Hà Nội: Có thể xử lý hình sự vụ 22 lô đất trúng đấu giá ở Hà Đông bị bỏ cọc?

Tại phiên đấu giá phiên đấu giá diễn ra vào tháng 10-2024, 27 thửa đất thuộc 3 phường Phú Lương, Yên Nghĩa, Dương Nội, quận Hà Đông có giá trúng gấp 5-8 lần khởi điểm (từ 133-262 triệu đồng/m2, trong khi khởi điểm chỉ từ 23-32 triệu đồng/m2).

Được biết, sau khi hết hạn nộp tiền đợt hai, 22/27 thửa đất trúng đấu giá tại phiên đấu giá vẫn chưa được khách hàng nộp tiền, nghĩa là 80% lô trúng đấu giá đã bị bỏ cọc. Trong số 22 thửa đất trên có 16 thửa ở khu Hạ Khâu, phường Phú Lương, còn lại thuộc Khu đấu giá Dược (X7). Tổng số tiền cọc với 22 thửa đất hơn 7 tỷ đồng.

Trong khi đó, theo quy định, người trúng đấu giá phải nộp 50% tiền sử dụng đất trong 30 ngày (đợt 1) kể từ thông báo của cơ quan thuế, còn lại nộp trong thời hạn 90 ngày. Sau đợt 1, khách trúng chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính vẫn có thể nộp đủ 100% trong đợt 2 cùng lãi suất nộp chậm.

Tổng số tiền cọc với 22 thửa đất trên là hơn 7 tỷ đồng. Nghị định 102/2024/NĐ-CP nêu rõ, nếu không nộp đủ tiền trong 120 ngày, người trúng đấu giá sẽ bị hủy kết quả và mất tiền cọc. Khi đó, số tiền 7 tỷ đồng sẽ được nộp vào ngân sách sau khi trừ chi phí đấu giá tài sản. Bên cạnh đó, cơ quan chức năng phải trình kế hoạch đấu giá lại 22 lô đất bị bỏ cọc này.

Lô đất (khoanh đỏ) có giá trúng đấu giá 262 triệu đồng/m2

Vụ việc trên khiến nhiều người dân bức xúc. Ông Trần Đức Xuân ở đường Quang Trung, quận Hà Đông, Hà Nội cho rằng, tình trạng chung tại các phiên đấu giá đất cho thấy, người buôn bán đất đi đấu giá nhiều, còn người có nhu cầu sử dụng thực sự lại rất ít. Do đó, mục đích chính của những người tham gia đấu giá là nhằm mục đích đẩy giá đất tại khu vực lên cao để bán kiếm lời. Việc giá trúng đấu giá đất cao hơn rất nhiều so với giá thực tế là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng bỏ cọc trúng đấu giá đất.

Cũng theo ông Xuân, việc trả giá cao đất đấu giá rồi bỏ cọc tạo ra nhiều hệ lụy. Đơn vị cung cấp dịch vụ đấu giá không thu được chi phí, thậm chí tốn thêm khi phải tổ chức lại phiên đấu giá. UBND quận cũng không thu được ngân sách như dự kiến. Để ngăn chặn tình trạng này, cơ quan chức năng cần nâng mức tiền đặt trước để chặn đầu cơ đồng thời truy cứu trách nhiệm hình sự các đối tượng có hành vi vi phạm để răn đe.

Dưới góc độ pháp lý, luật sư Lê Hồng Vân – Đoàn Luật sư Hà Nội cho biết, theo Điều 218 về “Tội vi phạm quy định về hoạt động bán đấu giá tài sản”, người nào thực hiện hành vi thông đồng dìm giá hoặc nâng giá trong hoạt động bán đấu giá tài sản nhằm thu lợi bất chính từ 30-dưới 200 triệu đồng hoặc gây thiệt hại cho người khác từ 50-dưới 300 triệu đồng, thì bị phạt tiền từ 20-200 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng-2 năm.

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp: Có tổ chức; Thu lợi bất chính 200 triệu đồng trở lên; Gây thiệt hại cho người khác 300 triệu đồng trở lên…thì bị phạt tiền từ 200 triệu đồng đến 1 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 1-5 năm.

Tuy vậy, để xử lý hình sự cá nhân trúng đấu giá đất nhưng bỏ cọc cần chứng minh được có hành vi thông đồng, dìm giá. Pháp luật hiện hành chỉ quy định người trúng đấu giá sẽ mất cọc nếu không nộp đủ tiền trong 120 ngày, nhưng chưa có chế tài mạnh hơn với hành vi đấu giá "ảo" này. Trong khi đó, việc bỏ cọc hàng loạt khiến cơ quan chức năng tốn chi phí tổ chức, còn một nhóm người lợi dụng kẽ hở này để trục lợi.

Huệ Linh