Giữ gìn nét đẹp văn hóa truyền thống qua lễ hội Kỳ Yên

Lễ hội Kỳ Yên được tổ chức ở nhiều địa phương, mỗi nơi mang một sắc thái riêng, nhưng đều chung một tinh thần hướng về cội nguồn, giữ gìn và phát huy những giá trị truyền thống quý báu. Lễ hội Kỳ Yên có nguồn gốc từ tín ngưỡng thờ Thành Hoàng bổn cảnh, vị thần bảo hộ của làng xã. “Kỳ Yên” có nghĩa là cầu an, thể hiện ước nguyện của người dân về một cuộc sống bình yên, no ấm. Lễ hội thường được tổ chức vào dịp đầu năm hoặc cuối năm, khi mùa màng đã thu hoạch xong, để tạ ơn thần linh đã ban cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, đồng thời cầu mong một năm mới an lành, sung túc.

Tại An Giang, lễ hội Kỳ Yên không chỉ mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc mà còn là dịp để người dân tưởng nhớ công ơn của những người có công khai hoang, lập làng, xây dựng quê hương. Lễ hội là sự kết tinh của những giá trị văn hóa truyền thống, thể hiện lòng biết ơn, sự đoàn kết và tinh thần hướng về cội nguồn của người dân. Theo đó, lễ hội Kỳ Yên thường diễn ra trong 2 - 3 ngày, với nhiều nghi thức truyền thống đặc sắc, thể hiện sự tôn kính đối với thần linh và lòng thành kính của người dân. Các nghi thức chính, bao gồm: Lễ rước sắc thần, đây là nghi thức quan trọng nhất, thể hiện sự đón rước thần linh về dự lễ hội. Đoàn rước sắc thần thường được tổ chức trang trọng, với sự tham gia của đông đảo người dân địa phương. Kế đến là lễ cúng tế thần, được tổ chức tại đình thần, với các nghi thức trang nghiêm, thành kính. Lễ vật cúng tế thường là những sản vật địa phương, thể hiện lòng thành kính của người dân.

Lễ hội Kỳ Yên là nét văn hóa đặc sắc, cần được giữ gìn, phát huy

“Địa phương tôi vừa đón xong lễ hội Kỳ Yên đình Hòa Bình Thạnh (16, 17, 18/2 âm lịch). Vào dịp này, người dân trong xóm luôn nô nức đi lễ hội nhằm cầu an cho gia đình và mong một năm làm ăn “thuận buồm xuôi gió”. Trước đó, tôi và nhiều người trong xóm thường rủ nhau đến đình để góp sức gói bánh tét làm lễ vật dâng cúng khi lễ hội cầu an chính thức diễn ra. Có tham gia mới biết sự nhiệt tình của mọi người, ai cũng không quản thời gian, công sức chỉ mong góp chút sức mình cho lễ hội diễn ra tốt đẹp” - bà Đoàn Thị The (63 tuổi, ngụ xã Hòa Bình Thạnh, huyện Châu Thành) chia sẻ.

Cùng niềm mong đợi đó, bà Nguyễn Thị Phỉ (57 tuổi, ngụ xã Định Mỹ, huyện Thoại Sơn) bày tỏ: “Lễ hội Kỳ Yên là dịp để tôi và gia đình tạ ơn thần linh đã phù hộ cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Tôi mong rằng lễ hội sẽ mãi được giữ gìn và phát huy để con cháu chúng tôi sau này cũng được biết đến những giá trị văn hóa truyền thống của quê hương”. Đến với lễ hội Kỳ Yên của các địa phương, nhiều người còn tự tay dâng cúng vị thần của ngôi đình ấy những món lễ vật, như: Xôi, chè, hoa quả, heo quay… Nhìn cách mọi người bày trí trang trọng với những lễ vật, có thể thấy lòng thành kính của họ. "Tôi rất ấn tượng với không khí trang nghiêm của lễ hội Kỳ Yên. Tôi cảm thấy mình như được hòa mình vào một không gian văn hóa truyền thống đặc sắc người dân quê mình” - anh Hoàng Sơn (ngụ xã Bình Hòa, huyện Châu Thành) cho hay.

Hát bội, hát chầu văn, đây là những loại hình nghệ thuật truyền thống đặc sắc, thường được biểu diễn trong lễ hội Kỳ Yên. Các vở hát bội, hát chầu văn thường có nội dung ca ngợi công đức của thần linh, thể hiện những giá trị đạo đức tốt đẹp. Các trò chơi dân gian, lễ hội Kỳ Yên cũng là dịp để người dân vui chơi, giải trí với các trò chơi dân gian truyền thống, như: Kéo co, đẩy gậy, đua thuyền...

Có thể thấy, lễ hội Kỳ Yên không chỉ là một sự kiện tâm linh mà còn là một hoạt động văn hóa cộng đồng quan trọng. Lễ hội là dịp để người dân địa phương gặp gỡ, giao lưu, thắt chặt tình đoàn kết. Các hoạt động văn hóa, nghệ thuật trong lễ hội góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của địa phương. Đặc biệt, lễ hội Kỳ Yên còn là dịp để thế hệ trẻ tìm hiểu về lịch sử, văn hóa của quê hương, từ đó nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc giữ gìn và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp.

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, việc giữ gìn và phát huy những giá trị truyền thống của lễ hội Kỳ Yên là vô cùng quan trọng. Để lễ hội tiếp tục phát triển và lan tỏa những giá trị tốt đẹp, cần có sự chung tay của các cấp chính quyền, cộng đồng và thế hệ trẻ. Các cấp chính quyền cần có những chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức lễ hội, đồng thời bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống. Cùng với đó, cộng đồng cần tích cực tham gia các hoạt động lễ hội, truyền dạy những giá trị văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ để họ tìm hiểu, giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của quê hương, góp phần xây dựng một cộng đồng đoàn kết, giàu bản sắc văn hóa.

PHƯƠNG LAN