'Giờ vàng' cho bệnh nhân đột quỵ

Anh Đặng Trung Phong hồi phục nhanh nhờ được chuyển đến bệnh viện trong “giờ vàng” và can thiệp kịp thời - Ảnh: H.L

Ngay khi phát hiện có các triệu chứng của đột quỵ trong lúc đang làm việc, sáng 16/7/2025, anh Đặng Trung Phong, 48 tuổi, ở phường Đồng Hới được đồng nghiệp lập tức chuyển đến cấp cứu tại Bệnh viện hữu nghị Việt Nam- Cuba Đồng Hới (HNVN-CBĐH).

Anh cho biết: “Sáng đó tôi đi làm, đang ngồi làm việc thấy khát nước nên bưng ly lên uống thì miệng mình như kiểu không điều khiển được, nước chảy nửa trong, nửa ngoài. Đồng nghiệp phát hiện và nói hình như anh bị tai biến rồi, phải đi gấp. Tôi điện cho con trai, cùng đồng nghiệp đưa thẳng lên bệnh viện trong tầm khoảng 20 phút”.

Kết quả chụp CT cho thấy, anh bị tắc động mạch não giữa. Bệnh nhân Phong đã được can thiệp tái thông mạch bằng phương pháp tiêu sợi huyết và kéo huyết khối cơ học. Hiện, anh đã qua cơn nguy kịch, tình trạng sức khỏe được cải thiện hoàn toàn, hết tình trạng thất ngôn và có thể vận động, đi lại bình thường. “Trường hợp này nếu bệnh nhân không đến kịp thời trong “giờ vàng” thì có thể bị liệt, hôn mê, để lại những di chứng nặng nề hoặc có thể bị tử vong”, bác sĩ CKI. Hoàng Minh Huy chia sẻ.

Anh Phong là một trong những ca bệnh may mắn vì được đưa đến bệnh viện cấp cứu trong khoảng thời gian vàng đối với bệnh nhân bị đột quỵ. Song thực tế, không phải ai cũng biết tầm quan trọng của “giờ vàng” này.

Bác sĩ CKII. Nguyễn Đại Việt Đức, Trưởng khoa Hồi sức tích cực và Chống độc, Trưởng đội cấp cứu đột quỵ, Bệnh viện HNVN-CBĐH cho biết: “Giờ vàng” trong cấp cứu đột quỵ là khoảng thời gian tối ưu tính từ lúc khởi phát triệu chứng đến khi người bệnh được can thiệp điều trị, trong đó có 2 mốc quan trọng.

Trong 4,5 giờ đầu, người bệnh có thể được điều trị bằng thuốc tiêu sợi huyết tĩnh mạch. Trong 6 giờ đầu, nếu tắc mạch lớn, bệnh nhân còn có thể được kéo huyết khối cơ học (can thiệp nội mạch). Bệnh nhân càng đến sớm, khả năng cứu sống và phục hồi càng cao. Nếu đến muộn, vùng não bị tổn thương không thể phục hồi, để lại hậu quả nặng nề hoặc tử vong.

Dấu hiệu nhận biết đột quỵ (F.A.S.T):

F (Face): Méo miệng, lệch mặt
A (Arm): Yếu, liệt tay chân một bên
S (Speech): Nói khó, nói ngọng, không hiểu lời
T (Time): Gọi cấp cứu ngay - mỗi phút trôi qua là hàng triệu tế bào não chết đi.

Tại Bệnh viện HNVN-CBĐH, trong 6 tháng đầu năm 2025, có tới 835 ca đột quỵ nhập viện, trong đó 515 ca đột quỵ nhồi máu não; 320 ca đột quỵ xuất huyết não. Nhưng chỉ có 196 ca (23,5%) đến viện trước 4,5 giờ và 270 ca (32,3%) đến viện trước 6 giờ- là những mốc “giờ vàng” để có thể thực hiện các biện pháp đặc hiệu nhằm cứu sống bệnh nhân đột quỵ. Theo kết quả thống kê, trong thời gian 2023 - 2025, tỉ lệ trung bình tại bệnh viện: Có 19-23% bệnh nhân đột quỵ đến viện trước 4,5 giờ và 28 - 33% đến viện trước 6 giờ.

“Rất nhiều lần chúng tôi chứng kiến bệnh nhân được đưa đến muộn, vượt quá mốc “giờ vàng”, khi không còn chỉ định tái thông mạch bằng thuốc tiêu sợi huyết hay can thiệp lấy huyết khối cơ học. Qua tiếp nhận và khảo sát cho thấy, nhận thức của người dân về vấn đề đột quỵ còn chưa cao.

Nhiều trường hợp phát hiện bệnh rồi nhưng vẫn để ở nhà, sử dụng các biện pháp trì hoãn đưa bệnh nhân đến viện, như: Chích máu đầu ngón tay, sử dụng biện pháp dân gian truyền miệng... Hậu quả là bệnh nhân được đưa đến muộn và chúng tôi không có cơ hội điều trị kịp thời. Bệnh nhân rơi vào hôn mê sâu, liệt nửa người, để lại di chứng nặng nề hoặc tử vong. Đây là điều rất đáng tiếc, bởi nếu đến sớm chỉ vài giờ, cơ hội sống và hồi phục đã rất khác”, bác sĩ Nguyễn Đại Việt Đức chia sẻ.

Cũng theo bác sĩ Đức, đột quỵ là cuộc chạy đua với thời gian. Mỗi người dân cần nâng cao nhận thức, khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ đột quỵ như liệt mặt, nói ngọng hoặc yếu nửa người... cần được đưa đến cơ sở y tế có năng lực can thiệp đột quỵ để bác sĩ cấp cứu, điều trị đặc hiệu. Mỗi phút trôi qua trong đột quỵ, hàng triệu tế bào não có thể chết đi nếu không được tái thông mạch kịp thời. Bởi vậy, càng đến sớm, cơ hội sống sót và ít di chứng sẽ cao hơn.

Hương Lê