôi phục tên gọi lịch sử “Bộ Chiến tranh” thành tên gọi thứ cấp của Bộ Quốc phòng Mỹ.

“Chúng ta đã thắng Chiến tranh Thế giới thứ nhất, thắng Chiến tranh Thế giới thứ hai, và thắng mọi cuộc chiến khác trước đó. Rồi sau đó chúng ta theo xu hướng mới và đổi tên thành Bộ Quốc phòng” – ông Trump nói tại lễ ký.

Tổng thống Trump lập luận rằng tên gọi gốc phản ánh tốt hơn những chiến thắng quân sự và thể hiện trung thực công việc của bộ.

Các nhà phân tích cho rằng việc đổi tên này phù hợp với mục đích mới của chính quyền Mỹ.

Trụ sở Bộ Quốc phòng Mỹ. Ảnh: THE NEW YORK TIMES

Nhiều lần đổi tên

Tổng thống George Washington thành lập Bộ Chiến tranh vào năm 1789.

Theo tờ The Washington Post, bộ này giữ vai trò giám sát Lục quân, trong khi Hải quân và Thủy quân Lục chiến được một Bộ Hải quân riêng biệt quản lý từ năm 1798.

Cơ cấu này được duy trì cho đến năm 1947, khi Tổng thống Harry Truman nhận được sự chấp thuận của Quốc hội Mỹ để thành lập Cơ quan Quốc phòng Quốc gia nhằm giám sát Lục quân, Hải quân và Không quân. Năm 1949, Tổng thống Truman ký sắc lệnh thành lập Bộ Quốc phòng từ Cơ quan Quốc phòng Quốc gia.

Ông Truman được cho là đã chuẩn bị cho việc thành lập Bộ Quốc phòng từ tháng 4-1946, khi ông nói rằng mục tiêu chính sách là "thống nhất tất cả lực lượng vũ trang của chúng ta thành một bộ duy nhất".

Vào thời điểm Bộ Quốc phòng Mỹ ra đời, tình hình thế giới có nhiều thay đổi phức tạp. Khi ấy, Chiến tranh Lạnh đã bắt đầu và thế giới chuẩn bị chứng kiến sự ra đời của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.

Đó là một thời kỳ phức tạp đối với người Mỹ và do đó tên mới Bộ Quốc phòng nhằm phản ánh một kỷ nguyên mà sự răn đe là vô cùng quan trọng. Bởi vì nếu chiến tranh nổ ra giữa các siêu cường vào thời điểm đó, hậu quả là khôn lường. Trên thực tế, trong gần 80 năm sau sự kiện đó, thế giới đã không phải chứng kiến cuộc đối đầu trực tiếp nào giữa các nước lớn.

“Vấn đề là tập trung hóa bộ máy hành chính để quản lý quyền lực cứng rắn trong tương lai, với mục tiêu chính là quốc phòng, chứ không phải chiến tranh – điều được hiểu là một hành động gây hấn, sau những nỗi kinh hoàng của Thế chiến II” – ông Krister Knapp, giáo sư lịch sử tại Đại học Washington ở St. Louis, lý giải về quyết định của ông Truman.

Bảng tên trước văn phòng của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth được đổi tên thành "Văn phòng Bộ trưởng Chiến tranh". Ảnh: X

Thời điểm hợp lý?

Theo tờ The New York Times, việc Tổng thống Trump ra sắc lệnh về việc khôi phục tên gọi Bộ Chiến tranh không chỉ là sự trở lại của một cái tên mà còn là dấu hiệu cho thấy thời điểm nước Mỹ có thể theo đuổi các biện pháp cứng rắn.

Hôm 5-9, ông Trump nói ông tin rằng việc khôi phục lại từ "chiến tranh" cho tên của bộ này là "một cái tên phù hợp hơn nhiều, đặc biệt xét đến tình hình thế giới hiện nay".

Đối với những người theo dõi các chính sách của chính quyền ông Trump trong 7 tháng qua, điều này dường như không có gì quá ngạc nhiên.

"Theo một cách nào đó, điều này hoàn toàn hợp lý. Những gì họ đã làm còn quan trọng hơn cả việc đổi tên” – ông Douglas Lute, cựu thành viên Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, cho biết.

Ông Lute cũng cho rằng đây là một cách để củng cố niềm tin nội bộ và các đồng minh vào chính quyền Trump.

“Một khi niềm tin vốn là chất keo gắn kết cấu trúc liên minh bị xói mòn, chúng ta sẽ phải trả giá rất đắt để lấy lại nó” – ông Lute nói.

Theo The New York Times, khi nói đến việc đổi tên, không ai nhiệt tình hơn Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth. Chính ông Hegseth là người liên tục nhắc đến việc đưa “sức mạnh sát thương” và “tinh thần chiến binh” trở lại quân đội Mỹ.

"Chúng ta đã chiến thắng Thế chiến I và chúng ta đã chiến thắng Thế chiến II, không phải với Bộ Quốc phòng, mà với Bộ Chiến tranh. Như tổng thống đã nói, chúng ta không chỉ phòng thủ, chúng ta còn tấn công” – ông Hegseth trả lời đài Fox News.

“Chúng tôi cho rằng ngôn từ, tên gọi và chức danh rất quan trọng” – ông kết luận.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth. Ảnh: Brendan Smialowski/AFP

Tuy nhiên, đến thời điểm này, tên gọi “Bộ Chiến tranh” vẫn chỉ được sử dụng làm tên gọi thứ cấp cho Bộ Quốc phòng. Theo Nhà Trắng, sắc lệnh này cho phép ông Hegseth sử dụng các chức danh phụ như "Bộ trưởng Chiến tranh", "Bộ Chiến tranh" và "Thứ trưởng Chiến tranh" trong thư từ chính thức, thông tin đại chúng, bối cảnh nghi lễ và các tài liệu không được quy định trong nhánh hành pháp.

Khi được hỏi có cần Quốc hội phê chuẩn việc đổi tên này hay không, ông Trump cho biết điều đó có thể không cần thiết nhưng chính quyền ông sẽ xúc tiến quá trình này.

"Chúng tôi sẽ làm điều đó. Tôi chắc chắn quốc hội sẽ ủng hộ nếu chúng tôi cần đổi tên” – ông nói.

Ông Trump cũng đã chỉ thị cho ông Hegseth đề xuất các hành động lập pháp và hành pháp để "đổi tên vĩnh viễn Bộ Quốc phòng thành Bộ Chiến tranh Mỹ".

Theo tờ USA Today, một số nghị sĩ thuộc đảng Cộng hòa đã bắt đầu trình dự luật lên Quốc hội Mỹ về việc đổi tên Bộ Quốc phòng.

KHOA ĐIỀM