Giới chức Fed có thể gặp khó dưới thời ông Trump

Chủ tịch Fed Jerome Powell - Ảnh: Bloomberg.

Trong 2 năm qua, giới chức Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã có nhiều nỗ lực trong việc thiết lập lãi suất để giảm lạm phát và tối đa hóa việc làm. Họ đã đạt được thành công đáng kể và hiếm gặp: kéo được lạm phát xuống mà không gây suy thoái kinh tế.

Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng sau khi Tổng thống đắc cử Donald Trump nhậm chức vào ngày 20/1, công việc của các nhà hoạch định chính sách tiền tệ tại ngân hàng trung ương lớn nhất thế giới có thể sẽ trở nên khó khăn hơn.

Theo giới phân tích, một số chủ trương của ông Trump - gồm trục xuất hàng loạt người nhập cư trái phép và áp thuế quan lên hàng hóa nhập khẩu - có thể làm gia tăng áp lực lạm phát. Nhưng mặt khác, đây có thể chỉ là những lời đe dọa mà ông Trump dùng làm chiến thuật đàm phán. Nói cách khác, không ai biết được ý định thực sự của ông.

Sự bấp bênh gia tăng này “khiến cho việc thiết lập chính sách tiền tệ khó hơn nhiều” - nhà kinh tế học Ellis Tallman, một cựu Phó chủ tịch của Fed chi nhánh Cleveland, nói với hãng tin CNN.

Fed thường xuyên có hàng trăm nhà kinh tế học và nhà nghiên cứu làm công việc xác định xem những yếu tố khó lường có thể ảnh hưởng đến nền kinh tế như thế nào, từ đó dưa ra các kịch bản kinh tế chủ đạo mà từ đó Fed có thể điều chỉnh khi các điều kiện thay đổi. Ngoài ra, các chuyên gia này cũng có các dự báo và tình huống giả định bổ sung, hoặc các kịch bản rủi ro trong đó có các sự kiện có thể gây hại cho nền kinh tế nhưng có khả năng xảy ra thấp hơn.

Chẳng hạn, khi ông Trump đắc cử tổng thống lần đầu tiên vào năm 2016, ông David Wilcox - khi đó còn là một Giám đốc phụ trách nghiên cứu và thống kê của Fed - cùng ê-kíp đã dự báo ông Trump sẽ giảm thuế như đã hứa trong chiến dịch tranh cử. Tuy nhiên, họ không thể biết chắc ngay thuế sẽ được giảm cụ thể như thế nào. Ban đầu, nhóm nghiên cứu của Fed đặt giả thiết ông Trump sẽ tập trung giảm thuế thu nhập cá nhân, nhưng sau đó lại nhận thấy rằng việc giảm thuế sẽ tập trung vào thuế doanh nghiệp.

“Fed phải sẵn sàng thay đổi kịch bản dự báo khi thực tế thay đổi”, ông Wilcox nói về việc cập nhật các mô hình dự báo.

Dù tin tưởng vào khả năng của Chủ tịch Fed Jerome Powell trong việc ứng phó với sự thay đổi, ông Wilcox cho rằng việc “khoanh vùng” khả năng hành động của ông Trump là một việc rất khó trước khi các chính sách được công bố chính thức. Điều này sẽ khiến Fed khó đưa ra dự báo và định hình hướng đi của chính sách hơn.

Fed hoàn toàn có thể cập nhật các mô hình dự báo mà họ đã đưa ra vào năm 2018, nhưng các đề xuất lần này của ông Trump về thuế quan và nhập cư có sự khác biệt lớn so với ở nhiệm kỳ đầu tiên, nên các mô hình cũ đó có thể không còn hiệu quả nữa.

“Chắc chắn là sẽ có thêm thuế quan, các biện pháp kiểm soát nhập cư, và một môi trường quy chế giám sát lỏng hơn. Đây là điều gần như chắc chắn. Nhưng có một việc rất khó là gắn những thay đổi đó vào các con số dự báo cụ thể về lạm phát, thất nghiệp và tăng trưởng kinh tế”, Thống đốc Fed Chris Waller nói với hãng tin CNBC trong một cuộc trả lời phỏng vấn mới đây. Theo quan điểm của ông Waller hiện tại, thuế quan sẽ không có ảnh hưởng lớn hoặc dai dẳng đối với lạm phát.

Đối với Chủ tịch Fed chi nhánh Atlanta, ông Raphael Bostic, giờ chưa phải là lúc để bắt đầu xây dựng các mô hình dự báo mới. “Tôi sẽ chỉ đạo ê-kíp của tôi đợi lâu nhất có thể” trước khi đưa ra bất kỳ dự báo nào về ảnh hưởng tiềm tàng của việc áp thuế quan lên hàng hóa nhập khẩu đối với nền kinh tế - ông Bostic nói trong một cuộc điện đàm với báo giới vào tháng trước. “Một trong những thực tế của 6-7 năm qua là có nhiều đề xuất được đưa ra, nhưng sau đó lại thay đổi rất nhiều”.

Hiện tại, ông Powell có vẻ cũng đang giữ quan điểm “chờ xem”. “Chúng tôi không đồn đoán và không đưa ra các giả định”, ông Powell nói với báo giới hôm 7/11, vài ngày sau khi ông Trump giành chiến thắng bầu cử.

Nhưng mặt khác, Fed không thẻ đợi hoàn toàn cho tới khi các chính sách kinh tế của ông Trump “rõ như ban ngày”, vì các quyết định lãi suất của họ ở thời điểm hiện tại có thể phải mất vài năm mới ngấm hết vào nền kinh tế. Điều đó có có nghĩa là nếu họ tiếp tục giảm lãi suất, mức lãi suất thấp hơn có thể tiếp lửa cho lạm phát trong những năm tới nếu chính sách của ông Trump khiến lạm phát trỗi dậy.

Hiện chưa rõ ông Trump có đánh thuế quan như đã đe dọa hay không, và nếu có thì liệu ông có loại trừ một số quốc gia hay hàng hóa nào không. Một vấn đề làm khó các nhà dự báo của Fed là ông Trump có thể áp thuế quan mà không cần phải có sự phê chuẩn của Quốc hội, đồng nghĩa những thay đổi to lớn sẽ diễn ra ngay lập tức.

Và ngay cả khi kế hoạch thuế quan của ông Trump đã rõ ràng hơn, tác động đối với nền kinh tế cũng là điều khó đoán định - theo chuyên gia cấp cao Steven Kamin của Viện Doanh nghiệp Mỹ (AEI). “Trong những tình huống như thế này, hành động bây giờ là chưa chín muồi, nhưng cần phải có sự chuẩn bị”, ông nói.

Chưa kể, nếu thuế quan đối với các sản phẩm khác nhau hoặc các quốc gia khác nhau có hiệu lực không đồng thời, “sẽ càng khó để đoán định. Một số tín hiệu về lạm phát sẽ khó xác định hơn”, Chủ tịch Fed chi nhánh Cleveland, bà Beth Hammack, nói với tờ báo Wall Street Journal mới đây.

An Huy