Gỡ điểm nghẽn trong thực hiện các dự án nhà ở xã hội

Hai tòa nhà ở xã hội trong khu đô thị Hồng Hà Eco City ở huyện Thanh Trì, Hà Nội được đầu tư xây dựng xanh, sạch, đẹp, giúp hàng trăm hộ dân thu nhập thấp có cuộc sống ổn định, văn minh. Ảnh: T.A

Tháo gỡ các khó khăn, tồn tại

Trong Đề án xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NƠXH giai đoạn 2021 - 2030 (tại Quyết định 338/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ), Hà Nội cùng với TP Hồ Chí Minh là một trong hai địa bàn được giao nhiệm vụ triển khai trọng điểm. Cụ thể, trong giai đoạn này Hà Nội phải hoàn thành 56.200 căn (18.700 căn giai đoạn 2021 - 2025 và 37.500 căn giai đoạn 2026 - 2030).

Trong báo cáo về phát triển, quản lý NƠXH mới đây, Sở Xây dựng TP Hà Nội cho biết, TP Hà Nội có 69 dự án đã và đang triển khai. Trong giai đoạn từ năm 2021 đến nay, có 8 dự án đã hoàn thành toàn bộ với 10.270 căn và 3 dự án hoàn thành một phần. Sở Xây dựng TP Hà Nội cho biết, từ nay đến hết năm sau, 11 dự án dự kiến hoàn thành với gần 6.000 căn, tương đương 345.000m2 sàn. Với tổng 19 dự án dự kiến hoàn thành trong giai đoạn năm 2021 - 2025, TP sẽ đạt hơn 78% chỉ tiêu tại kế hoạch phát triển nhà xã hội với khoảng 15.440 căn, tương ứng 952.000m2 sàn.

Sở Xây dựng TP Hà Nội cũng nhìn nhận, công tác phát triển NƠXH trên địa bàn Thủ đô còn nhiều hạn chế. Cụ thể, từ năm 2015 đến nay, chưa có dự án NƠXH nào được đầu tư bằng vốn ngân sách. Các dự án đầu tư xây dựng NƠXH, nhà ở công nhân đang triển khai đều chậm so với tiến độ được duyệt. Trưởng phòng Phát triển đô thị, Sở Xây dựng TP Hà Nội Bùi Tiến Thành nhận định, thời gian lâu nhất vẫn là lựa chọn chủ đầu tư. Theo hình thức về đấu thầu, việc lựa chọn chủ đầu tư sẽ mất gần hai năm. Chính vì vậy, nhiều cơ quan đã kiến nghị Bộ Xây dựng, các cơ quan có liên quan nghiên cứu cải cách thủ tục hành chính, giảm thủ tục, giảm các bước thực hiện. Hiện nay, TP Hà Nội quy định, các dự án phát triển nhà ở thương mại phải dành 25% diện tích làm NƠXH. Tuy nhiên, thời gian qua, một số dự án vẫn chậm triển khai.

Các chuyên gia đánh giá, công tác phát triển NƠXH thời gian qua gặp nhiều khó khăn vướng mắc, có thể kể đến như: trình tự thủ tục đầu tư xây dựng, mua, bán NƠXH còn kéo dài, thậm chí phức tạp hơn các dự án nhà ở thương mại; việc xác định giá trước khi thực hiện bán, cho thuê, cho thuê mua đối với NƠXH đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngoài ngân sách phải được cơ quan Nhà nước cấp tỉnh thẩm định cũng kéo dài thời gian, tốn kém cho DN.

Đồng thời, cơ chế, chính sách ưu đãi đối với dự án NƠXH chưa thực sự hấp dẫn, chưa thu hút DN tham gia đầu tư. Việc chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời với chấp thuận nhà đầu tư “ách tắc”; Nhà nước thiếu nguồn “vốn mồi” để thực hiện chính sách ưu đãi NƠXH.

Kỳ vọng sẽ có những bước phát triển mới về nhà ở xã hội

Trước những khó khăn đã được nhận diện rõ, UBND TP Hà Nội đã lồng ghép việc tổ chức triển khai Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NƠXH cho đối lượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030" với việc chỉ đạo và tổ chức triển khai Nghị quyết số 33/NQ-CP ngày 11/3/2023 của Chính phủ về một số giải pháp tháo gỡ và thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững; thành lập Tổ công tác đặc biệt của UBND TP Hà Nội về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.

Đáng chú ý, Luật Thủ đô năm 2024, tại khoản 2 Điều 29 đã cho phép HĐND TP Hà Nội quyết định sử dụng ngân sách TP để đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng kỹ thuật khung, hạ tầng xã hội thiết yếu trong các dự án đầu tư xây dựng NƠXH độc lập. Việc phân quyền này sẽ tạo điều kiện cho các nhà đầu tư giảm chi phí đầu tư xây dựng, tăng lợi nhuận để giảm giá bán, cho thuê, cho thuê mua NƠXH.

Để hiện thực hóa Điều 29, Luật Thủ đô năm 2024, TP Hà Nội đã ban hành các quyết định, kế hoạch giao các sở, ngành triển khai xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật để cụ thể hóa các quy định một số chính sách về đầu tư xây dựng NƠXH độc lập. Bên cạnh đó, Sở Xây dựng TP Hà Nội cũng đã lập kế hoạch xây dựng Nghị quyết về cơ chế hỗ trợ thực hiện dự án đầu tư xây dựng NƠXH độc lập trên địa bàn Hà Nội. Sở Xây dựng đang phối hợp với các sở, ngành tổ chức triển khai thực hiện để dự kiến trình HĐND TP Hà Nội vào kỳ họp tháng 12/2025.

Tham luận tại Diễn đàn "Để thị trường bất động sản trở lại lành mạnh và phát triển" ngày 16/11 vừa qua, lãnh đạo Sở Xây dựng TP Hà Nội cho biết thêm, TP đã phân chia 3 nhóm dự án để phân công cụ thể tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ. Trên địa bàn Hà Nội đang triển khai 4 dự án khu NƠXH tập trung với tổng quy mô sử dụng đất trên 200ha, khoảng gần 1 triệu mét vuông sàn NƠXH và tại các ô đất thuộc các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị phải bàn giao quỹ đất (20% và 25%) theo quy định.

TP cũng đã giao Sở Quy hoạch - Kiến trúc chủ trì phối hợp với UBND các quận, huyện, thị xã, Ban Quản lý các Khu công nghiệp và chế xuất Hà Nội rà soát, bổ sung khoảng 15 quỹ đất để tạo lập các khu NƠXH độc lập với quy mô lớn, đồng bộ hạ tầng; trong đó đề xuất lựa chọn 2-3 khu có vị trí gần các khu vực công nghiệp để đầu tư xây dựng NƠXH cho thuê bằng nguồn vốn đầu tư công... Với những giải pháp đồng bộ từ cơ chế chính sách đến những tháo gỡ sát với thực tiễn, TP Hà Nội kỳ vọng sẽ có những bước phát triển mới về NƠXH đáp ứng nhu cầu lớn của người có thu nhâp thấp, công nhân các khu công nghiệp - chế xuất trên địa bàn...

Những quy định của Luật Thủ đô năm 2024 đã có sự phân quyền mạnh mẽ, đổi mới mô hình quản trị, nâng cao tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền Thủ đô trên tất cả các mặt của đời sống kinh tế - xã hội, việc cần làm hiện tại là cụ thể hóa được các “ưu đãi” trên vào thực tế cuộc sống nhằm tạo ra những cơ chế vượt trội, tạo sức hút trong quá trình thu hút đầu tư phát triển NƠXH trong thời gian tới.

Thái An