Giới chức Mỹ nỗ lực trấn an về đề xuất của Tổng thống Trump đối với Gaza

Người tị nạn trở về nhà tại Dải Gaza. Ảnh: THX/TTXVN

Giải thích về đề xuất của ông Trump tại một cuộc họp báo trong chuyến thăm đến Guatemala, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio nêu rõ Tổng thống Trump chỉ muốn người Palestine tạm thời rời đi trong khi Gaza được tái thiết.

Theo ông Rubio, đề xuất này của Tổng thống Trump “rất hào phóng”, đó là Mỹ sẵn sàng hỗ trợ Dải Gaza dọn dẹp đống đổ nát, những bom mìn còn sót lại và tái thiết vùng lãnh thổ này sau xung đột.

Trong khi đó, Nhà Trắng nhấn mạnh Tổng thống Trump chưa cam kết triển khai quân đội Mỹ đến Gaza như một phần trong kế hoạch tái thiết lãnh thổ Palestine, nhưng cũng không loại trừ khả năng này.

Thư ký báo chí Karoline Leavitt nêu rõ: "Tổng thống đã nói rất rõ ràng rằng Mỹ cần tham gia vào nỗ lực tái thiết để đảm bảo sự ổn định trong khu vực cho tất cả mọi người. Điều đó không có nghĩa là sẽ triển khai quân đội trên thực địa ở Gaza, cũng không có nghĩa là người dân Mỹ đóng thuế sẽ tài trợ cho nỗ lực này". Khi được hỏi liệu có loại trừ khả năng điều quân đội Mỹ hay không, bà nói: "Tổng thống vẫn chưa cam kết về điều đó".

Về phần mình, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth cho biết Washington đang cân nhắc mọi phương án khả thi liên quan đến Dải Gaza và sẽ tạm thời không công bố bất kỳ quyết định cụ thể nào.

Phát biểu trên kênh truyền hình Fox News, ông Hegseth nhấn mạnh Washington hiện không hề đề cập đến khả năng điều binh sĩ Mỹ tới Gaza, đồng thời lưu ý ông không muốn điều quân tới đó trừ phi thực sự cần thiết.

Một ngày trước đó, phát biểu tại cuộc họp báo chung với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu sau cuộc hội đàm tại Nhà Trắng, Tổng thống Trump đã đưa ra đề xuất tái định cư người Palestine ở các nước khác - bất kể họ có muốn rời đi hay không.

Ông Trump cũng bày tỏ mong muốn Mỹ có thể tiếp quản và "sở hữu lâu dài" Dải Gaza, giúp tái thiết vùng lãnh thổ này, qua đó mang lại sự ổn định lớn cho khu vực này, thậm chí có thể là toàn bộ Trung Đông. Ông chủ Nhà Trắng cũng cho biết kế hoạch này sẽ tạo ra "hàng nghìn việc làm", đồng thời cam kết sẽ đến thăm Dải Gaza.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ngày 5/2 bày tỏ ủng hộ ý tưởng của Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa người Palestine khỏi Dải Gaza. Tuy nhiên, đề xuất này vấp phải chỉ trích mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế.

Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres tuyên bố kế hoạch trên hoàn toàn “không thể chấp nhận được,” đồng thời bày tỏ sự ủng hộ giải pháp hai nhà nước đối với vấn đề Palestine. Ông Guterres nhấn mạnh: "Chúng ta phải tái khẳng định giải pháp hai nhà nước. Bất kỳ nền hòa bình lâu dài nào cũng sẽ đòi hỏi tiến triển cụ thể, không thể đảo ngược và vĩnh viễn hướng tới giải pháp hai nhà nước, chấm dứt sự chiếm đóng và thành lập một nhà nước Palestine độc lập, trong đó Gaza là một phần không thể tách rời".

Theo ông Guterres, một nhà nước Palestine có chủ quyền tồn tại song song trong hòa bình và an ninh với Israel là giải pháp bền vững duy nhất để đảm bảo ổn định ở Trung Đông.

