Giorgia Meloni – Nữ Thủ tướng trẻ quyền lực nhất châu Âu

Nỗ lực vượt qua thử thách

Bà Meloni đã nỗ lực hết mình để đạt được sự tôn trọng mà các đảng cánh hữu khác như đảng National Rally của bà Marine Le Pen không có được. Bà đã được Tổng thống Mỹ Joe Biden tiếp đón tại Nhà Trắng và được các đảng trung dung trong EU chấp nhận. Trong hai năm, bà đã khiến nhiều người ngạc nhiên bởi chủ nghĩa thực dụng chính trị và khả năng khôn ngoan của mình.

Bà Giorgia Meloni và ông Gianfranco Fini, Chủ tịch đảng MSI, khi bà gia nhập đảng.

Là người đứng đầu một đảng theo truyền thống chống Liên minh châu Âu (EU), bà Meloni thay vào đó đã hợp tác chặt chẽ với Chủ tịch Ủy ban Châu Âu (EC) Ursula von der Leyen và đưa ra những nhượng bộ cần thiết để có được nguồn tài trợ của EU cho chương trình nghị sự trong nước của mình. Bà đã nổi lên như một trong những người ủng hộ đáng tin cậy nhất của Ukraine - điều đáng ngạc nhiên khi xét đến truyền thống ủng hộ ông Putin của cánh hữu châu Âu - và thuyết phục người cùng hệ tư tưởng của mình, Thủ tướng Viktor Orban của Hungary, chấp thuận viện trợ quân sự của EU cho Ukraine.

Bà đã xoay xở để đưa EU theo hướng của riêng bà về vấn đề nhập cư, mở rộng đáng kể chương trình trả tiền cho các nước Bắc Phi để ngăn chặn dòng người di cư qua Địa Trung Hải. Với uy tín khó khăn mới có được, bà Meloni đã thoát khỏi cái bẫy “tân phát xít” mà những người chỉ trích bà đã cố gắng “chụp mũ” bà.

Sau sự kiện tháng 6, sự trỗi dậy không thể ngăn cản của bà Meloni và cánh hữu châu Âu dường như đã chững lại. Tại Pháp, nơi đảng National Rally dường như đã sẵn sàng nắm quyền, phe cánh tả đã giành được một chiến thắng bất ngờ. Đảng cánh hữu Vox ở Tây Ban Nha đã rời khỏi liên minh đảng Bảo thủ và Cải cách châu Âu (ECR) - liên minh trung hữu do bà Meloni lãnh đạo - để gia nhập một nhóm các đảng cánh hữu mới có tên là Những người yêu nước vì châu Âu (PfE). Bà Von der Leyen đã trở lại vị trí Chủ tịch EC mà không cần sự giúp đỡ của bà Meloni.

Ở mặt trận trong nước, Thủ tướng Meloni đã phải vật lộn với “sự cố” công bố các video bí mật đáng xấu hổ cho thấy các thành viên trong nhóm thanh niên của đảng Brothers of Italy của bà hô vang khẩu hiệu phát xít và đưa ra những phát ngôn kỳ thị chủng tộc và bài Do Thái. Bà Meloni lên án những quan điểm này, nói rằng chúng “hoàn toàn không phù hợp với Brothers of Italy và với đường lối chính trị mà chúng tôi đã nêu rõ trong nhiều năm”. Một số người xuất hiện trong các video đã bị buộc phải từ chức.

Người bảo vệ đất nước Italy

Theo nhận định chung của giới phân tích, Thủ tướng Meloni trên hết là một chính trị gia có kỹ năng và kỷ luật, đã lên nắm quyền với liên minh trung hữu. Bà và đảng của bà đã tăng tỷ lệ phiếu bầu từ 2% lên 26% trong vài năm, không phải bằng cách kêu gọi cực hữu hay hứa hẹn một cuộc phiêu lưu độc đoán. Bà đã tránh hợp tác với đảng Alternative for Germany (AfD) của Đức và National Rally của Pháp. Bà đã để đảng Lega của ông Matteo Salvini vượt qua bà ở phía hữu khuynh, sử dụng ngôn ngữ thô lỗ hơn về bài ngoại và phân biệt chủng tộc so với Brothers of Italy, qua đó bà đã lấy đi cử tri ôn hòa của đảng Lega.

