Hàng không giá rẻ cạnh tranh khốc liệt

Bốn hãng bay giá rẻ gồm Scoot của Singapore Airlines, AirAsia (Malaysia), VietJet (Việt Nam) và Cebu Pacific (Philippines) đều đang bổ sung thêm máy bay mới trong năm nay và những năm tới.

Các hãng bay giá rẻ ở Đông Nam Á đang bổ sung thêm máy bay mới. Ảnh minh họa: simpleflying

Các hãng bay giá rẻ phát triển mạnh mẽ ở châu Á trong hai thập niên qua khi thu nhập khả dụng của người dân trong khu vực tăng tăng lên.

Nhu cầu đi lại bằng máy bay ở châu Á dự kiến sẽ tăng nhanh hơn các khu vực khác trong vài thập niên tới. Đó là động lực thúc đẩy các hãng bay giá rẻ như như VietJet và AirAsia mua thêm máy bay để bổ sung vào lượng đặt hàng vốn đã lớn khi tìm cách giành thị phần.

Thế nhưng, biên lợi nhuận mỏng hơn của các hãng bay trong khu vực thấp hơn đáng kể so với các khu vực khác. Hiệp hội Vận tải hàng không quốc tế (IATA) dự báo, các hãng hàng không châu Á - Thái Bình Dương chỉ đạt biên lợi nhuận ròng 1,9% trong năm nay, so với mức trung bình toàn cầu là 3,7%.

Các hãng bay trên khắp châu Á đã khôi phục phần lớn công suất kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát. Điều đó đã đốt nóng sự cạnh tranh, đặc biệt ở nhóm hành khách tiết kiệm chi phí khiến giá vé giảm nhanh.

Dữ liệu của ForwardKeys cho thấy, giá vé máy bay quốc tế tại châu Á giảm 12% trong năm 2024 so với năm 2023. AirAsia, hãng hàng không giá rẻ lớn nhất khu vực, báo cáo mức giảm 9% giá vé máy bay trung bình trong quí đầu tiên khi hãng tăng công suất và tận dụng khoản tiết kiệm từ giá nhiên liệu thấp hơn để giảm chi phí cho hành khách.

Thêm vào đó, các chi phí liên đến nhân sự và sân bay cũng đang tăng lên, trong khi tình trạng thiếu máy bay mới đang đẩy phí thuê máy bay và phía bảo dưỡng lên cao.

Bối cảnh đầy thách thức này đã khiến hãng Qantas Airways của Úc thông báo vào tuần trước rằng, công ty con Jetstar Asia, hoạt động ở khu vực châu Á, sẽ đóng cửa vào cuối tháng Bảy tới.

Jetstar Asia ghi nhận, chi phí tăng thực sự cao tại trụ sở chính tại Singapore, bao gồm mức tăng hai chữ số đối với nhiên liệu, phí sân bay, phí xử lý mặt đất và phí an ninh.

“Với biên lợi nhuận ở mức thấp, bất kỳ khoản tăng chi phí nào cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng tồn tại của một hãng hàng không”, Phó chủ tịch phụ trách khu vực châu Á - Thái Bình Dương IATA Sheldon nói và lưu ý thêm, chi phí hoạt động đang tăng cao ở khu vực châu Á.

Trong báo cáo hồi tháng Hai, công ty dữ liệu hàng không OAG cho biết, châu Á - Thái Bình Dương là thị trường hàng không cạnh tranh nhất thế giới, với giá vé máy bay đang giảm do tốc độ mở rộng năng lực nhanh đến đến mức lợi nhuận bị ảnh hưởng.

"Cân bằng giữa cung và cầu cũng như giữa chi phí và doanh thu chưa bao giờ quan trọng như lúc này”, báo cáo nói về các hãng hàng không trong khu vực.

Đông Nam Á có mật độ các chuyến bay giá rẻ quốc tế cao bất thường. Khoảng 2/3 số ghế quốc tế trong khu vực cho đến nay trong năm 2025 là của các hãng bay giá rẻ, so với khoảng 1/3 số ghế quốc tế trên toàn cầu là giá rẻ, theo dữ liệu của Trung tâm hàng không CAPA.

Các nhà phân tích cho biết, Qantas đã chọn phương án chuyển máy bay của Jetstar Asia sang các hoạt động tiết kiệm chi phí hơn ở Úc và New Zealand thay vì tiếp tục bay và thua lỗ ở thị trường châu Á.

Các hãng bay giá rẻ ở Đông Nam Á đang vật lộn để kiếm lợi nhuận trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt ngay cả trước khi xảy ra đại dịch Covid-19. Giờ đây, các hãng còn phải đối mặt yếu tố chi phí cao hơn, theo nhà phân tích hàng không độc lập Brendan Sobie.

Các hãng bay giá giá rẻ bán vé với giá thấp bằng cách giảm chi phí hoạt động xuống mức thấp nhất có thể. Do đó, các hãng phải tìm cách thúc đẩy hiệu quả về quy mô bằng cách sở hữu một đội bay lớn của cùng một loại máy bay.

Jetstar Asia nhỏ hơn nhiều so với các đối thủ trong khu vực, chỉ có 13 máy bay. Tính đến ngày 31-3, chi nhánh giá rẻ Scoot của Singapore Airlines có 53 máy bay, AirAsia có 225 máy bay, còn VietJet có 117 máy bay. Hãng hàng không giá rẻ Cebu Pacific của Philippines đang vận hành 99 máy bay.

Cả bốn hãng này đều đang bổ sung thêm máy bay vào đội bay của trong năm nay và trong những năm tới.

Hôm 17-6, tại Triển lãm hàng không Paris, VietJet đã ký một thỏa thuận ghi nhớ để mua thêm 150 máy bay thân hẹp của Airbus.

Thỏa thuận này diễn ra vài tuần sau khi hãng đặt hàng 20 máy bay thân rộng A330neo của Airbus. VietJet cũng có đơn hàng 200 máy bay Boeing 737 MAX đang chờ giao.

AirAsia, hiện có đơn đặt hàng ít nhất 350 máy bay, cũng đang đàm phán để mua thêm 50-70 máy bay thân hẹp bay đường dài và 100 máy bay hoạt động tầm khu vực, có thể cho phép hãng mở rộng đến nhiều điểm đến hơn, CEO AirAsia Tony Fernandes cho biết hôm 18-6.

“Rốt cục thì các hãng bay giá rẻ phải chơi lớn hoặc bỏ cuộc”, Subhas Menon, Tổng giám đốc Hiệp hội các hãng hàng không châu Á - Thái Bình Dương bình luận.

Theo Reuters

Lê Linh