Hàng chục doanh nghiệp lo phá sản nếu bị thu hồi tiền bán điện

Các doanh nghiệp đầu tư điện tái tạo lo phá sản nếu bị hồi tố quyết định hưởng giá FIT. Ảnh: Quỳnh Danh.

Mới đây, 27 nhà đầu tư trong và ngoài nước đã gửi thư kiến nghị Chính phủ và các lãnh đạo cấp cao liên quan việc 173 dự án điện tái tạo có nguy cơ bị tính lại giá điện.

Cụ thể, các nhà đầu tư quan ngại về phương thức xử lý đối với 173 dự án điện gió và điện mặt trời đã có ngày vận hành thương mại (COD) trước hoặc trong năm 2021 nhưng chưa có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu tại thời điểm COD.

Các nhà đầu tư cho rằng kể từ tháng 9/2023, nhiều dự án đã bị trì hoãn thanh toán vô thời hạn hoặc chỉ nhận được thanh toán một phần theo các hợp đồng mua bán điện (PPA) đã ký với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Tình trạng này khiến một số dự án vi phạm nghĩa vụ trả nợ với các tổ chức cho vay trong nước và quốc tế.

Các nhà đầu tư cho rằng đề xuất gần đây về việc áp dụng hồi tố ngày COD bằng cách xác định điều kiện hưởng giá mua bán điện cố định ưu đãi (FIT) dựa trên ngày chấp thuận nghiệm thu thay vì ngày COD ban đầu đang gây ra lo ngại. Nếu áp dụng, đề xuất này sẽ dẫn đến thiệt hại tương ứng gần 100% vốn chủ sở hữu của các dự án bị ảnh hưởng, đe dọa hơn 13 tỷ USD đầu tư.

Xấp xỉ 30% số dự án bị ảnh hưởng có sự tham gia của các nhà đầu tư nước ngoài. Tổng giá trị đầu tư ước tính bị ảnh hưởng tính riêng nhóm này là 4 tỷ USD, bao gồm 3.500 MWp dự án điện mặt trời và 150 MW dự án điện gió.

Do đó, các nhà đầu tư đề xuất bảo lưu ngày COD, giá FIT đã thỏa thuận theo hợp đồng mua bán điện cho các dự án cũng như yêu cầu EVN thực hiện đúng nghĩa vụ hợp đồng.

Trước đó, kết luận của Thanh tra Chính phủ ngày 28/4/2023 yêu cầu các nhà máy chưa có văn bản chấp thuận kết quả kiểm tra công tác nghiệm thu không được hưởng giá FIT. Cơ quan này cũng đề nghị rà soát lại cơ chế khuyến khích đối với các dự án trên.

Bộ Công Thương sau đó tham mưu hướng giải quyết bằng cách xác định lại giá mua bán điện và thu hồi các khoản giá FIT ưu đãi đã được hưởng không đúng thông qua bù trừ thanh toán tiền mua điện.

Thay vì được hưởng giá mua bán điện cao lên đến 9,35 cent/kWh (tương đương 2.231 đồng/kWh theo giá FIT 1) hoặc 1.692 đồng/kWh (tương đương 7,09 cent/kWh theo giá FIT 2), các dự án có nguy cơ hưởng mức giá bằng với các dự án chuyển tiếp là không quá 1.184,9 đồng/kWh.

Nếu tính lại giá điện, giá bán điện của các dự án sẽ giảm 24-47% so với mức giá mà EVN đang mua.

Minh Khánh