Gỡ khó nguồn vật liệu cát

Sẵn sàng chia sẻ

Trong buổi làm việc với Tổ công tác liên ngành của Chính phủ do Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Nguyễn Duy Lâm dẫn đầu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Nguyễn Thị Minh Thúy cho biết, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, An Giang sẵn sàng chia sẻ nguồn vật liệu cát cho công trình trọng điểm quốc gia ở vùng ĐBSCL. “Ngay cả thời điểm chỉ còn có 1 mỏ cát đang hoạt động, tỉnh vẫn chia sẻ 50% sản lượng cho công trình trọng điểm ở tỉnh khác” - bà Nguyễn Thị Minh Thúy nhấn mạnh.

Thực hiện nghị quyết của Quốc hội, khối lượng cát cần phân bổ theo cơ chế đặc thù cho cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng (3 đoạn qua tỉnh An Giang, TP. Cần Thơ và tỉnh Hậu Giang) và cao tốc Cần Thơ - Cà Mau là hơn 23,8 triệu m3. Đến nay, UBND tỉnh An Giang đã cấp xác nhận thu hồi 10 khu mỏ với trữ lượng hơn 15,2 triệu m3, cộng với hơn 3,4 triệu m3 đã bố trí từ các dự án nạo vét và các khu mỏ trước đây, tổng trữ lượng cát mà tỉnh đã phân bổ hơn 18,64 triệu m3 (còn thiếu gần 5,2 triệu m3). Đối với các công trình trong tỉnh hiện còn thiếu hơn 8,5 triệu m3, cộng với khối lượng còn thiếu cho các công trình cao tốc, An Giang hiện còn thiếu hơn 13,7 triệu m3 cát.

Thực hiện kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà tại buổi làm việc với các bộ, địa phương, cơ quan có liên quan về xử lý khó khăn, vướng mắc cho dự án giao thông trọng điểm khu vực phía Nam, An Giang đang thực hiện thủ tục điều tiết hơn 2,43 triệu m3 cát đã bố trí cho cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng sang cao tốc Cần Thơ - Cà Mau, tập trung vào khu mỏ trên sông Tiền (thuộc xã Bình Phước Xuân, huyện Chợ Mới).

Tháo gỡ vướng mắc

Thực tế cho thấy, dù An Giang vẫn còn một số mỏ cát sông có thể khai thác, nhưng trữ lượng khó đáp ứng đủ nhu cầu 13,7 triệu m3 cát còn thiếu. Chưa kể, thủ tục cấp phép khai thác lại một số mỏ phức tạp, kéo dài do vướng quyết định đóng cửa mỏ trước đây; nhiều khu vực mỏ nằm trong đoạn sông đang bị sạt lở hoặc khu vực bờ sông không ổn định, có nguy cơ sạt lở (đã được cảnh báo sạt lở), có thể ảnh hưởng đời sống dân sinh nên cần đánh giá tác động môi trường chặt chẽ.

Trước khó khăn này, UBND tỉnh An Giang đề xuất: Đối với khối lượng cát đã giao tỉnh An Giang phân bổ, bố trí cho các đoạn cao tốc Cần Thơ - Hậu Giang và Hậu Giang - Cà Mau; cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng (đoạn qua TP. Cần Thơ và tỉnh Hậu Giang) nhưng còn thiếu, kiến nghị Bộ GTVT, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) điều phối từ các tỉnh khác còn nguồn cát với trữ lượng lớn (như Tiền Giang, Bến Tre) hoặc xem xét, sử dụng nguồn cát biển.

Đồng thời, kiến nghị Bộ GTVT, Bộ T&MT và các cơ quan quan xem xét, sớm hướng dẫn việc sử dụng nguồn cát biển, các tiêu chuẩn nhiễm mặn đất nông nghiệp, nước nuôi trồng thủy sản, ngưỡng chịu mặn của một số loài cây; xác định khu vực, địa phương cụ thể được phép sử dụng nguồn cát biển để san lấp, nhằm triển khai mở rộng, giảm áp lực cho việc khai thác cát sông.

