Hạt nhân trong xóa nạn tảo hôn ở vùng cao Tuyên Quang

Nói về nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống đã để lại hàng loạt hệ lụy ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe bà mẹ, trẻ em, việc học hành dang dở, lao động kém năng suất, kéo theo đó là nghèo đói triền miên. Hơn thế nữa, trong cuộc sống hôn nhân vợ chồng trẻ phải đối mặt với mâu thuẫn, bạo lực gia đình hoặc ly hôn do thiếu hiểu biết, thiếu kỹ năng sống, thiếu kinh tế.

Nhận thức rõ vấn đề này, chính quyền các cấp của tỉnh Tuyên Quang xác định nhiệm vụ muốn xóa nạn tảo hôn, trước hết phải làm thay đổi suy nghĩ của chính lớp trẻ. Và cũng chính thanh niên, bằng ngôn ngữ gần gũi, cách tiếp cận sáng tạo, sẽ là lực lượng có sức lan tỏa mạnh mẽ nhất tới đồng lứa và cả cộng đồng.

Thay vì có suy nghĩ sẽ bỏ dang dở việc học tập để kết hôn sớm và trở thành người phụ nữ của gia đình ở cái tuổi 14, 15, chị Lù Thị Lý, dân tộc Nùng, sinh năm 1997 tại thôn Bó Lách, xã Quản Bạ quyết tâm với con đường học hành để có một tương lai tươi sáng cho bản thân hơn.

Sau khi tốt nghiệp cử nhân Sư phạm Địa lí, Trường Đại học Sư phạm- Đại học Thái Nguyên, chị Lý về làm giáo viên của Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên Quản Bạ. Ngoài công việc chuyên môn, chị Lý còn là Bí thư chi đoàn trường tâm huyết và năng động trong truyền lửa cho học sinh trong học tập, cuộc sống.

Chị Lù Thị Lý, giáo viên Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên Quản Bạ, tỉnh Tuyên Quang (thứ 3 từ trái qua) là người truyền lửa cho học sinh trong học tập, cuộc sống tích cực xóa nạn tảo hôn. Ảnh: Hoàng Chính

Chị Lù Thị Lý tâm sự: "Bản thân tôi vừa là giáo viên, vừa là Bí thư chi đoàn, đồng thời là người con dân tộc Nùng. Tôi mong muốn sẽ truyền tải, tiếp thêm động lực, năng lượng tích cực trong cuộc sống cho những bạn học sinh của mình, nhất là những bạn học sinh nữ. Từ đó, để các bạn học sinh vươn lên trong học tập, cuộc sống, thay vì kết hôn sớm hãy tự hoàn thiện bản thân mình bằng việc hướng đến một tương lai mới, một bầu trời mới có sự đầy đủ về kiến thức, nghề nghiệp, hạnh phúc".

Tại xã Quản Bạ, có 30 thôn, bản với dân số gần 18.500 người. Để mỗi đoàn viên, thanh niên trở thành "hạt nhân" trong công tác tuyên truyền, vận động về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, đoàn thanh niên xã đã đổi mới, linh hoạt hơn trong việc tiếp cận, giải quyết vấn đề với nhiều thông điệp được lan tỏa. Ứng dụng công nghệ số trong xây dựng các video, clip ngắn, chương trình văn nghệ để chuyển tải thông tin, lan tỏa thông điệp.

Phối hợp với Trạm y tế, các đơn vị trường học tổ chức các buổi ngoại khóa, giáo dục trải nghiệm, rèn luyện kỹ năng sống, giao tiếp, giáo dục giới tính... Đặc biệt, những "thủ lĩnh Đoàn" tại chi đoàn thôn, bản còn khéo léo lồng ghép các phong trào "Tuổi trẻ khởi nghiệp", "Xây dựng nông thôn mới" với nội dung xóa bỏ tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, khơi dậy khát vọng vươn lên làm giàu trong đoàn viên, thanh niên.

Anh Bùi Quốc Hùng, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ, Bí thư Đoàn thanh niên xã Quản Bạ trao đổi thêm: " Không chỉ dừng ở lại ở công tác tuyên truyền cho đội ngũ thanh thiếu niên, đoàn thanh niên xã Quản Bạ còn kiên trì đến từng hộ gia đình để vận động nhân dân chung tay xóa nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Trong đó, mỗi đoàn viên, thanh niên tại địa phương phải tấm gương sống động trong việc nói không với tảo hôn, quyết tâm học tập, lập nghiệp, xây dựng gia đình văn minh, hạnh phúc. Qua đó, xây dựng gương thanh niên tiêu biểu, điển hình trong cuộc sống, trở thành minh chứng thuyết phục để bà con đồng bào noi theo".

Ở xã biên giới Nghĩa Thuận, tỉnh Tuyên Quang hiện có trên 2.000 đoàn viên thanh niên sinh hoạt tại 21 chi đoàn. Những năm qua, việc xóa bỏ nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống được Đoàn thanh niên xã quan tâm, thực hiện với nhiều giải pháp được đưa ra đảm bảo đa dạng, phù hợp thực tiễn tại địa phương như: Tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề "Nói không với tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống", lồng ghép các buổi giao lưu văn nghệ, trò chơi, tiểu phẩm tuyên truyền tới đoàn viên, thanh niên và nhân dân trên địa bàn xã. Qua đó, không chỉ giúp đoàn viên, thanh niên và nhân dân nắm rõ quy định của pháp luật mà còn hiểu được hệ lụy của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống đối với sức khỏe, tương lai.

Đoàn viên, thanh niên xã Nghĩa Thuận, tỉnh Tuyên Quang tích cực tham gia phong trào xây dựng Nông thôn mới, khơi dậy tinh thần tuổi trẻ trong xóa nạn tảo hôn, xây dựng quê hương. Ảnh: Hoàng Chính

Chị Nguyễn Thị Lan Anh - Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ, Bí thư Đoàn thanh niên xã Nghĩa Thuận cho biết: "Trong công tác tuyên truyền, vận động chúng tôi xác định đoàn viên, thanh niên vừa là người tuyên truyền, vừa là người truyền đạt, đảm đương việc lĩnh hội kiến thức về bài trừ tảo hôn. Từ đó tạo ra một vòng tuần hoàn khoa học, logic để thanh niên trở thành "hạt nhân" tích cực trong xóa bỏ nạn tảo hôn. 8 tháng đầu năm 2025, Đoàn thanh niên xã tổ chức, phối hợp tổ chức tuyên truyền về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống thu hút trên 1.400 lượt người nghe".

Thực hiện Tiểu dự án 2 Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Dự án 9 Chương trình mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Riêng trong 8 tháng đầu năm 2025, Đoàn thanh niên tại 124 xã, phường trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang đã thực hiện tốt công tác phối hợp tuyên truyền, vận động trên gần 2.000 buổi tuyên truyền về sức khỏe sinh sản tuổi vị thành niên và mất cân bằng giới tính khi sinh, tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, thu hút đông đảo đoàn viên, thanh niên và nhân dân tham gia.

Có thể thấy rằng, đoàn viên, thanh niên trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang đã và đang trở thành "hạt nhân" trẻ có sức ảnh hưởng sâu rộng nhất trong công cuộc xóa bỏ nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Tuổi trẻ hôm nay không chỉ là tương lai của đất nước, mà còn là chiếc chìa khóa mở ra cánh cửa thoát khỏi vòng luẩn quẩn của hủ tục, hướng tới một cuộc sống no ấm, văn minh hơn cho đồng bào vùng cao.

Đức Sơn - Hoàng Chính