Google trước tương lai bất định

Google đang phải đối mặt với nguy cơ bị chia tách và phải bán trình duyệt Chrome. Ảnh: Gabby Jones/Bloomberg.

Thẩm phán Amit Mehta, người giám sát vụ kiện chống độc quyền của Bộ Tư pháp Mỹ, đang cân nhắc những thay đổi chấn động với Google. Ông có thể ra lệnh chia tách tập đoàn và giới hạn các sản phẩm AI của hãng, nhằm chấm dứt thế độc quyền tìm kiếm.

Bộ Tư pháp cũng cân nhắc cấm Google trả tiền để được làm công cụ tìm kiếm mặc định, quy định áp dụng cho cả các sản phẩm AI như Gemini. Chính phủ cho rằng những dịch vụ này đã hưởng lợi lớn từ sự độc quyền của Google.

Các thỏa thuận độc quyền

Hôm 30/5, tại Tòa án Quận của Mỹ ở Washington, các luật sư đại diện cho Google và Bộ Tư pháp đã trả lời những câu hỏi cuối cùng của Thẩm phán Amit Mehta trong vụ kiện chống độc quyền của chính phủ nhằm vào gã khổng lồ tìm kiếm.

Thẩm phán thắc mắc liệu kiềm chế vị thế của Google trong lĩnh vực AI tạo sinh có phải là giải pháp phù hợp để xử lý sự thống trị của hãng hay không. Bên cạnh đó, ông cũng cân nhắc khả năng buộc Google chia sẻ dữ liệu với các đối thủ cạnh tranh và cấm công ty này chi trả cho việc đặt tìm kiếm mặc định.

"Ông có nghĩ rằng sẽ có ai đó đứng ngoài cuộc và xây dựng một công cụ tìm kiếm mới khi chứng kiến những gì đang diễn ra trong không gian AI hiện nay không?", ông hỏi.

Google chi trả hàng tỷ USD mỗi năm cho Apple để trở thành công cụ tìm kiếm mặc định. Ảnh: Reuters.

"Câu trả lời ngắn gọn là có, thưa thẩm phán. Chúng tôi tin rằng các biện pháp khắc phục được đề xuất sẽ mở ra cơ hội đó. Lý do chúng tôi tập trung vào AI tạo sinh là bởi đây là công cụ tìm kiếm của tương lai”, Công tố viên David Dahlquist của Bộ Tư pháp khẳng định.

Vào năm ngoái, Google đã bị ông Mehta đưa ra phán quyết nắm giữ thế độc quyền một cách bất hợp pháp trong lĩnh vực tìm kiếm trực tuyến. Các cơ quan quản lý chống độc quyền cũng lo ngại sự thống trị của Google có thể mở rộng sang AI tạo sinh.

Tâm điểm của vụ kiện xoay quanh các thỏa thuận giữa Google với Apple và các nhà sản xuất thiết bị. Theo các thỏa thuận này, Google chi trả hàng tỷ USD mỗi năm để trở thành công cụ tìm kiếm mặc định.

Luật sư của Google lập luận rằng việc cấm các hợp đồng này sẽ chỉ có lợi cho các đối thủ như Microsoft và gây hại cho người tiêu dùng cũng như các nhà sản xuất thiết bị. Đề xuất phản đối của Google là chia sẻ doanh thu với các trình duyệt cạnh tranh.

Thẩm phán Mehta bày tỏ lo ngại rằng việc cắt bỏ các khoản thanh toán của Google sẽ gây ra thiệt hại lớn cho thị trường.

"Mọi đối tác phân phối đều nói 'điều này sẽ gây hại cho chúng tôi'. Thậm chí, một số còn nói rằng việc này sẽ khiến họ phải ngừng kinh doanh. Liệu đây có phải là kết quả tốt nhất, khi vừa khắc phục được một thị trường lại vừa gây hại cho những thị trường khác?", ông Mehta nói.

"Đó là một câu hỏi có lý, tuy nhiên, điều này sẽ đặt lợi ích cá nhân lên trên lợi ích cộng đồng. Ngoài ra, tôi nghĩ còn có khả năng có một số các tác động đến từ thế lực khác", Dahlquist đáp lại.

Trong khi đó, Luật sư chính của Google, John Schmidtlein, phản đối mọi lệnh cấm thanh toán đối với hãng, khẳng định rằng các thỏa thuận "không liên quan đến hành vi vi phạm trong vụ án này".

Google phản bác

Google lập luận rằng các đề xuất của chính phủ là quá cực đoan, gây hại cho nền kinh tế và người tiêu dùng Mỹ cũng như làm suy yếu vị thế dẫn đầu về công nghệ của nước này.