“Các chủ đầu tư, nhà thầu thi công cao tốc nên chủ động đăng ký khai thác, sử dụng nguồn cát biển khi đảm bảo các tiêu chuẩn kỹ thuật, thay vì cứ trông chờ vào nguồn cát sông” - Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Nguyễn Thị Minh Thúy đề nghị.

Liên quan việc giao mỏ cát cho nhà thầu theo cơ chế đặc thù, tỉnh kiến nghị các bộ, ngành Trung ương cần hướng dẫn cụ thể việc xác định chi phí liên quan đến cấp mỏ và khai thác vật liệu, tránh nhiều cách hiểu khác nhau; hướng dẫn việc cho thuê đất mặt nước thực hiện dự án khai thác khoáng sản cát sông phục vụ cho các công trình cao tốc trọng điểm; hướng dẫn xử lý vi phạm đối với các trường hợp khai thác các khu mỏ theo cơ chế đặc thù (hiện chưa có quy định xử phạt đối với các đối tượng cấp bản xác nhận thu hồi khoáng sản).

Giảm bớt thủ tục

Tại buổi làm việc với Tổ công tác liên ngành của Chính phủ, An Giang đề nghị có hướng dẫn cấp phép khai thác để bổ sung nguồn cát đang thiếu hụt đối với khu mỏ có giấy phép khai thác đã chấm dứt hiệu lực nhưng còn trữ lượng, nằm trong quy hoạch khoáng sản và đảm bảo các điều kiện tiếp tục khai thác (theo hướng không thực hiện thủ tục đóng cửa mỏ và cải tạo phục hồi môi trường). Đồng thời, giao cho doanh nghiệp đã được cấp giấy phép thăm dò, cấp phép khai thác trước đây tiếp tục khai thác. Nguồn cát khai thác từ các mỏ này chỉ được cung cấp cho các công trình cao tốc theo cơ chế đặc thù.

Chính phủ đã ban hành Nghị định 57/2024/NĐ-CP, ngày 20/5/2024, thay thế Nghị định 159/2018/NĐ-CP, ngày 28/11/2018 về quản lý hoạt động nạo vét trong vùng nước cảng biển và vùng nước đường thủy nội địa. UBND tỉnh An Giang kiến nghị Bộ GTVT xem xét, công bố danh mục khu vực nạo vét luồng đường thủy nội địa thuộc thẩm quyền của Bộ GTVT để sớm tổ chức hoạt động nạo vét thu hồi khoáng sản, phục vụ cho các dự án trọng điểm ngành GTVT.

Ngày 6/3/2024, UBND tỉnh An Giang đã cấp Bản xác nhận thu hồi khoáng sản khu vực mỏ trên sông Hậu, đoạn thuộc xã Mỹ Phú (huyện Châu Phú) và xã Phú Bình (huyện Phú Tân) để Tổng Công ty Xây dựng Trường Sơn khai thác, phục vụ đoạn cao tốc Cần Thơ - Hậu Giang và Hậu Giang - Cà Mau theo cơ chế đặc thù. Tuy nhiên, đến nay nhà thầu vẫn chưa khai thác được, do còn vướng thủ tục đảm bảo an toàn giao thông đường thủy nội địa. Do vậy, tỉnh đề nghị Bộ GTVT chỉ đạo cơ quan chức năng sớm xem xét, chấp thuận phương án đảm bảo an toàn giao thông đường thủy nội địa đối với khu vực khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường (cát sông) để nhà thầu tiến hành khai thác, đảm bảo cao tốc Cần Thơ - Cà Mau hoàn thành đúng tiến độ (cuối năm 2025) theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Các đề xuất, kiến nghị của An Giang được Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Duy Lâm và Tổ công tác liên ngành của Chính phủ ghi nhận, cơ bản thống nhất. Trong đó, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Duy Lâm giao Cục Hàng hải và Cục Đường thủy nội địa sớm có hướng dẫn khai thác cát sông, nạo vét luồng đường thủy nội địa kết hợp thu hồi khoáng sản trên luồng hàng hải và đường thủy nội địa theo Nghị định 57/2024/NĐCP, ngày 20/5/2024 của Chính phủ, tạo thuận lợi cho địa phương thực hiện.

NGÔ CHUẨN