Giải phóng Thái Lạc bằng...'chính sách 10 điểm'

Ông Hai Thông (Nguyễn Văn Thông).

Lúc 16h30 thứ bảy 26-4-1975, tại vùng cao su Bình Sơn (huyện Long Thành), Bộ Tư lệnh Quân đoàn 2 triển khai đội hình chiến đấu. Sư đoàn 304 theo đường 15B tiến về căn cứ Nước Trong của quân địch, Sư đoàn 325 theo lộ 25 qua Lộc An tiến vào quận lỵ Long Thành.

Binh lính tháo chạy

Đến 17h, trong khi Sư đoàn 304 bắt đầu tấn công vào trường thiết giáp, trường sĩ quan lục quân, trường cảnh sát quốc gia quân khu III của địch; thì pháo của Sư đoàn 325 đặt tại cánh đồng Sở Hoàng thuộc xã Long An bắn vào chi khu Long Thành. Loạt đạn rót vào chi khu và dinh quận đã diệt gần 2 trung đội bảo an. Thiếu tá Hà Văn Sáu, Quận trưởng Long Thành, trúng miểng đạn vào đùi ngay từ loạt đạn đầu tiên.

Đến 22h, những đồn bót của quân địch làm nhiệm vụ bảo vệ chung quanh quận lỵ như: cầu Quản Thủ, ngã ba Bàu Xéo, Liên Kim Sơn, chốt cầu Đen, chốt Bàu Cá lần lượt bị phá hủy; quân địch rút chạy vô dinh quận cố thủ. Cả thị trấn Long Thành chìm ngập trong lửa khói. Toàn bộ hệ thống điện bị cắt đứt. Trong cơn hoảng loạn, Quận trưởng Hà Văn Sáu bắt lính cận vệ cõng, theo đường hào chạy qua khu Liên Kim Sơn rồi ra gò Dầu Ba cướp thuyền dân đẩy ra ấp Bà Chèo bỏ trốn.

Biết tin, toàn bộ binh lính trong dinh quận Long Thành vội vàng buông vũ khí tháo chạy.

Tại căn cứ Nước Trong với 5 tiểu đoàn chốt giữ và được 50 xe tăng của thiết giáp đoàn 22 yểm trợ; địch chống trả quyết liệt. Sư đoàn 304 phải nhờ pháo và xe tăng của Lữ 203 phối hợp mở nhiều đợt tấn công; mãi đến 15h chiều 27-4-1975 mới đập tan mọi sự kháng cự của địch. Huyện Long Thành gần như vào tay nhân dân và lực lượng cách mạng.

Sư đoàn 6 đánh chiếm sở chỉ huy Quân đoàn 3 của địch tại Biên Hòa ngày 30-4-1975.

Ổ kháng cự quyết liệt

Thế nhưng, đến sáng 28-4-1975, trên địa bàn Long Thành vẫn còn một ấp nhỏ của xã Long An nằm giáp với thị trấn Long Thành chưa thể giải phóng. Đó là ấp Thái Lạc, thực chất là ấp chiến lược đặc biệt nằm trên quốc lộ 15 (nay là quốc lộ 51). Ấp được bố trí bao quanh bởi hệ thống giao thông hào kiên cố cùng mấy lớp hàng rào kẽm gai và một hàng rào tre gai dày đặc. Muốn vào ấp chỉ có con đường duy nhất ngay cổng nhà thờ Thái Lạc. Ngoài cổng ấp luôn túc trực một lực lượng vũ trang canh phòng cẩn mật. Đặc biệt hơn, mọi người dân trong ấp Thái Lạc đều được trang bị súng, đạn thật.

Trước đó 2 ngày, theo yêu cầu khẩn thiết của linh mục chánh xứ nhà thờ Thái Lạc, quận trưởng Long Thành đã quyết định tăng phái cho ấp chiến lược đặc biệt này thêm Đại đội 3 của Tiểu đoàn 309 của địch. Một ngày sau đó, 2 trung đội địa phương quân từ Đập Nước, Cầu Hưu rút chạy cũng kéo vào Thái Lạc xin nương thân cố thủ và rồi các sĩ quan, binh lính của Trung đội 46 làm nhiệm vụ bảo vệ dinh quận bị thất thủ cũng rút vào đây.