Ông Schmidtlein lập luận rằng tòa án nên tập trung vào việc giải quyết hành vi bất hợp pháp cụ thể, thay vì áp đặt các biện pháp khắc phục lên các sản phẩm AI tạo sinh của Google. Tuy nhiên, Thẩm phán Mehta tỏ ra hoài nghi về lập luận của Google, ông cũng khẳng định đang nghiêm túc xem xét các biện pháp liên quan đến AI trong quyết định của mình.

"Theo tôi, việc không đưa ra bất kỳ biện pháp khắc phục nào mang tính dài hạn, giúp các đối thủ cạnh tranh thực sự có thể cạnh tranh, là một thiếu sót trong phần giải pháp”, ông Mehta nhận xét.

Google cho rằng những sản phẩm AI của hãng như Gemini không liên quan đến các vi phạm độc quyền. Ảnh: Google.

Ông Schmidtlein phản bác rằng các sản phẩm AI tạo sinh liên quan đến thị trường tìm kiếm.

Không có bằng chứng nào cho thấy các sản phẩm AI tạo sinh đã bị tổn hại bởi các hành vi trong vụ án này. Chúng không thể bị ảnh hưởng vì chúng còn chưa xuất hiện vào thời điểm đó", luật sư cho hay.

Các chatbot AI được coi là mối đe dọa hiện hữu đối với hình thức tìm kiếm truyền thống. Lý do là chúng có thể trực tiếp đưa ra câu trả lời cho người dùng bằng các phản hồi do AI soạn thảo, thay vì hiển thị một danh sách dài các kết quả tìm kiếm như trước đây.

Trong quá trình xét xử, các công ty AI như Perplexity đã làm chứng rằng họ đang bị Google cản trở. Cụ thể, Dmitry Shevelenko - Giám đốc Kinh doanh của Perplexity cho biết hợp đồng giữa Google và Motorola đã ngăn cản nhà sản xuất smartphone này đặt Perplexity làm trợ lý mặc định trên các thiết bị mới của họ.

“Vận mệnh” của Chrome

Bộ Tư pháp cũng đã yêu cầu Thẩm phán Mehta ra lệnh buộc Google phải bán trình duyệt web Chrome của mình. Mục đích của việc này là để thúc đẩy sự cạnh tranh và giải tỏa thị trường.

"Chrome là trình duyệt phổ biến nhất và được sử dụng rộng rãi nhất tại Mỹ," Công tố viên Dahlquist cho biết. Ông cũng lưu ý rằng đối thủ thực sự duy nhất của Chrome là Apple Safari, nhưng trình duyệt này cũng mặc định sử dụng Google. Hiện tại, Chrome chiếm tới 35% tổng số lượt tìm kiếm của Google.

Đại diện của OpenAI và Perplexity đã làm chứng trước tòa, bày tỏ sự quan tâm đến việc mua lại trình duyệt Chrome nếu Google bị buộc phải thoái vốn.

35% số lượt tìm kiếm của Google nằm ở trên trình duyệt Chrome. Ảnh: Pexels.

Tuy nhiên, Thẩm phán Mehta đặt ra nghi vấn liệu việc thoái vốn có thực sự mang lại lợi ích cạnh tranh như mong muốn hay không. Ông lo ngại rằng Chrome có thể bị mua lại bởi một công ty vốn ưu tiên sản phẩm tìm kiếm của riêng mình, hoặc thậm chí là một công ty sẽ cài đặt lại Google làm mặc định.

Luật sư Dahlquist hình dung kịch bản thứ 3, một cuộc cạnh tranh lành mạnh cho trang tìm kiếm trong trình duyệt Chrome. Theo đó, chủ sở hữu mới của Chrome có thể chấp nhận thanh toán từ các công ty khác để đặt tìm kiếm mặc định, hoặc vẫn ưu tiên Google làm công cụ tìm kiếm chính. Tuy nhiên, Google sẽ bị cấm trả tiền cho vị trí này cho đến khi lệnh cấm hiện hành được dỡ bỏ.

Thẩm phán Mehta cũng ủng hộ ý kiến này, ông cho rằng việc thoái vốn Chrome đơn giản và hiệu quả hơn so với các biện pháp khắc phục khác. Cuối cùng, ông Mehta nói với Dahlquist rằng bản thân "không tìm cách làm suy yếu Google," mà là để ủng hộ các đối thủ cạnh tranh tiềm năng.

"Chúng tôi đang cố gắng tạo điều kiện cho các đối thủ cạnh tranh, chứ không phải đưa họ lên ngang hàng với Google ngay từ đầu", ông giải thích.

Việt Anh