Hà Nội ơi, Thu rồi...

Khúc dạo đầu thương nhớ

Thời khắc giao mùa Hà Nội xem ra cũng khác với nhiều vùng, nhất là từ Hạ sang Thu. Trời chợt mưa, rồi lại bừng nắng; gay gắt ban trưa, nhưng lại dịu đi lúc xế chiều. Có những khi tưởng chừng như Thu đến, ấy là buổi sớm mai trời gợn chút mây với làn gió se se lạnh, song rồi cái hanh hao bất chợt đó lại chẳng còn. Đỏng đảnh như Thu là vậy, bởi chỉ khi nào heo may tràn phố, hoa sữa nồng nàn, cây bàng chuyển màu lá… thì đích thị, ấy là Thu đã về.

Thu Hà Nội, bầu trời thường trong trẻo, đủ cho lòng người chợt nao nao, để bâng khuâng nhìn ngắm trời xanh với từng cụm mây trắng lững lờ. Nắng Thu dịu dàng đến khó tả, nắng xiên qua vòm lá, bồng bềnh trên tóc các thiếu nữ đang mê mải selfie bên những chiếc xe đạp chở đầy hoa. Hồ Gươm vào thu phẳng lặng dưới chân tháp Rùa trầm mặc, tựa một bức tranh thơ muôn đời không phai màu. Không ngẫu nhiên mà bao thế hệ thi nhân, nhạc sĩ đều mê say mùa Thu Hà Nội với “cây cơm nguội vàng, cây bàng lá đỏ/ nằm kề bên nhau, phố xưa nhà cổ, mái ngói thâm nâu” -(Trịnh Công Sơn). Hay như một hoài niệm da diết của Nguyễn Lan Hương trong bài thơ “Heo may”: “Hà Nội mùa này lá vàng rụng đầy sân/Hoa sữa rơi ngập ngừng nơi góc phố/Hương cốm Vòng tỏa miên man nỗi nhớ/Thu ghé ngoài hiên, hoa cúc đượm vàng”…

Sắc Thu Hà Nội níu kéo du khách đến tham quan, trải nghiệm. Ảnh: Nam Nguyễn

Với người Hà Nội xa quê, ký ức mùa Thu thường trở về qua những thứ rất đỗi giản dị: vị cốm Vòng thơm ngọt ủ trong lá sen, tiếng rao đêm trong từng ngõ phố, hay ánh trăng Trung thu lung linh trong bầu trời ký ức. Những hoài niệm ấy chính là “hồn Thu” - nét đẹp tinh thần chỉ có thể tìm thấy ở đất này.

Tìm về ký ức

Chẳng phải ngẫu nhiên mà Time Out - một tạp chí của Anh chuyên về đời sống, ẩm thực, du lịch, nghệ thuật và giải trí đã vinh danh Hà Nội là một trong 20 điểm đến văn hóa hàng đầu thế giới năm 2025, đứng thứ 9 toàn cầu và dẫn đầu khu vực châu Á; là TP quyến rũ, nơi “quá khứ chưa bao giờ xa rời hiện tại”. Bởi ở nơi đây, du khách có thể hòa nhịp cùng những nghệ sĩ biểu diễn nhạc cụ truyền thống trên phố đi bộ Hồ Gươm. Rồi cũng là Tạp chí này sau đó lại chọn Hà Nội là một trong 5 điểm đến lý tưởng để ngắm mùa Thu đẹp nhất châu Á với sắc lá đỏ, vàng - “một mùa Thu rất riêng” vì không khí se lạnh và những trải nghiệm Tết Trung thu đa sắc ở Phố Cổ.

Tôi có người bạn ở xa, khi về Hà Nội đúng tiết Thu, ngồi nhâm nhi ly cà phê ở đường Trần Phú mà không giấu được cảm xúc: Một vẻ đẹp đến si tình của Thu Hà Nội. Cái thứ tiết trời đủ gợi một nỗi nhớ, đủ cho người ta tìm về cõi xa xôi với những hoài niệm đa cảm xúc. Dưới những mái ngói rêu phong, khi cơn gió Thu bay bay nhè nhẹ, du khách lại tìm đến những quán cóc liêu xiêu, chọn một chỗ để thu mình bên chén trà nóng, tìm vị ngọt thơm của bắp ngô nướng nơi hè phố phồn hoa.

