Xót xa đền thờ trăm năm hoang phế, cỏ dại um tùm

Giữa các dãy phố tấp nập của phường Nam Định vẫn còn hiện diện những ngôi đình, đền hàng trăm năm tuổi – nơi thờ tổ nghề, Thành hoàng bản quán, đồng thời từng là chỗ hội họp của các phường buôn, phố nghề xưa.

Những ngôi đình, đền này là dấu tích sống động của một thời phồn thịnh, khi các phường buôn, phố nghề phát triển rực rỡ trên mảnh Nam Định xưa vào thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX.

Trong số đó, đền Hàng Thêu được xây dựng từ thế kỷ trước hiện vẫn tồn tại nhưng nằm xen kẽ trong khu dân cư, khuất phía sau một cửa hàng kinh doanh trên phố Lê Hồng Phong.

Đền Hàng Thêu do những người làm nghề thêu ở phố Cửa Đông và phố Hàng Thiếc (nay là phố Hai Bà Trưng, phường Nam Định) chung tay góp tiền mua đất, dựng lên để thờ Tổ nghề thêu.

Đền có kiến trúc chồng diêm 2 tầng, 8 mái, mang giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật cao. Trước đây, khuôn viên đền khá rộng, song theo thời gian và quá trình đô thị hóa, diện tích đã bị thu hẹp đáng kể.

Không chỉ là nơi thờ tự linh thiêng, ngôi đền còn từng là nơi tụ họp, bàn việc, tổ chức tế lễ, gắn kết cộng đồng thợ thêu. Thế nhưng theo dòng chảy thời gian, nghề thêu truyền thống ở phường Nam Định dần mai một, phường hội tan rã. Đền thờ tổ nghề cũng dần bị lãng quên.

Hiện nay, đền Hàng Thêu nằm lọt thỏm phía sau một cửa hàng buôn bán, không có lối đi riêng.

Sau nhiều thập kỷ vắng bóng người lui tới, đền Hàng Thêu rơi vào cảnh hoang phế. Bên trong ngôi đền, nhiều hạng mục đã xuống cấp nghiêm trọng, gây tiếc nuối cho những người quan tâm đến di sản văn hóa.

Một số người dân sống quanh khu vực thậm chí không biết đến sự tồn tại của ngôi đền này.

Khuôn viên ngôi đền cỏ dại mọc um tùm, không gian vắng lặng chỉ còn những dấu vết mờ nhạt của một thời huy hoàng.

Những bức hoành phi, câu đối xưa đã phai màu theo thời gian, bị hư hỏng nặng.

Công trình được làm bằng gỗ lim nhưng sau thời gian dài bị bỏ hoang đã xuống cấp nghiêm trọng, mái ngói dột nát.

Gian thờ không còn người thường xuyên lui đến hương khói đã bị rêu mốc, phủ bụi.

Không gian thờ tự linh thiêng một thời nay chỉ còn lại sự tĩnh lặng và đổ nát.

Cảnh tượng hoang tàn ấy khiến bất cứ ai đặt chân vào cũng thấy xót xa, tiếc nuối.

Ông Trần Quang Minh, Phó Trưởng phòng Sưu tầm – Trưng bày, Bảo tàng Nam Định (tỉnh Ninh Bình), cho biết: "Từ trước thời Pháp thuộc, thành phố Nam Định xưa (nay thuộc phường Nam Định) đã hình thành hệ thống phố cổ ven sông, gắn với hoạt động buôn bán và các nghề thủ công truyền thống. Trong đó, nhiều tuyến phố có đền thờ tổ nghề, phản ánh rõ nét lịch sử phát triển đô thị và đời sống văn hóa của cư dân địa phương. Đơn cử như đền Hàng Thêu - ngôi đền thờ Tổ nghề thêu nằm ở phía Đông cửa thành Nam Định xưa.

Theo ông Minh, những công trình tín ngưỡng cổ này rất cần được nhìn nhận đúng giá trị và bảo tồn, phát huy.

Tuy nhiên, việc bảo tồn, phát huy giá trị các công trình tín ngưỡng gắn với tổ nghề cần được thực hiện trên cơ sở tuân thủ nghiêm các quy định của pháp luật; đồng thời đòi hỏi sự chung tay của chính quyền, các cơ quan chuyên môn, các nhà nghiên cứu và đặc biệt là cộng đồng dân cư.

Trọng Tùng