Hành trình về nơi suối nguồn Việt Bắc

Pác Bó in dấu chân Người

Hòa vào cái hanh hao sắc thu vàng và không khí hướng về những ngày lịch sử của dân tộc, chúng tôi tìm về những chiến khu AKT và các tỉnh trong lòng Việt Bắc. Từ Pác Bó (Cao Bằng), Tân Trào (Tuyên Quang), Định Hóa (Thái Nguyên) cho đến các chiến khu cách mạng trong kháng chiến ở Lạng Sơn, Bắc Kạn (nay là tỉnh Thái Nguyên), Phú Thọ, Yên Bái (nay là tỉnh Lào Cai), Lào Cai đều in đậm dấu ấn của ý chí cách mạng nơi núi rừng Việt Bắc. Giữa bốn bề rừng núi làng bản, ruộng đồng vẫn lưu giữ những bảo tàng, những nhà bia, những hiện vật và cả những minh chứng sống về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và hình ảnh Bác Hồ những ngày tháng ở chiến khu. Những tên gọi địa danh nơi chiến khu Việt Bắc đã trở thành biểu tượng thiêng liêng của dân tộc như Pác Bó, Tân Trào, ATK Định Hóa, suối Lê Nin, núi Các Mác, cây đa Tân Trào, sông Lô, đèo De, núi Hồng, Điện Biên…

Nhà tưởng niệm Bác Hồ tại khu di tích Quốc gia đặc biệt ở Pác Bó (Cao Bằng).

Pác Bó (Cao Bằng) là địa điểm Bác Hồ đặt chân đến đầu tiên khi trở về Tổ quốc sau bao năm bôn ba tìm đường cứu nước. Từ nơi suối nguồn Pác Bó, Người đã trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam, cùng với Trung ương Đảng chuẩn bị những điều kiện quan trọng cho cuộc tổng khởi nghĩa cách mạng tháng Tám và tiến hành lãnh đạo cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp trường kỳ. Bên dòng suối Lê nin trong xanh và ngọn núi Các Mác hùng vĩ, chúng tôi nhớ đến những câu thơ của nhà thơ Tố Hữu ghi lại những giây phút Bác Hồ trở về Tổ quốc thân yêu sau bao năm bôn ba tìm đường cứu nước: “Bác đã về đây Tổ quốc ơi/Nhớ thương hòn đất ấm hơi Người/Ba mươi năm ấy chân không nghỉ/Mà đến bây giờ mới tới nơi”. Những địa danh lịch sử như lán Khuổi Nặm, hang Ngườm Vài, hang Lũng Lạn, suối Lênin, núi Các Mác, hang Slí Điếng, hang Diêm Tiêu… đã lưu dấu ấn đậm nét những tháng ngày gian khổ và ý chí sắt son, quyết tâm trở về lãnh đạo cách mạng của Bác Hồ.

Suối Lênin, núi Các-Mác, những địa danh lịch sử tại Pác Bó.

Hang Pác Bó là nơi Bác Hồ từng ở và làm việc trong những ngày Người ở Pác Bó. Hang đá sâu thẳm, cây lá um tùm đã che chở, bao bọc Người những ngày kháng chiến đầy cam go, gian khổ. Tuy thiếu thốn về cơ sở vật chất nhưng tinh thần của Bác luôn lạc quan, luôn tin tưởng vào tương lai tươi sáng của cách mạng. Giữa khung cảnh Pác Bó hoang sơ, thơ mộng, Người đã viết: “Non xa xa, nước xa xa/ Nào phải thênh thang mới gọi là/Đây suối Lênin, kia núi Mác/Hai tay xây dựng một sơn hà”.

