Giảm gánh nặng thủ tục hành chính cho doanh nghiệp

Cắt giảm thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh sẽ giúp giảm “gánh nặng” cho DN. Ảnh minh họa

Môi trường kinh doanh vẫn còn nhiều rào cản

Năm 2025, Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng ở mức 8% trở lên, tạo nền tảng cho tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo. Để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, Tổng Bí thư Tô Lâm đánh giá cần đẩy mạnh cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh. Theo đó, Tổng Bí thư yêu cầu phải giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính, ít nhất 30% chi phí kinh doanh, chi phí tuân thủ quy định, bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện kinh doanh không cần thiết; phấn đấu trong vòng 2 - 3 năm tới môi trường đầu tư của Việt Nam nằm trong top 3 của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Tại Công điện số 22/CĐ-TTg về một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm về cắt giảm thủ tục hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu các Bộ, cơ quan, địa phương tập trung thực hiện các mục tiêu rất cụ thể trên. Chỉ đạo trên từ những người đứng đầu Đảng, Chính phủ được kỳ vọng sẽ mở ra không gian phát triển rộng lớn hơn cho cộng đồng DN, bởi theo nhiều đánh giá môi trường kinh doanh của Việt Nam dù đã được cải thiện trong thời gian qua song vẫn còn khá nhiều rào cản.

Chỉ ra ví dụ về việc quy định, thủ tục hành chính đang cản trở và gây khó cho DN, ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng Thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam - cho biết, hiện nay các DN ngành thuốc thú y, thức ăn chăn nuôi, phân bón... đang “đau đầu” với thủ tục công bố hợp quy. Theo các DN, thủ tục này rất hình thức, ít có ý nghĩa về quản lý, song lại tốn kém về chi phí và thời gian cho DN. Cụ thể, một sản phẩm để lấy mẫu thử nghiệm công bố hợp quy, thời hạn 3 năm, có mức chi phí dao động từ 3 - 5 triệu đồng. Một DN có quy mô vừa, với khoảng 200 - 300 loại sản phẩm, sẽ tốn kém từ 800 triệu đến 1,2 tỷ đồng. “Thử tính trên phạm vi toàn quốc với hàng chục, hàng trăm nghìn DN thì chi phí sẽ như thế nào? Và suy cho cùng, các chi phí này cũng tính vào giá thành sản phẩm tới tay người tiêu dùng, làm giảm tính cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam” - ông Tuấn nhấn mạnh.

Trong lĩnh vực xây dựng, ông Nguyễn Quốc Hiệp - Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam - cũng chia sẻ, hiện nay các DN bất động sản vẫn phải thực hiện một “ma trận” thủ tục hành chính, bởi một dự án trung bình phải cần tới khoảng 40 con dấu mới được chấp thuận chủ trương đầu tư, quy hoạch, định giá… Hay tại Hội nghị Thường trực Chính phủ gặp gỡ DN mới đây, lãnh đạo một tập đoàn công nghệ thông tin chia sẻ, DN có kế hoạch xây dựng một trung tâm nghiên cứu phát triển quy mô hơn cả trung tâm tương tự của Samsung, nhưng sau khi mua đất, 3 năm qua, họ vẫn chưa thể hoàn thành thủ tục pháp lý về đất đai…

Không chỉ các DN trong nước, các nhà đầu tư nước ngoài cũng gặp một số trở ngại nhất định trong hoạt động đầu tư kinh doanh. Ông Nguyễn Hải Minh - Phó Chủ tịch Hiệp hội DN Châu Âu tại Việt Nam - cho biết, hiện nay, các DN châu Âu gặp nhiều khó khăn trong việc thực hiện quy định về xuất nhập khẩu tại chỗ, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh và chiến lược đầu tư dài hạn. Nếu vấn đề này được giải quyết sẽ giúp tự do hóa luồng hàng thương mại và giúp xây dựng Việt Nam thành một trung tâm logistics mới của khu vực, bên cạnh Singapore.

Cần đảm bảo việc cải cách thực chất

Đánh giá về những tác động của những chính sách cải cách trên, ông Đậu Anh Tuấn cho rằng, việc giảm bớt các quy trình, thủ tục hành chính phức tạp sẽ giúp DN tiết kiệm được rất nhiều thời gian và chi phí, từ đó DN có thể nhanh chóng tiếp cận thị trường, không bị lỡ mất cơ hội đầu tư kinh doanh; đặc biệt đối với các DN nhỏ và vừa, vốn có nguồn lực tài chính và nhân sự hạn chế, việc giảm chi phí tuân thủ thủ tục hành chính sẽ giúp DN có thêm nguồn lực để mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh và đầu tư vào công nghệ, đổi mới trang thiết bị, từ đó nâng cao năng suất lao động, cải thiện chất lượng sản phẩm. Quan trọng hơn, việc giảm điều kiện kinh doanh sẽ giúp loại bỏ những rào cản pháp lý không cần thiết, vốn gây khó khăn cho DN lâu nay, khi đó sẽ tạo nên sự hứng khởi để DN có thể gia tăng tốc độ phát triển, tạo việc làm và đóng góp tích cực vào nền kinh tế…

Không chỉ có ý nghĩa đối với cộng đồng DN, theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng - Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, việc cắt giảm thời gian xử lý thủ tục hành chính, cắt giảm điều kiện kinh doanh còn là yếu tố quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Ông Dũng cho biết, theo Ngân hàng Thế giới, những quốc gia có thời gian xử lý thủ tục hành chính ngắn hơn thường có mức tăng trưởng đầu tư cao hơn từ 15-20%. Hay một nghiên cứu của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cũng chỉ ra những nền kinh tế có chính sách cắt giảm điều kiện kinh doanh hợp lý thường có tốc độ tăng trưởng các DN mới cao hơn 20 - 30%... Cùng với đó, việc thực hiện các yêu cầu cải cách toàn diện trên cũng sẽ góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và gia tăng thu hút đầu tư nước ngoài, đưa Việt Nam trở thành một điểm đến lý tưởng đối với các nhà đầu tư quốc tế.

Với những tác động tích cực trên, để hiện thực hóa mục tiêu mà Đảng, Chính phủ đã đặt ra, theo các chuyên gia, cần đảm bảo việc cắt giảm điều kiện kinh doanh không chỉ là hình thức mà thực sự tạo thuận lợi cho DN, điều này đòi hỏi phải rà soát kỹ lưỡng toàn bộ hệ thống quy định, tránh tình trạng “cắt một, mọc ba”. Đồng thời, cần tăng cường cơ chế tiếp nhận phản hồi từ DN, hiệp hội, các tổ chức độc lập… trong quá trình đánh giá tác động của các chính sách mới để kịp thời điều chỉnh những bất cập.

Song song với đó, cần đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý hành chính, xây dựng hệ thống dịch vụ công trực tuyến đồng bộ, giúp DN thực hiện các thủ tục nhanh chóng mà không phải đến trực tiếp cơ quan nhà nước, giảm sự can thiệp trực tiếp của cán bộ công quyền. Đặc biệt, cần nhanh chóng thay đổi phương thức quản lý, chú trọng hiệu quả, đẩy mạnh chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, quản lý theo rủi ro để tạo thuận lợi tối đa cho hoạt động của DN./.

TUẤN MINH