Theo phóng viên TTXVN tại Geneva, Cao ủy Nhân quyền LHQ Volker Turk nhấn mạnh việc trục xuất người dân khỏi vùng lãnh thổ bị chiếm đóng của Palestine hoàn toàn bị cấm.

Trong một tuyên bố, ông Turk khẳng định: “Điều quan trọng là chúng ta phải tiến tới giai đoạn tiếp theo của lệnh ngừng bắn, thả tất cả con tin và tù nhân bị giam giữ, chấm dứt xung đột và tái thiết Dải Gaza, với sự tôn trọng hoàn toàn đối với luật nhân đạo quốc tế và luật nhân quyền quốc tế”. Ông nhấn mạnh: “Bất kỳ hành vi cưỡng bức chuyển giao hoặc trục xuất người dân khỏi vùng lãnh thổ bị chiếm đóng nào đều bị nghiêm cấm".

Cùng quan điểm trên, người phát ngôn chính sách đối ngoại Liên minh châu Âu (EU) Peter Stano nhấn mạnh Gaza phải là một phần thiết yếu của nhà nước Palestine trong tương lai, đồng thời cho biết EU cam kết thực hiện giải pháp hai nhà nước - con đường duy nhất dẫn đến hòa bình lâu dài cho cả người Israel và người Palestine.

Theo phóng viên TTXVN tại Trung Đông, trong cuộc gặp với Tổng thống Chính quyền Palestine Mahmoud Abbas tại Cung điện Al-Husseiniyah ở thủ đô Amman, Quốc vương Jordan Abdullah II tái khẳng định nước này hoàn toàn ủng hộ người Palestine trong việc thực hiện các quyền hợp pháp của mình để thành lập một nhà nước độc lập dựa trên đường biên giới trước năm 1967, bao gồm Bờ Tây, Dải Gaza và Đông Jerusalem.

Phản ứng trước đề xuất của nhà lãnh đạo Mỹ, Quốc vương Jordan đã kiên quyết bác bỏ mọi nỗ lực nhằm sáp nhập đất đai hoặc di dời cưỡng bức người Palestine khỏi Gaza và Bờ Tây.

Jordan - quốc gia có đường biên giới chung khoảng 400km với Israel và đã ký hiệp ước hòa bình với Tel Aviv từ năm 1994, dự kiến sẽ thảo luận thêm về vấn đề này trong chuyến thăm của Quốc vương Abdullah đến Washington, dự kiến vào ngày 11/2 tới.

Về phía Palestine, Tổng thống Abbas đánh giá cao vai trò của Jordan trong nỗ lực thiết lập lệnh ngừng bắn bền vững tại Gaza và việc cung cấp viện trợ nhân đạo cho khu vực này. Cuộc gặp có sự tham dự của nhiều quan chức cấp cao hai bên, gồm Thái tử Jordan Hussein, Ngoại trưởng Jordan Ayman Safadi, Tổng cục trưởng Tình báo Jordan Ahmed Hosni và Thư ký Ban Chấp hành Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) Hussein Al-Sheikh.

Tại cuộc họp báo thường kỳ, khi được đề nghị bình luận về phát biểu mới đây của ông Trump, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiếm khẳng định: “Chúng tôi phản đối việc cưỡng bức di dời người dân Gaza và hy vọng rằng các bên liên quan sẽ tận dụng cơ hội ngừng bắn và quản lý hậu xung đột ở Gaza để đưa vấn đề Palestine trở lại đúng hướng là một giải pháp chính trị dựa trên giải pháp hai nhà nước nhằm hiện thực hóa hòa bình lâu dài ở Trung Đông”.

Trong diễn biến liên quan, trong cuộc điện đàm với người đồng cấp Pháp Emmanuel Macron ngày 5/2, Tổng thống Ai Cập Abdel-Fattah El-Sisi nhấn mạnh cộng đồng quốc tế cần đảm nhận trách nhiệm hỗ trợ việc thực thi giải pháp hai nhà nước như một sự đảm bảo để đạt được ổn định ở khu vực Trung Đông.