Người ta mô tả bà Meloni như một người theo chủ nghĩa dân túy cánh hữu đang phản ứng với các vấn đề của thế kỷ 21. Bà tự coi mình là người bảo vệ nước Italy chống lại những tác động làm xói mòn niềm tin và đồng nhất của chủ nghĩa tư bản toàn cầu, một bộ máy quan liêu EU quá khích, các giá trị thế tục và tình trạng nhập cư hỗn loạn. Thành tích của bà trong việc giải quyết vấn đề nhập cư bất hợp pháp đã khiến Thủ tướng Anh Keir Starmer phải đến Italy vào trung tuần tháng 9 để xin lời khuyên của bà.

Vây xung quanh bà Meloni là những cố vấn thông minh và chu đáo, rất bảo thủ về mặt chính trị, nhưng ít cực đoan hơn. Đồng thời, bà Meloni biết cách trình bày những khía cạnh khác nhau cho những đối tượng khác nhau. Bà rất ôn hòa khi phát biểu trước EU và khán giả quốc tế, nhưng lại là một người theo chủ nghĩa dân túy trên đường vận động tranh cử. Khi phát biểu tại một cuộc mít tinh của đảng cánh hữu Vox của Tây Ban Nha, bà đã lên án mối đe dọa từ “chủ nghĩa thế tục của cánh tả và chủ nghĩa cực đoan Hồi giáo”, và kêu gọi bảo vệ “nền văn minh của chúng ta” chống lại “những kẻ muốn phá hủy nó”.

Việc khẳng định mình là một nhân vật cứng rắn nhưng dễ gần là trọng tâm trong tính cách chính trị của bà Meloni. Trong quá trình chuẩn bị cho cuộc bầu cử châu Âu vào tháng 6/2024, bà đã yêu cầu cử tri chỉ cần viết tên thánh (theo đạo Thiên Chúa) của mình trên lá phiếu. “Tôi tự hào vì hầu hết mọi người vẫn gọi tôi là Giorgia. Điều đó rất quan trọng và quý giá đối với tôi. Trong nhiều năm, mọi người đã chế giễu tôi vì nguồn gốc bình dân của tôi: họ gọi tôi là người bán cá, người bán trái cây, trẻ em đường phố vì họ rất có học thức. Điều họ không bao giờ hiểu là tôi tự hào là một người phụ nữ của nhân dân”.

Thủ tướng Italy Meloni và Thủ tướng Anh Keir Starmer tại Rome, trung tuần tháng 9/2024.

Gốc gác bình dân

Theo tự truyện của bà Meloni, khi cuộc hôn nhân của cha mẹ bà đổ vỡ, mẹ của bà đã chuyển bà cùng chị gái tên Arianna từ một khu phố thời thượng ở Rome đến một căn hộ nhỏ ở khu lao động Garbatella, nơi hầu hết mọi người đều nói phương ngữ La Mã. Bà Anna Paratore, người mẹ tháo vát của Meloni, đã nuôi sống gia đình bằng nghề viết tiểu thuyết lãng mạn. Cha bà, ông Francesco, đã chuyển đến sống ở Quần đảo Canary. Giorgia và chị gái thường đến ở với cha vào mùa hè, nhưng đến khi 12 tuổi Meloni đã không còn liên lạc với ông (Ông đã qua đời vào năm 2012.)

