Giữ bản sắc văn hóa trong trường học

Câu lạc bộ Văn hóa các dân tộc, Trường THPT Dân tộc nội trú tỉnh biểu diễn hát then, đàn tính tại lễ khai giảng

Câu lạc bộ (CLB) Văn hóa các dân tộc, Trường THPT Dân tộc nội trú tỉnh được thành lập vào tháng 9/2021. Những ngày đầu mới thành lập, CLB mới chỉ có 10 học sinh. Đến nay CLB đã có 36 thành viên. CLB đã xây dựng được chương trình hoạt động phong phú như: nói tiếng dân tộc, trình diễn trang phục truyền thống, tổ chức ngày hội văn hóa dân tộc, hát then, đàn tính… Em Tôn Thị Kiều Trang, lớp 12A7, thành viên CLB chia sẻ: Khi tham gia CLB em được học hỏi nhiều điều ý nghĩa. Em hiểu sâu sắc hơn về văn hóa, ngôn ngữ, phong tục tập quán của dân tộc mình cũng như của các dân tộc anh em trên địa bàn tỉnh. Thông qua các hoạt động em không chỉ được rèn luyện kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm mà còn nuôi dưỡng tình yêu, niềm tự hào với cội nguồn dân tộc.

Trên địa bàn tỉnh hiện có 11 trường PTDTNT. Năm học 2025 - 2026, toàn hệ thống PTDTNT có 141 lớp (76 lớp THCS và 65 lớp THPT) với hơn 4.000 học sinh. 100% học sinh là người dân tộc thiểu số, chủ yếu thuộc các dân tộc Tày, Nùng, Dao, H’Mông.

Ông Hoàng Quốc Tuấn, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo thông tin: Những năm qua, các trường PTDTNT trên địa bàn tỉnh đã quan tâm giáo dục văn hóa, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, giáo dục nghề truyền thống và chăm lo đời sống tinh thần cho học sinh. Các trường đã thành lập mô hình CLB văn hóa, nghệ thuật, nghề truyền thống; lồng ghép tuyên truyền bảo tồn giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc trong hoạt động chính khóa, ngoại khóa, trải nghiệm, hướng nghiệp… Qua đó trang bị cho học sinh niềm tự hào, ý thức bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa đặc sắc của mỗi dân tộc.

Theo đó, các trường PTDTNT quan tâm giáo dục văn hóa cho học sinh với nhiều hình thức đa dạng như: lồng ghép giáo dục truyền thống văn hóa vào các môn học chính khóa như ngữ văn, lịch sử, giáo dục địa phương; tổ chức các hoạt động ngoại khóa, trải nghiệm, giao lưu văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao mang bản sắc dân tộc; khuyến khích, quy định học sinh mặc trang phục dân tộc; giới thiệu về các lễ hội truyền thống, phong tục tập quán, trò chơi dân gian, dân ca đặc sắc của các dân tộc…

Ông Phùng Văn Thời, Phó Hiệu trưởng Trường PTDTNT THCS và THPT Văn Quan cho biết: Năm học 2025 – 2026, nhà trường có 11 lớp với hơn 300 học sinh. Chúng tôi đã quan tâm lồng ghép nội dung giáo dục gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc vào các hoạt động chính khóa, ngoại khóa. Khi nhập học đầu cấp, mỗi học sinh được yêu cầu chuẩn bị một bộ trang phục truyền thống của dân tộc mình để mặc vào một ngày trong tuần và các dịp lễ lớn, nhằm góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa. Nhà trường còn bồi dưỡng tình yêu văn hóa dân tộc cho học sinh thông qua hoạt động truyền dạy hát then, đàn tính. Từ năm 2021 nhà trường đã thành lập CLB Dân ca hoa hồi xanh, tạo sân chơi bổ ích để truyền dạy học sinh ý thức gìn giữ những nét đẹp, bản sắc văn hóa riêng của người dân tộc Tày, Nùng qua những làn điệu hát then, đàn tính, múa chầu.

Trong kỷ nguyên số như hiện nay tạo ra nhiều cơ hội để học sinh được tiếp cận công nghệ mới, nhưng cũng đặt ra thách thức trong việc giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc. Việc giáo dục ý thức bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống trong các trường học nói chung và trường PTDTNT nói riêng có ý nghĩa quan trọng. Qua đó, góp phần xây dựng thế hệ học sinh có năng lực, tri thức, đạo đức, có ý thức, trách nhiệm trong giữ gìn giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, tạo nền tảng cho sự phát triển của quê hương, đất nước trong tương lai.

DƯƠNG DUYÊN