Giải thưởng Phụ nữ Việt Nam: Từ ước mơ đến tinh thần cống hiến vì cộng đồng

Tiến sĩ Ngô Thị Duyên trình bày cho sinh viên Khoa Công nghệ thông tin về kết quả nghiên cứu ứng dụng AI và theo dõi chuyển động mắt trong giáo dục đặc biệt. (Ảnh: DUYÊN NGÔ)

Giải thưởng là nguồn động viên to lớn, khơi dậy khát vọng cống hiến của các thế hệ phụ nữ Việt Nam trên hành trình vì bình đẳng giới và sự phát triển bền vững của đất nước.

Trải qua 23 năm, đã có 107 tập thể và 206 cá nhân xuất sắc được vinh danh trên các lĩnh vực: Kinh tế, giáo dục, y tế, nông nghiệp, nghiên cứu khoa học, quản lý Nhà nước, an ninh-quốc phòng, nghệ thuật, văn hóa thể thao…

“Năm nay, trong số 12 cá nhân xuất sắc được trao Giải thưởng Phụ nữ Việt Nam, có 5 gương mặt tiêu biểu trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học. Điều này không chỉ phản ánh sự quan tâm của các cấp, ngành, địa phương đối với khoa học công nghệ, mà còn khẳng định bản lĩnh, trí tuệ, khát vọng cống hiến và tinh thần đổi mới sáng tạo của phụ nữ Việt Nam trên hành trình nghiên cứu”, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam Nguyễn Thị Minh Hương nhấn mạnh.

Là nhà khoa học luôn kiên định với triết lý “Công nghệ vị nhân sinh”, Tiến sĩ Ngô Thị Duyên, giảng viên Khoa Công nghệ thông tin, Trường đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội đã xuất sắc được nhận Giải thưởng Phụ nữ Việt Nam năm 2025.

Trong những năm gần đây, chị cùng nhóm nghiên cứu đã phát triển nhiều sản phẩm khoa học công nghệ được ứng dụng trong thực tiễn tại các bảo tàng, địa phương, góp phần hỗ trợ công tác bảo tồn và quảng bá di sản văn hóa dân tộc. Ngoài ra, chị còn tập trung vào các nghiên cứu và giải pháp công nghệ phục vụ nhóm đối tượng yếu thế trong xã hội như người bị liệt, khiếm thính, trẻ em tự kỷ, rối loạn đọc viết… Các sản phẩm ứng dụng do chị chủ trì hoặc tham gia phát triển đều hướng tới việc hỗ trợ giao tiếp, giáo dục và cải thiện chất lượng sống cho các nhóm người đặc biệt này. Tiêu biểu là hệ thống BLife (My Beautiful Life) -một giải pháp hỗ trợ giao tiếp dành cho người bị tổn thương nghiêm trọng chức năng vận động.

Là thành viên chủ chốt tham gia nghiên cứu, phát triển và triển khai hệ thống BLife tới người bệnh, Tiến sĩ Duyên cho biết, hệ thống cho phép người bị liệt hoàn toàn và mất khả năng nói có thể giao tiếp trở lại bằng cách sử dụng chuyển động mắt để điều khiển máy tính. Hệ thống đã được ứng dụng thực tế, mang lại hiệu quả tích cực rõ rệt trong việc giúp người bệnh kết nối và tái hòa nhập với xã hội. Hiện nay, chị đang chủ trì nhóm nghiên cứu phát triển các công nghệ hỗ trợ giáo dục đặc biệt, hướng đến khả năng sàng lọc, chẩn đoán sớm và hỗ trợ can thiệp cho trẻ em tự kỷ, rối loạn đọc viết…

“Tôi đã ứng dụng các công nghệ hiện đại như theo dõi chuyển động mắt, trí tuệ nhân tạo… vào nghiên cứu và phát triển các giải pháp công nghệ nhằm hỗ trợ nhóm trẻ em có nhu cầu đặc biệt này ở Việt Nam. Kết quả thử nghiệm bước đầu cho thấy nhiều tín hiệu tích cực, thể hiện tiềm năng đóng góp vào hệ thống giáo dục đặc biệt, hỗ trợ trẻ em có nhu cầu đặc biệt tiếp cận cơ hội học tập và phát triển một cách công bằng và hiệu quả hơn”, chị Duyên chia sẻ.

“Trên con đường nghiên cứu khoa học, không thể tránh khỏi những khó khăn, từ thất bại trong thí nghiệm cho đến áp lực về thời gian và kết quả. Nhưng chính những trải nghiệm đó lại giúp chúng ta trưởng thành, rèn luyện sự kiên nhẫn”. Đó chính là tâm niệm luôn được ấp ủ trong hành trình thực hiện ước mơ từ khi còn là sinh viên của cô gái trẻ Nguyễn Hồ Thùy Linh (sinh năm 1990). Chính sự kiên định đó đã giúp Tiến sĩ Thùy Linh, giảng viên bộ môn Kiểm nghiệm dược, Khoa Dược, Trường đại học Khoa học Sức khỏe, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh trở thành nhà khoa học nữ trẻ nhất được vinh danh trong Lễ trao Giải thưởng Phụ nữ Việt Nam năm 2025, với thành tích ấn tượng khi tham gia 20 đề tài nghiên cứu có tiềm năng ứng dụng trong lĩnh vực y sinh, dược học và phân tích môi trường; là tác giả và đồng tác giả hơn 60 công bố quốc tế, một bằng độc quyền sáng chế.

Với Thùy Linh, khoa học không nên nhìn nhận như một lĩnh vực khô khan hay xa vời. Đó là hành trình tìm tòi, khám phá và sáng tạo. Tuy nhiên, con đường này không hề bằng phẳng, bởi nghiên cứu khoa học đòi hỏi sự kiên nhẫn, bền bỉ và đôi khi chấp nhận thất bại. Thành công trong nghiên cứu thường đến sau rất nhiều nỗ lực, thử thách.

Trong giảng dạy, Thùy Linh phụ trách các học phần liên quan đến hóa hữu cơ, hóa phân tích, giúp sinh viên nắm vững nền tảng kiến thức cũng như kỹ năng thực hành. Còn trên hành trình nghiên cứu, nhà khoa học, chị dành nhiều tâm huyết cho hướng nghiên cứu về vật liệu khung hữu cơ-kim loại (MOFs) trong tổng hợp hợp chất hữu cơ có hoạt tính sinh học. Đây là hướng đi vừa mang giá trị khoa học, vừa mở ra triển vọng thực tiễn rất rõ ràng, nhất là trong bối cảnh ngành dược cần chủ động nguồn nguyên liệu. Kết quả từ các đề tài đã cho thấy khả năng tạo ra những hợp chất tiền dược quan trọng với chi phí thấp, điều kiện thực hiện đơn giản. Hay việc ứng dụng MOFs vào hấp phụ và xử lý môi trường, góp phần cải thiện chất lượng môi trường sống cũng được chị tập trung nghiên cứu.

“Tôi trân trọng các đề tài nghiên cứu không chỉ vì kết quả khoa học mà còn vì chúng phản ánh tinh thần gắn kết giữa nghiên cứu cơ bản và ứng dụng thực tế. Đây là một hành trình vừa thử thách nhưng cũng đầy cảm hứng, vì mỗi bước tiến trong nghiên cứu đều có thể mang lại ý nghĩa cho cộng đồng”, Thùy Linh bày tỏ.

MINH CHÂU