Dấu ấn ATK Định Hóa

Trong kháng chiến, những chiến khu cách mạng, vùng An toàn khu (ATK), những chiến dịch và những chiến thắng oanh liệt đã đi vào lịch sử như những mốc son chói lọi. Nơi núi rừng Việt Bắc, từng khu rừng, từng dòng suối, hang đá, ngôi chùa, cây đa, bản làng, những ngôi nhà sàn và nghĩa tình đồng bào đồng cam cộng khổ, thủy chung son sắt in sâu trong tâm hồn bao thế hệ. Định Hóa (Thái Nguyên), nơi cách đây 78 năm, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng lãnh đạo Trung ương Đảng và Chính Phủ lựa chọn là nơi lập an toàn khu (ATK), nơi ra đời những quyết sách quan trọng, mang tính bước ngoặt của Đảng ta trong cuộc tổng khởi nghĩa cách mạng tháng Tám và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Những địa danh lịch sử đã để lại dấu ấn trong khu di tích ATK Định Hóa như Chợ Chu, Chùa Hang, đồi Khau Tý, thác Khuôn Tát, đèo De, núi Hồng, Điềm Mặc, suối Đình, Định Biên, Bảo Biên, đồi Pụ Đồn, Tỉn Keo, ngôi nhà sàn Bác ở và làm việc…

Ấn tượng đầu tiên khi đặt chân đến ATK Định Hóa đó là một vùng đất với địa hình rừng núi xen lẫn cánh đồng, con suối, bản làng của đồng bào dân tộc Tày. Thung lũng Chợ Chu được bao bọc bởi những triền núi đá trập trùng tựa như chiến hào vững chãi, kiên cố. Ở nơi đây, khi dừng chân, Bác Hồ đã nhận thấy những thuận lợi của địa hình để lựa chọn những địa điểm hoạt động bí mật. Vì vậy, trong tổng thể khu di tích ATK Định Hóa, địa điểm nào cũng gắn với hình ảnh Bác Hồ, các đồng chí trong Trung ương Đảng và Chính Phủ. Vẫn còn đây, dưới bóng đa Chợ Chu, tấm bia lịch sử ghi tạc từng mốc thời gian, sự kiện gắn với cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám trên vùng ATK Định Hóa: “Nơi đây, ngày 28-3-1945, đã diễn ra cuộc mít tinh lịch sử với hàng ngàn quần chúng cách mạng tham gia. Tại cuộc mít tinh này, Việt Minh Định Hóa tuyên bố xóa bỏ ách thống trị của thực dân Pháp và chính quyền phong kiến tay sai”.

Lán ở của Bác Hồ trên đồi Khau Tý ở ATK Định Hóa (Thái Nguyên).

Đền thờ Bác Hồ trên đỉnh đèo De (Định Hóa, Thái Nguyên).

Trên đỉnh đồi Khau Tý thuộc ATK Định Hóa, trong những ngày tháng kháng chiến, Bác Hồ đã sáng tác bài thơ Cảnh khuya: “Tiếng suối trong như tiếng hát xa/Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa/Cảnh khuya như vẽ, người chưa ngủ/Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”. Tinh thần lạc quan cách mạng của Bác hiện lên trong từng câu, từng chữ của bài thơ. Di tích lịch sử Lán Tỉn Keo nằm trên đồi Tỉn Keo (Định Hóa) cũng gắn với hình ảnh Bác Hồ. Căn lán đơn sơ, mộc mạc được đồng bào nơi đây coi là “Phủ Chủ tịch của lòng dân”. Không gian chùa Hang trong lòng núi đá Chợ Chu thiêng liêng và trang trọng ban thờ Bác Hồ giữa các ban thờ Phật, nơi người từng ở và làm việc khi dừng chân nơi đây. Với đồng bào Chợ Chu, Bác Hồ là vị Phật nhân từ, bác ái, người đã lãnh đạo, đưa dân tộc đi đến thắng lợi, ấm no và hạnh phúc.

