Góc nhìn của các tổ chức quốc tế về vai trò của HTX ở Việt Nam

Bà Ingrid Christensen, Giám đốc Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tại Việt Nam:

"Tôi nghĩ rằng các HTX ở Việt Nam có vai trò ngày càng quan trọng, với những đóng góp tích cực cho nền kinh tế và an ninh lương thực quốc gia. Đồng thời, các HTX cũng đang mang lại hàng trăm nghìn việc làm cho thành viên, người lao động với thu nhập ổn định.

Đặc biệt, HTX đang có tiềm năng lớn khi Việt Nam hướng đến nền kinh tế xanh hoặc chuyển sang năng lượng tái tạo. Cụ thể, HTX có thể giúp xây dựng khả năng phục hồi, ví dụ, nếu có thảm họa biến đổi khí hậu hoặc một cơn bão, họ có thể ở đó để đóng góp vào khả năng phục hồi.

Bà Ingrid Christensen, Giám đốc Văn phòng ILO tại Việt Nam.

Tiếp theo, tôi nghĩ rằng các HTX có vai trò lớn trong việc liên kết xã hội, đảm bảo sự hòa nhập xã hội trong cộng đồng với cách tiếp cận lấy con người làm trung tâm. HTX nghĩa là không ai bỏ lại phía sau.

Trong những năm gần đây, Liên minh HTX Việt Nam (VCA) là một trong những đối tác quan trọng của ILO. Vì vậy, chúng tôi đã ủng hộ việc phát triển sửa đổi để ban hành Luật HTX năm 2023. Chúng tôi cũng đã làm việc với VCA về phát triển HTX du lịch, với các vấn đề như làm thế nào để hỗ trợ HTX trong lĩnh vực du lịch, nâng cao thu nhập, bảo vệ môi trường...

Gần đây, để đối phó với bão số 3 (năm 2024), ILO đã phối hợp với VCA để hỗ trợ các HTX phục hồi sớm. Chúng tôi đã hỗ trợ các HTX trong việc giảm thiểu lao động trẻ em, nâng cao nhận thức về lao động trẻ em và làm thế nào để giảm thiểu lao động trẻ em trong các HTX.

Để thúc đẩy HTX phát triển, trước hết, bản thân các HTX nên tiếp tục tăng cường tập trung vào mối liên kết xã hội, từ đó một mặt tạo việc làm hiệu quả và việc làm bền vững, một mặt nhìn vào sự hòa nhập xã hội, theo cách tiếp cận lấy con người làm trung tâm. Cùng với đó, các HTX cần cách tiếp cận thân thiện với môi trường, phát triển kinh tế xanh, năng lượng tái tạo...

Cuối cùng, chúng tôi vẫn muốn khuyến nghị khu vực HTX cần đảm bảo mọi thành viên, người lao động đều được tham gia bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế, bởi vì điều này mang lại sự bảo vệ cho mọi người. Bảo hiểm xã hội giống như bạn có một tấm nệm khi thảm họa xảy đến.

Ngoài ra, chuyển đổi kỹ thuật số cũng là một trong những điều mà tôi muốn các HTX cần hướng tới, vì thế giới đang ngày càng phát triển, với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo và công nghệ thông tin ngày càng phổ biến".

Ông Filip Graovac, quyền Trưởng đại diện Quỹ châu Á (TAF) tại Việt Nam:

"Việt Nam có một mạng lưới HTX vô cùng rộng lớn, với hàng triệu thành viên, người lao động. Những năm qua, đóng góp lớn nhất của các HTX là tạo nhiều việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân tại nhiều địa phương.

Nếu trước đây, các HTX chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp thì nay với sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam (VCA), các HTX đã hoạt động ở hầu hết các lĩnh vực, từ giao thông vận tải, hậu cần logistics, thương mại điện tử...

Ông Filip Graovac, quyền Trưởng đại diện TAF tại Việt Nam.

Như đã biết, kinh tế hợp tác, HTX đang đóng góp bình quân 3-4% GDP, cùng tiềm năng phát triển mạnh trong những năm tới, phủ rộng ở khắp các lĩnh vực kinh tế.

Ở vai trò của tổ chức quốc tế tại Việt Nam, TAF đã thực hiện nhiều chương trình hỗ trợ, đồng hành với các HTX. Các dự án hướng đến nâng cao năng lực, trình độ quản lý, năng lực thành viên và người lao động.

Trong dự án mới nhất năm 2025, TAF hợp tác với VCA thực hiện dự án giúp chuyển đổi số. Theo tôi, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh luôn phải đi cùng với nhau.

Vì vậy, các chương trình của TAF cũng đang tập trung vào khâu chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin cho HTX. Cụ thể, bên cạnh việc làm thế nào để ứng dụng hiệu quả chuyển đổi số trong quá trình sản xuất, kinh doanh, các dự án cũng giúp HTX tập trung vào khâu nâng cao bảo mật thông tin, an toàn trên không gian mạng.

Trong thời đại mới, để nâng cao sức cạnh tranh cho HTX, cần đảm bảo chuyển đổi xanh và chuyển đổi số luôn đi song hành. Tăng cường vai trò của VCA trong việc hỗ trợ thành viên HTX trong bối cảnh mới".

