Hải quan siết chặt kiểm soát biên giới ngăn chặn buôn lậu trước Tết Nguyên đán 2026

Lực lượng hải quan kiểm tra, đối chiếu tang vật bị thu giữ. (Ảnh: CHQ)

Tình trạng buôn lậu tập trung tại các tuyến đường bộ, đường thủy nội địa khu vực biên giới phía nam giáp Campuchia (Tịnh Biên, Khánh Bình - An Giang, Bờ Y - Gia Lai) và giáp Lào (Lao Bảo - Quảng Trị). Các đối tượng thường cất giấu vàng, tiền trong hành lý cá nhân, phương tiện vận tải; trên tuyến hàng không qua sân bay quốc tế Nội Bài và Tân Sơn Nhất nổi lên tình trạng cất giấu trong người, hành lý xách tay, đặc biệt trên các chuyến bay từ Đài Loan về Việt Nam.

Cùng với đó, hoạt động lợi dụng loại hình trung chuyển, chuyển khẩu, quá cảnh để vận chuyển hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ vẫn tiếp diễn, tập trung tại các cửa khẩu biên giới với Trung Quốc, Lào và Campuchia. Thủ đoạn phổ biến là: khai sai, không khai báo nhãn hiệu hàng hóa được bảo hộ, trà trộn hàng vi phạm với hàng hợp pháp hoặc lợi dụng khai báo hải quan theo thủ tục đơn giản hàng quá cảnh để không khai nhãn hiệu hàng hóa…

Tuyến đường biển tiếp tục chiếm tỷ trọng vi phạm lớn nhất với 1.021/1.793 vụ, chiếm 56,9% tổng số vụ phát hiện, bắt giữ và xử lý. Các vụ việc tập trung tại các cảng biển lớn thuộc Chi cục Hải quan khu vực II, III, XII. Nổi lên hiện tượng vi phạm về điều kiện, tiêu chuẩn, quy chuẩn nhập khẩu, vi phạm quy định về nhãn mác của hàng hóa... Đáng chú ý, tại cảng Hải Phòng đã phát hiện nhiều vụ nhập khẩu hàng hóa đã qua sử dụng (quần áo, đồ gia dụng, máy móc...) thuộc danh mục cấm nhập khẩu, cùng các vi phạm về điều kiện, tiêu chuẩn, quy chuẩn nhập khẩu và nhãn mác hàng hóa.

Tuyến đường bộ đã phát hiện 542/1.793 vụ vi phạm, chiếm 30,2% số vụ phát hiện, bắt giữ và xử lý, tập trung ở các tuyến biên giới Việt-Trung, Việt-Campuchia. Các đối tượng lợi dụng chính sách ưu đãi cư dân biên giới để buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa có giá trị cao (ngoại tệ, thuốc lá, điện thoại, vàng lá, thực phẩm đông lạnh…). Hoạt động mua bán, vận chuyển pháo nổ, đường kính trắng, thuốc bảo vệ thực vật tiếp tục diễn ra ở các tỉnh miền Trung và biên giới Việt-Lào.

Tuyến hàng không, trong tháng ghi nhận 105/1.793 vụ, chiếm 5,85% số vụ phát hiện, bắt giữ và xử lý; trị giá vi phạm ước tính 122 tỷ đồng, tăng 39 vụ so với tháng 9/2025. Vi phạm chủ yếu tại các cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài, Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng và các doanh nghiệp vận chuyển nhanh (FedEx, DHL, UPS…). Thủ đoạn thường gặp là lợi dụng loại hình phi mậu dịch, ký gửi hàng hóa, sử dụng giấy tờ tùy thân giả, địa chỉ không thật, thuê người nhận hộ, nhằm che giấu hành vi buôn lậu, vận chuyển hàng hóa, tiền tệ và ma túy.

Trước diễn biến phức tạp, Cục Hải quan đã ban hành nhiều văn bản cảnh báo, tăng cường hướng dẫn nghiệp vụ, chỉ đạo các đơn vị rà soát, tự kiểm tra công tác kiểm soát hải quan, đồng thời tham mưu Bộ Tài chính trình Chính phủ xây dựng Kế hoạch hành động đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Cục Hải quan cũng ban hành Kế hoạch cao điểm chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trước, trong và sau Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026, phối hợp Hải quan Campuchia xử lý các vụ việc tồn đọng, thống nhất nội dung hợp tác và tổ chức thành công Hội nghị Hải quan biên giới Việt Nam-Campuchia lần thứ VI.

Nhờ tăng cường các biện pháp nghiệp vụ và phối hợp liên ngành, từ ngày 15/9 đến 14/10/2025, cơ quan Hải quan đã phát hiện, bắt giữ và xử lý 1.793 vụ vi phạm, tăng nhẹ so với cùng kỳ năm trước; trị giá hàng hóa vi phạm ước tính 1.856 tỷ đồng, thu ngân sách khoảng 46 tỷ đồng. Trong đó, khởi tố 1 vụ và chuyển cơ quan khác khởi tố 7 vụ.

Lũy kế từ 15/12/2024 đến 14/10/2025, toàn ngành Hải quan đã xử lý hơn 15.100 vụ vi phạm, với trị giá hàng hóa vi phạm trên 19.500 tỷ đồng, thu nộp ngân sách hơn 710 tỷ đồng; trong đó, khởi tố 16 vụ và chuyển cơ quan khác khởi tố 100 vụ.

Trong công tác đấu tranh phòng, chống ma túy, từ 15/9 đến 14/10/2025, cơ quan Hải quan chủ trì, phối hợp với lực lượng Công an và Bộ đội Biên phòng phát hiện 13 vụ/19 đối tượng, thu giữ gần 25 kg ma túy các loại. Lũy kế 10 tháng, toàn ngành đã phát hiện 165 vụ/213 đối tượng, tang vật thu giữ hơn 2,3 tấn ma túy gồm heroin, ketamine, cần sa, cocain và ma túy tổng hợp.

MINH PHƯƠNG