Hành lang tử thủ miền Đông: Khi đường ống ngầm biến thành chiến hào bí mật của Nga

Đường ống ngầm biến thành chiến hào bí mật của Nga

Cuộc đối đầu gần đây nhất diễn ra gần Kupiansk. Tình báo quân sự Ukraine cho biết, quân đội Nga đã xâm nhập vào một đường ống dẫn khí đốt đường kính lớn từ một khu vực rừng rậm gần Lyman Pershyi, di chuyển nhiều ngày bằng thiết bị có bánh xe rồi xuất hiện trở lại gần Radkivka, phía bắc thành phố. Đường ống này trước đây là một phần của hệ thống trung chuyển khí đốt quan trọng của Ukraine với khả năng vận chuyển tới 140 tỷ mét khối khí đốt mỗi năm. Nhưng hiện giờ Nga đã tận dụng nó để đã tạo ra một lối đi bí mật dưới sông Oskil và tránh máy bay không người lái do thám của Ukraine.

Ảnh minh họa: Modern Engineering Marvels

Những đường ống như vậy thường có đường kính hơn một mét, được thiết kế đặc biệt để chịu được khí mê-tan và áp suất cao khi vận chuyển dầu mỏ hoặc khí đốt trong hàng thập kỷ. Các mối hàn, lớp phủ chống ăn mòn và thành thép tạo nên những cấu trúc vững chắc của chúng. Do có kích thước lớn và trải dài nhiều km, chúng có thể được chuyển đổi thành các đường hầm quân sự. Vào tháng 3/2025, lính biệt kích Nga ở Sudzha đã bò qua các đường ống dẫn khí rộng 1,4 mét, dài gần 15km để tấn công lực lượng Ukraine từ phía sau. Tại Avdiivka, vào đầu năm 2024, quân đội Nga đã rút cạn một đường ống nước công cộng và cắt các lỗ thoát cách nhau 9m để có thể tiến công theo từng giai đoạn.

Đối với Nga, các tuyến đường ống như vậy cung cấp khả năng né tránh hữu hiệu trước hoạt động trinh sát trên không hoặc hoạt động tấn công bằng máy bay không người lái mà Ukraine thực hiện. Viện Nghiên cứu Chiến tranh có trụ sở tại Mỹ báo cáo rằng, việc thực hiện chiến thuật xâm nhập này trên nhiều mặt trận cho thấy sự chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm, cũng như sự phối hợp tác chiến chặt chẽ của các cấp chỉ huy của Nga. Lữ đoàn Tấn công Độc lập Cựu chiến binh số 60 của Nga từng tham gia các chiến dịch tấn công Sudzha và Avdiivka trước đây, dường như đã khởi xướng chiến lược này, sau đó họ truyền tải phương pháp cho các đơn vị khác.

Rủi ro đối với Nga

Nhưng quá trình này tiềm ẩn nhiều rủi ro về kỹ thuật. Việc thanh lọc khí mê-tan còn sót lại là cần thiết để ngăn ngừa nguy cơ binh sỹ bị ngạt thở hoặc đường ống phát nổ. Nếu quá trình thanh lọc không được tiến hành kỹ lưỡng, các binh sỹ sẽ dễ bị nhiễm độc. Hơn nữa, không gian kín hạn chế luồng không khí lưu thông, buộc quân đội phải di chuyển theo từng nhóm nhỏ và phải chịu sự tiếp xúc kéo dài với hơi nước, nhiệt độ, cũng như rác thải. Nhiều binh sỹ Nga tham gia "Chiến dịch Dòng chảy" ở tỉnh Kursk cho biết họ phải bò qua các ống dài 1,45 mét trong 4 ngày và đôi khi phải ngửi mùi hôi thối trong các đường ống. Một số binh sĩ đã phải trải qua một tuần dưới lòng đất trước khi ra trận.

Để đối phó với chiến thuật xâm nhập đường ống của Nga, lực lượng phòng thủ Ukraine đã đáp trả bằng nhiều biện pháp khác nhau, kết hợp giữa kỹ thuật dân dụng và sự linh hoạt trong chiến đấu. Tại Kupiansk, chỉ huy trung đoàn máy bay không người lái Yuriy Fedorenko cho biết, đơn vị này dùng đạn công binh để phá vỡ đường ống tại điểm giao cắt với sông Oskil, khiến nước tràn vào các tuyến đường ống để đối phương không thể sử dụng. Theo chỉ huy Fedorenko, tuyến đường ống này có thể được sửa chữa để tái sử dụng, nhưng mọi hoạt động của đối phương sẽ bị giám sát chặt chẽ.

Ngoài ra, quân đội Ukraine cũng sử dụng biện pháp khác như bịt van, lắp dây thép gai bên trong đường ống và đặt bẫy bên trong khiến không gian chật hẹp trở thành cái bẫy chết người.

Về mặt cấu trúc, những đường ống dẫn dầu hay khí đốt chưa bao giờ được thiết kế để phục vụ nhu cầu đi lại của con người. Các mối hàn, bộ điều chỉnh áp suất và các khúc cua tạo thành nhiều điểm nghẽn. Những đoạn bị chôn vùi khiến việc tạo lỗ thoát khí trở nên khó khăn khi không có thiết bị khoan cắt hạng nặng trở nên khó khăn. Các biện pháp đối phó của Ukraine tận dụng những hạn chế này: việc phá hủy có chọn lọc tại các điểm giao cắt với sông hoặc giao cắt van đường ống có thể gây ngập lụt cho các đoạn ống dài, thậm chí việc làm biến dạng một phần mặt cắt tròn của đường ống cũng có thể chặn đường đi khiến đối phương không thể di chuyển được.

Những tác động chiến lược sâu rộng hơn là rất lớn. Cơ sở hạ tầng khí đốt của Ukraine, phần lớn đã bị bỏ hoang hoặc khai thác không hết công suất kể từ khi châu Âu cắt giảm nguồn năng lượng từ Nga, giờ đây đã trở thành điểm yếu trong tuyến phòng thủ. Để bịt kín các đường ống này, Ukraine cần phải lập bản đồ toàn bộ chiều dài của chúng, theo dõi các điểm tiếp cận và kết hợp việc ngăn chặn/phá hủy đường ống vào kế hoạch chiến đấu, kết hợp tình báo địa không gian, kỹ thuật dân sự và hoạt động chiến đấu.

Tại Kupiansk, Ukraine đã vô hiệu hóa hoặc làm ngập ba trong số bốn đường ống lớn, trong khi tiếp tục kiểm soát đường ống thứ tư. Sau khi bị mất tuyến đường hầm xâm nhập, lực lượng Nga buộc phải lùi về những điểm giao cắt nơi họ phải đối mặt với các cuộc tấn công bằng pháo binh và máy bay không người lái của đối phương. Chỉ huy Fedorenko cho rằng bất kỳ nỗ lực nào của Nga nhằm bơm nước ra ngoài hoặc hàn các bộ phận bị hư hại có thể bị Ukraine phát hiện và lên kế hoạch tấn công. Đây có thể coi là “một trò chơi mèo vờn chuột” hiện đang diễn ra trong lòng đất bên dưới mặt trận.

Hồng Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo Modern Engineering Marvels