Số liệu của Sở Du lịch Hà Nội cho thấy, vào dịp tháng 9, tháng 10 hằng năm, lượng khách quốc tế đến Hà Nội thường tăng khoảng 15 - 20% so với mùa Hè. Theo các nhà quản lý, du khách tìm đến Hà Nội không chỉ để ngắm cảnh sắc mà còn để tận hưởng không khí trong lành, khám phá ẩm thực đặc trưng của mùa Thu như chả rươi, bún ốc, cốm Vòng… Phố cổ Hà Nội vào Thu cũng trầm mặc hơn, thích hợp cho những tour đi bộ khám phá di sản Hoàng thành Thăng Long, Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Nhà hát Lớn, cầu Long Biên… Nhiều quán cà phê ven Hồ Gươm, hồ Tây đã mở rộng không gian ngoài trời, để khách cảm nhận gió thu mát lành cùng hơi ấm của ly cà phê nóng. Nhắc đến Thu Hà Nội không thể quên Tết Trung thu với phố Hàng Mã sáng rực đèn lồng, với mặt nạ, trống lân, tò he... Không ít người cao tuổi cứ dịp này lại đến đây như để tìm về ký ức với không gian đầy ắp kỷ niệm xưa. Bên cạnh những đồ chơi điện tử hiện đại, các gian hàng ở phố Hàng Mã vẫn dành phần lớn diện tích cho đèn ông sao, tò he, các loại bánh nướng, bánh dẻo… giống như một sợi dây kết nối văn hóa truyền thống với đương đại.

Kết nối mai sau

Nhiều chuyên gia du lịch cho rằng Hà Nội có thể khai thác mùa Thu như một “sản phẩm đặc trưng” thông qua những hoạt động lễ hội, tour gắn với mùa Thu. Người làm du lịch Hà Nội cũng đang tích cực đưa vào thử nghiệm một số hoạt động để định hình thành sản phẩm, như lễ hội Cốm, phố đi bộ Trung thu, tour khám phá Phố Cổ bằng xe điện... Không chỉ đơn thuần là những cảm xúc, mà mùa Thu ở Hà Nội nếu được quan tâm chăm chút còn trở thành động lực để khai thác kinh tế, làm giàu thêm đời sống văn hóa của đất Hà thành. Bởi lẽ, ẩm thực mùa Thu Hà Nội cũng đặc biệt như chính tiết trời nơi này. Đó là cốm xanh gói trong lá sen ăn kèm chuối chín trứng cuốc, là món chả rươi nức tiếng xưa nay được chế biến thành món đặc sản khiến nhiều người sành ăn mong chờ khi Thu về. Đặc biệt là các quán nhỏ ven đường bán những thức quà vặt mang nặng hồn quê, thơm mùi phường phố như ngô, khoai nướng nghi ngút bay trong hơi may níu chân người qua đường. Kế đến là những trái hồng giòn, na ngọt, bưởi đào… thứ quả mà chỉ mùa Thu mới mang lại nhiều xúc cảm của một thời thơ ấu trải dài qua bao thế hệ người Hà Nội.

Mùa Thu Hà Nội là sự hòa quyện của thiên nhiên, văn hóa và con người Hà thành. Nó vừa mang vẻ đẹp lãng mạn đi vào thi ca nhạc họa, vừa hiện diện sống động trong đời sống hiện đại. Mỗi chiếc lá vàng rơi, mỗi làn gió heo may mang theo mùi hương hoa sữa đều khiến người ta thấy lòng mình xao động. Có lẽ chính sự giao hòa ấy đã làm nên sức hút bất tận của mùa Thu Hà Nội để bất kỳ ai một lần ghé qua cũng mang theo một nỗi nhớ, còn với người Hà Nội thì mùa Thu luôn là phần ký ức đẹp, chẳng thể thiếu trong đời.

Bên cạnh nhịp sống đô thị hiện đại, mùa Thu Hà Nội vẫn giữ được những tinh hoa của trời đất, tinh túy của vạn vật với giá trị tinh thần sâu sắc. Nó nhắc người ta sống chậm lại, trân trọng ký ức, đồng thời tận hưởng hiện tại. Những giá trị văn hóa, từ hương cốm, tiếng trống Trung thu, hương hoa sữa, đến những phố dài xao xác hơi may, không chỉ là kỷ niệm mà còn là “tài sản văn hóa” vô giá để Hà Nội phát triển du lịch, bồi đắp giá trị văn hiến, văn minh, hiện đại xây dựng thương hiệu Thành phố sáng tạo, để kết nối đến mai sau.

Khánh Linh