Bản thân bà Meloni cũng là một bà mẹ đơn thân, đã chọn sinh con với người dẫn chương trình truyền hình Andrea Giambruno trong khi vẫn độc thân và sống ly thân. Tháng 10 năm ngoái, khi Giambruno bị camera bắt gặp đang gạ gẫm những người phụ nữ khác - "Tôi có thể chạm vào gói hàng của mình trong khi nói chuyện với cô không?" - Meloni đã bỏ anh ta ngay trong ngày hôm đó. Mặc dù là một bà mẹ đơn thân và là con của một bà mẹ đơn thân, Meloni vẫn hết lòng thúc đẩy gia đình truyền thống, phù hợp với các giá trị tôn giáo Công giáo.

Cùng với việc là nữ thủ tướng đầu tiên của Italy, bà Meloni cũng là thủ tướng đầu tiên không học đại học. Sự nghiệp học vấn thực sự của bà là một nhà hoạt động chính trị cánh hữu trẻ tuổi. Năm 15 tuổi, bà gia nhập đảng Movimento Sociale Italiano (MSI), một đảng chính trị do một nhóm cựu phát xít cứng đầu thành lập sau Thế chiến thứ hai.

Đảng MSI vào thời điểm bà Meloni gia nhập bị chia rẽ giữa những thành viên lớn tuổi hoài niệm về chủ nghĩa phát xít và thế hệ trẻ hơn, những người sau Chiến tranh lạnh đang tìm kiếm một phương cách khác của cánh hữu - một cách để khôi phục lòng tự hào dân tộc. Những người cố vấn của bà Meloni là những thành viên của thế hệ MSI thứ hai này, những người đã trưởng thành vào những năm 1970. Văn hóa thanh thiếu niên bị chi phối bởi phe cực tả, và các thành viên của MSI thường bị đánh đập.

Bà Meloni khi đó đã gia nhập một bộ phận của MSI có tên là Colle Oppio (Đồi Oppio), hoạt động như một hội tranh luận, nhóm đọc sách và đảng phái chính trị. Colle Oppio chiếm một vị trí rất đặc biệt trong lịch sử của phe cánh hữu Italy, có trụ sở chính nằm trong một tàn tích cổ xưa trên Đồi Oppio ở Rome.

Năm 1997, Meloni, khi đó 20 tuổi, trở thành người đứng đầu chi nhánh Rome của tổ chức thanh niên MSI. Năm 1998, bà bắt đầu một lễ hội chính trị mang tên Atreju, được đặt theo tên một anh hùng trong tiểu thuyết giả tưởng bán chạy “The Neverending Story” của nhà văn người Đức Michael Ende. Lễ hội, dưới sự lãnh đạo của bà Meloni, đã đón tiếp những nhân vật cánh hữu bao gồm Viktor Orban và Steve Bannon, cũng như các chính trị gia cánh tả. Năm ngoái, tỷ phú Elon Musk là một vị khách bất ngờ.

Năm 2004, ở tuổi 27, Meloni được bầu làm chủ tịch nhóm thanh niên của đảng Liên minh Quốc gia, được bầu vào quốc hội 2 năm sau, ở tuổi 29, và trở thành Bộ trưởng Thanh niên với tư cách là Phó chủ tịch Hạ viện Italy vào năm 2008, là bộ trưởng trẻ nhất trong lịch sử Italy. Bà đảm nhận vai trò lãnh đạo do cuộc khủng hoảng bên cánh hữu. Năm 2009, ông Fini quyết định giải thể đảng Liên minh Quốc gia và sáp nhập vào liên minh lớn hơn do ông Silvio Berlusconi thành lập, được gọi là Nhân dân Tự do.

Tuy nhiên, do bất đồng quan điểm, năm 2012 bà Meloni và một nhóm chính khách thân tín tách ra khỏi liên minh của ông Berlusconi để thành lập đảng riêng. Ban đầu, bà Meloni muốn gọi đảng là “Chúng ta những người Italy”, nhưng ông Fabio Rampelli đã nghĩ ra cái tên Fratelli d'Italia (hay Brothers of Italy), đây cũng là tên bài quốc ca Italy.

Trương Hùng