Bà Caroline Nyamayamombe, Trưởng đại diện Cơ quan Liên hợp quốc về Bình đẳng giới và Trao quyền cho phụ nữ (UN Women) tại Việt Nam:

"Như các bạn đã biết, vai trò của khu vực kinh tế hợp tác, HTX ngày càng được khẳng định trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội tại Việt Nam. Theo thống kê, kinh tế hợp tác, HTX đang đóng góp hơn 3% GDP tại Việt Nam. Điều này cho thấy nếu các HTX tiếp tục được quan tâm nhiều hơn, thì những đóng góp sẽ ngày càng lớn.

Đặc biệt, HTX đang là một trong những thành phần kinh tế có dấu ấn đậm nét của phụ nữ, không chỉ trong vai trò là người lao động, mà đóng vai trò là lãnh đạo, quản lý trong HTX.

Bà Caroline Nyamayamombe, Trưởng đại diện UN Women tại Việt Nam.

Trong quá trình chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, thì việc hỗ trợ cho quản lý, thành viên là phụ nữ trong các HTX, đặc biệt là tại khu vực nông thôn, miền núi, dân tộc thiểu số là đặc biệt quan trọng, giúp các HTX phát triển, đóng góp nhiều hơn vào quá trình phát triển kinh tế xã hội”.

Bà Brenda Candries, Quản lý chương trình, Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam:

"Với số lượng thành viên, người lao động đông đảo, cùng sự phát triển ngày càng nhanh, các HTX đang đóng vai trò vô cùng quan trọng vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội tại nhiều quốc gia trên thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng.

Những đóng góp tích cực hiện tại, trước hết đến từ nội tại của HTX, với các thành viên ngày càng năng động, sáng tạo, mang lại những giá trị ngày càng lớn. Cùng với đó, không thể không kể đến chính sách hỗ trợ của VCA cùng các ban ngành quản lý, tổ chức trong và ngoài nước.

Bà Brenda Candries, Quản lý chương trình, Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam.

Riêng với Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam, thông qua hợp tác với VCA, đang có nhiều dự án được triển khai nhằm hỗ trợ HTX, tổ hợp tác.

Gần đây nhất là Dự án Thanh niên trong các HTX là chủ thể của chuyển đổi số tại các địa phương – dự án mang lại những kiến thức nhằm nâng cao kỹ năng về chuyển đổi số cho HTX, đặc biệt là HTX trong lĩnh vực nông nghiệp. Nhờ đó giúp các HTX có thể đóng góp nhiều hơn trong quá trình xóa đói giảm nghèo, phát triển kinh tế xã hội.

Thông qua VCA, chúng tôi đang triển khai nhiều dự án hỗ trợ HTX về đào tạo nhân lực, chuyển giao khoa học kỹ thuật, kết nối tiêu thụ... Các chương trình hỗ trợ luôn hướng tới trước hết là nông dân, thành viên HTX, qua đó mang lại hiệu quả cao nhất.

Trong bối cảnh mới, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh đang là xu hướng đòi hỏi các HTX cần nắm bắt nhanh nhạy bắt kịp nhằm nâng cao sức cạnh tranh, phát triển tốt".

Phó Đại sứ Ai Len tại Việt Nam: HTX ngày càng cho thấy tầm quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội

Ông Conor Finn - Phó Đại sứ Ai Len tại Việt Nam, cho hay ở cả Việt Nam và Ai len, lĩnh vực nông nghiệp đóng vai trò quan trọng, theo đó việc nông dân liên kết thành lập HTX có ý nghĩa quyết định, giúp nâng cao năng lực sản xuất, tăng khả năng cạnh tranh.

Các HTX cũng ngày càng cho thấy tầm quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế xã hội tại cả hai nước Việt Nam và Ai Len. Đặc biệt, trong bối cảnh kinh tế, chính trị toàn cầu bất ổn, các HTX đang cho thấy vai trò quan trọng trong việc đổi mới và gia tăng giá trị cho sản phẩm nông nghiệp.

Ông Conor Finn - Phó Đại sứ Ai Len tại Việt Nam.

Chính vì vai trò đặc biệt của HTX, cả phía Việt Nam và Ai Len đã thực hiện nhiều chương trình hỗ trợ nhằm nâng cao năng lực, hiệu quả tại các HTX.

Điển hình, Đại sứ quán Ai Len tại Việt Nam đang thực hiện Chương trình Đối tác nông nghiệp thực phẩm Ai Len – Việt Nam. Chương trình này tập trung vào việc thực hiện chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm tại Việt Nam, trong đó bao gồm cả việc hỗ trợ các HTX.

Đại sứ quán Ai Len cũng đang hỗ trợ Liên minh HTX Việt Nam để xây dựng 1 hệ thống dịch vụ phát triển, đổi mới hệ sinh thái trong HTX, như đào tạo lao động, chuyển giao khoa học kỹ thuật...

Trước đó khoảng 2 năm, đoàn công tác cao cấp của Việt Nam cũng trực tiếp sang Ai Len để chia sẻ, học tập kinh nghiệm phát triển HTX tại Ai Len.

“Để phát triển HTX thì điều quan trọng nhất là gia tăng giá trị sản phẩm, thông qua các chương trình tập huấn nâng cao năng lực sản xuất, đổi mới công nghệ...”, ông Conor Finn - Phó Đại sứ Ai Len tại Việt Nam nhấn mạnh.

Hưng Nguyên