Về Tân Trào nhớ Bác

Tân Trào (Tuyên Quang) là nơi Bác Hồ dừng chân, chọn làm địa điểm để lãnh đạo cuộc Tổng khởi nghĩa cách mạng Tháng Tám và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp trường kỳ của dân tộc sau địa điểm Pác Bó mà Người từng ở sau khi trở về Tổ quốc. Đặc biệt, tại đình Tân Trào, vào sáng ngày 17-8-1945, thay mặt Ủy ban Dân tộc giải phóng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc lời tuyên thệ trong lễ ra mắt Quốc dân. Đứng trước mái đình Tân Trào đã phủ màu thời gian, chúng tôi như nghe vang đâu đây lời hiệu triệu đoàn kết và thống nhất của muôn người trước giờ tổng khởi nghĩa, lắng đọng trong tâm hồn tiếng nói Bác Hồ.

Lán Nà Nưa (Tân Trào, Tuyên Quang) nơi ở và làm việc của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong những ngày tháng ở Tân Trào.

Khu Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Tân Trào (Tuyên Quang) là “địa chỉ đỏ” trong lịch sử của dân tộc Việt Nam. Các di tích lịch sử ở Tân Trào đã ghi dấu ấn trong những năm tháng kháng chiến. Đó là đình Hồng Thái là nơi tổ chức Hội nghị cán bộ toàn quốc của Đảng (13 đến 15-8-1945) và Quốc dân Đại hội (16 đến 17-8-1945) để chuẩn bị cho cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám. Đình Tân Trào là điểm nhấn trong quần thể, đây địa điểm diễn ra Quốc dân Đại hội từ ngày 16 đến 17-8-1945. Tại ngôi đình Tân Trào lịch sử, nhiều quyết sách của Bác Hồ và Trung ương Đảng đối với cách mạng Việt Nam đã được thống nhất và thông qua như chủ trương tiến hành cuộc tổng khởi nghĩa cách mạng tháng Tám, quy định quốc kỳ của dân tộc Việt Nam là lá cờ đỏ sao vàng, quốc ca là bài Tiến quân ca. Về thăm Tân Trào, nhân dân mọi miền được trải nghiệm những giá trị lịch sử bên những căn lán di tích, khắc sâu lòng yêu nước và nhân lên niềm tự hào dân tộc.

Những căn lán lịch sử ở Tân Trào, nơi diễn ra những sự kiện lịch sử quan trọng gắn với hình ảnh Bác Hồ kính yêu.

Dừng chân tại Khu tưởng niệm các vị tiền bối cách mạng ở Tân Trào thuộc địa phận thôn Tân Lập, xã Tân Trào, tỉnh Tuyên Quang chúng tôi cảm nhận được hào khí cách mạng và âm vang lời dạy của các bậc tiền bối. Nhà lưu niệm được thiết kế với mái vòm cong vút tạo tác lên nền trời những nét vẽ tài hoa, trụ cột gỗ, đá vững chãi, không gian thoáng rộng, tĩnh lặng.

Cuộc sống ở vùng ATK Tân Trào đang khởi sắc từng ngày.

80 năm, hành trình của dân tộc Việt Nam anh hùng, vĩ đại và yêu chuộng hòa bình. Hướng về những ngày tháng lịch sử của dân tộc, hành trình về nơi suối nguồn Việt Bắc giữa những mùa thu cách mạng là trở về thăm những địa danh lịch sử tại Thủ đô kháng chiến và các chiến khu cách mạng tại nhiều vùng đất khác nhau với bao chiến công hào hùng. Từ Pác Bó đến AKT Định Hóa, Tân Trào, mỗi địa danh là một “địa chỉ đỏ” trong lịch sử cách mạng Việt Nam. Hào khí dân tộc và những giá trị lịch sử còn lưu dấu mãi nơi đây để hôm nay và mai sau, các thế hệ người dân Việt Nam luôn hướng về nơi suối nguồn cách mạng, luôn khắc sâu lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc. Dẫu thời gian có đổi thay nhưng Pác Bó, AKT Định Hóa, Tân Trào mãi là điểm tựa lịch sử vững chãi để dân tộc Việt Nam vươn mình trong kỷ nguyên mới.

Bài, ảnh: NGUYỄN THẾ LƯỢNG

* Mời bạn đọc vào chuyên mục 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2-9 xem các tin, bài liên quan.