'Hãy cùng thỏa thuận': Ông Zelensky muốn trao khoáng sản cho Mỹ để đổi lấy viện trợ

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho các nhà báo xem bản đồ các nguồn lực và khoáng sản chiến lược trong cuộc phỏng vấn ngày 7/2. Ảnh: Reuters.

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang kêu gọi chấm dứt nhanh chóng cuộc chiến giữa Ukraine với Nga. Trong hôm đầu tuần này, ông Trump tuyên bố rằng ông muốn Ukraine cung cấp cho Mỹ đất hiếm và các khoáng sản khác để đổi lấy việc hỗ trợ tài chính cho nỗ lực chiến tranh của nước này.

“Nếu chúng ta đang nói về một thỏa thuận thì hãy thực hiện một thỏa thuận, chúng tôi sẽ chỉ ủng hộ nó”, ông Zelensky nói, đồng thời nhấn mạnh Ukraine cần có sự đảm bảo an ninh từ các đồng minh như một phần của bất kỳ thỏa thuận nào.

Ukraine đã đưa ra ý tưởng mở cửa các mỏ khoáng sản quan trọng của mình cho các đồng minh đầu tư vào mùa Thu năm ngoái, khi nước này đưa ra một "kế hoạch chiến thắng" nhằm đạt được vị thế mạnh nhất trong các cuộc đàm phán trong tương lai với Nga.

Ông Zelensky cho biết chưa đến 20% tài nguyên khoáng sản của Ukraine, bao gồm khoảng một nửa trữ lượng đất hiếm, nằm ở các vùng mà Nga chiếm đóng.

Đất hiếm rất quan trọng trong sản xuất nam châm hiệu suất cao, động cơ điện và hàng điện tử tiêu dùng; Zelensky cho biết Moscow có thể mở các nguồn tài nguyên đó cho các đồng minh của mình là Triều Tiên và Iran, cả hai đều là kẻ thù truyền kiếp của Mỹ.

Ông nói: “Chúng ta cần ngăn chặn ông Putin và bảo vệ những gì chúng ta có - khu vực Dnipro rất giàu có, miền Trung Ukraine”.

Quân đội Nga đã giành được nhiều bước tiến ở chiến trường miền Đông Ukraine trong nhiều tháng, tung nguồn lực khổng lồ vào một cuộc tấn công không ngừng nghỉ trong khi quân đội nhỏ hơn nhiều của Kiev đang vật lộn với tình trạng thiếu binh lính và lo lắng về nguồn cung vũ khí từ nước ngoài.

Trong cuộc phỏng vấn với Reuters, ông Zelensky đã trải một bản đồ trên bàn trong văn phòng tổng thống được bảo vệ nghiêm ngặt ở Kiev, cho thấy nhiều mỏ khoáng sản, bao gồm một dải đất rộng ở phía đông được đánh dấu là có chứa đất hiếm. Khoảng một nửa trong số đó có vẻ nằm ở phía Nga trên tiền tuyến hiện tại.

Ông cho biết Ukraine có trữ lượng titan lớn nhất châu Âu, cần thiết cho ngành hàng không và vũ trụ, và uranium, được sử dụng cho năng lượng hạt nhân và vũ khí.

Nhiều mỏ titan được đánh dấu ở phía tây bắc Ukraine, cách xa nơi giao tranh.

Ukraine đã nhanh chóng điều chỉnh lại chính sách đối ngoại của mình để phù hợp hơn với tính cách của Tổng thống Trump, đồng minh quan trọng nhất của Ukraine.

Tuy nhiên, ông Zelensky nhấn mạnh rằng Kiev không đề xuất "cho đi" tài nguyên của mình mà đưa ra quan hệ đối tác cùng có lợi để cùng phát triển chúng:

"Người Mỹ đã giúp đỡ nhiều nhất, và do đó người Mỹ nên được hưởng nhiều nhất. Và họ nên có được sự ưu tiên này. Tôi cũng muốn nói chuyện này với Tổng thống Trump", ông Zelensky nói.

Ông cho biết Nga biết chi tiết các nguồn tài nguyên quan trọng của Ukraine đến từ đâu nhờ các tài liệu khảo sát địa chất thời Liên Xô đã được đưa về Moscow khi Kiev giành được độc lập vào năm 1991.

Ngoài ra, ông Zelensky cho biết Kiev và Nhà Trắng đang thảo luận về ý tưởng sử dụng các kho lưu trữ khí đốt dưới lòng đất rộng lớn của Ukraine để lưu trữ khí hóa lỏng (LNG) của Mỹ.

Ông nói: “Tôi biết rằng chính quyền Trump rất quan tâm đến nó…Chúng tôi sẵn sàng và sẵn lòng ký các hợp đồng cung cấp LNG cho Ukraine. Và tất nhiên, chúng tôi sẽ là trung tâm của toàn bộ châu Âu”.

Ông Zelensky trong cuộc phỏng vấn. Ảnh: Reuters.

Ông Zelensky muốn gặp ông Trump

Cuộc phỏng vấn diễn ra vài ngày trước Hội nghị An ninh Munich được tổ chức từ ngày 14-16/2, nơi các quan chức từ hàng chục quốc gia phương Tây hội tụ vào thời điểm khó lường trong cuộc chiến kéo dài gần 3 năm.

Ông Zelensky cho biết ông dự định tham dự diễn đàn, nơi ông Keith Kellogg, đặc phái viên của ông Trump về Nga và Ukraine, dự kiến có mặt.

Nhà lãnh đạo Ukraine cho biết điều cần thiết là ông phải gặp trực tiếp ông Trump trước khi Tổng thống Mỹ gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin, "nếu không nó sẽ giống như một cuộc đối thoại về Ukraine mà không có Ukraine".

Ông Trump cho biết hôm 6/2 rằng ông dự kiến sẽ nói chuyện với Zelensky vào tuần tới. Ông Zelensky cho biết ưu tiên của ông sẽ là nâng cao nhu cầu đảm bảo an ninh của Ukraine như một phần của bất kỳ thỏa thuận nào, nhằm ngăn chặn Nga tiến hành một cuộc tấn công khác trong tương lai.

Tuy nhiên, nhìn chung, điều quan trọng là phương Tây phải xác định một chiến lược tổng thể trước khi bước vào các cuộc đàm phán với Moscow.

Huyền Chi