Tuyên bố của Phủ Tổng thống Ai Cập cho biết trong cuộc điện đàm, hai nhà lãnh đạo đã thảo luận những diễn biến mới nhất trong khu vực, đặc biệt là tình hình ở Gaza.

Tổng thống El-Sisi nêu bật những nỗ lực đang diễn ra của Ai Cập nhằm đảm bảo thực thi đầy đủ thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza giữa Phong trào Hamas và Israel, gồm cả việc tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động trao đổi con tin giữa 2 bên.

Ông El-Sisi tái khẳng định cam kết của Cairo trong việc cung cấp viện trợ nhân đạo cho người dân Gaza để xoa dịu cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng tại đây, đồng thời nhấn mạnh các kế hoạch khởi động nỗ lực tái thiết khẩn cấp để hồi sinh dải đất ven Địa Trung Hải này.

Về phần mình, Tổng thống Pháp Macron đánh giá cao những nỗ lực của Ai Cập, ghi nhận vai trò quan trọng và chủ động của Cairo trong việc thúc đẩy ổn định khu vực. Tổng thống El-Sisi và người đồng cấp Pháp Macron cũng đề cập đến tình hình ở Syria, tái khẳng định cam kết của hai nước nhằm duy trì sự thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Syria.

Trong diễn biến khác, theo một báo cáo do Bộ Du lịch và Khảo cổ Palestine công bố ngày 5/2, các vụ không kích của Israel đã làm hư hại 226 di tích khảo cổ ở Dải Gaza kể từ khi xung đột bùng phát hồi tháng 10/2023, với chi phí sửa chữa ước tính lên đến 261 triệu euro (hơn 270 triệu USD).

Báo cáo cho biết tại khu vực trên có 138 di tích khảo cổ bị hư hỏng nặng, 61 di tích bị hư hỏng ở mức độ vừa phải và 27 di tích bị hư hỏng nhẹ, trong khi 90 di tích còn nguyên vẹn. Bộ trên cáo buộc quân đội Israel đã cố ý phá hoại các di tích lịch sử vốn được xem là yếu tố căn bản tạo nên bản sắc dân tộc của Palestine.

Israel đã phát động một chiến dịch quân sự quy mô lớn tại Gaza hồi đầu tháng 10/2023 sau vụ tấn công của Phong trào Hồi giáo Hamas nhằm vào các thị trấn ở miền Nam nước này. Theo ước tính của LHQ, hơn 90% căn nhà tại Gaza đã bị hư hại, với 160.000 ngôi nhà bị phá hủy và 276.000 ngôi nhà bị hư hỏng nặng hoặc hư hỏng một phần.

Liên quan đến hoạt động cung cấp viện trợ nhân đạo cho Gaza, kênh tin tức Al-Qahera ngày 5/2 cho biết khoảng 9.000 xe tải chở hàng viện trợ nhân đạo đã đi vào Gaza từ Ai Cập kể từ khi thỏa thuận ngừng bắn Israel - Hamas bắt đầu có hiệu lực vào ngày 19/1 vừa qua.

Sau khi thỏa thuận ngừng bắn 3 giai đoạn được thực thi, Ai Cập đã nhanh chóng đưa nhiều xe tải chở lương thực, nước uống, nhiên liệu và thuốc men đến Gaza nhằm giảm bớt khó khăn nghiêm trọng mà 2,4 triệu người Palestine đang phải đối mặt sau nhiều tháng bị phong tỏa.

Cùng ngày, Thủ tướng Ai Cập Mostafa Madbouly cũng tái khẳng định cam kết kiên định của nước này trong việc hỗ trợ sự nghiệp của người Palestine và tầm quan trọng của việc tái thiết Dải Gaza, đặc biệt là trong bối cảnh leo thang chính trị đang diễn ra trong khu vực.

H.N (tổng hợp từ TTXVN, Vietnam+)