Lực lượng du kích kết hợp cùng các đơn vị bộ đội bao vây ấp Thái Lạc từ 2 ngày trước đó và nhiều lần gọi loa kêu hàng, nhưng đều bị "trả lời" một cách rất ngoan cố bằng những tràng đạn nổ chát chúa.

Đại đội 27 hoàn thành nhiệm vụ triệt hạ đồn Quán Chim, giải quyết xong việc 1 tiểu đoàn của địch đi trên 3 tàu chiến và 9 xuồng máy đồng loạt kéo cờ trắng xin hàng ở bến Gò Dầu; thì nhận được lệnh phải quay gấp về xã Long An để phối hợp cùng trung đoàn 4… “giải quyết” thêm… “cứ điểm cuối cùng” là ấp Thái Lạc.

Ông Chín Công (Nguyễn Minh Công).

Không được hủy diệt

Lực lượng quân sự phối hợp tức tốc lao vào trận chiến nhưng qua 3 đợt tấn công liên tiếp làm 21 chiến sĩ hy sinh vẫn không công phá được mục tiêu. Đồng chí chỉ huy lực lượng liền báo cáo với bộ chỉ huy mặt trận xin cho pháo bắn hủy diệt.

Quyền Bí thư Huyện ủy Long Thành lúc ấy là đồng chí Ba Sơn (Nguyễn Thanh Sơn) nhớ lại: “Tình hình lúc đó hết sức căng thẳng. Đồng chí Lê Trọng Tấn, Tư lệnh mặt trận phía Đông, cho hỏi ý kiến địa phương về việc bắn pháo hủy diệt. Đồng chí Hai Thông (Nguyễn Văn Thông), Bí thư Tỉnh ủy Biên Hòa nông thôn, đang chỉ đạo mặt trận cánh Đông Nam quyết liệt phản đối. Đồng chí Hai Thông cho rằng: “Ta không được dùng pháo hủy diệt ấp Thái Lạc vì hiện giờ trong đó còn rất đông đồng bào. Chỉ có một số rất ít thành phần ngoan cố chống lại, nếu ta hủy diệt bằng hỏa lực mạnh gây thương vong cho đồng bào vô tội là thất sách rất lớn về chính trị. Đây lại là ấp mà hầu hết đồng bào Thiên Chúa giáo di cư lâu nay không có dịp tiếp xúc với cách mạng, ta cần phải kiên trì giáo dục, thuyết phục họ để họ nhận ra chân lý mà theo cách mạng, chớ tuyệt đối không được tàn sát đồng bào”.

Nghe vậy, Tư lệnh mặt trận Lê Trọng Tấn liền chỉ thị: “Phải thực hiện cho được nhiệm vụ tiêu diệt bọn ngoan cố, nhưng tuyệt đối không được sử dụng pháo gây thương vong cho dân”. Đồng chí lệnh cho Sư đoàn 325 điều thêm 1 đại đội kết hợp cùng đại đội 2 biệt động của huyện Long Thành “giải quyết gấp” cứ điểm cuối này.

Tức thì, 2 cánh quân tăng viện vào cuộc. Từ quốc lộ 15, cối 81 ly giòn giã nổ hỗ trợ cho lực lượng từ cánh đồng Bưng Cơ đồng loạt xông vào. Đứng trước tình thế nguy ngập, binh lính thấy không thể chống cự nổi bèn mở đường máu tháo chạy ra khu Gò Mã thuộc ấp Hàng Gòn rồi lẫn vào rừng cao su. Riêng lực lượng dân vệ, phòng vệ của ấp Thái Lạc vẫn tử thủ trong nhà dân và tiếp tục bắn liều. Có mấy chiến sĩ ta bị thương lực lượng dân vệ bắt được đem ra đánh đập, hành hạ hết sức dã man.

Khuyên bảo anh em bỏ súng quy hàng cách mạng

Đồng chí Hai Thông thấy tình hình này nếu để kéo dài sẽ rất nguy hiểm nên gọi đồng chí Chín Công (Nguyễn Thành Công), Ủy viên Thường vụ Huyện ủy Long Thành, đến trao đổi và cho biết là phải bằng mọi cách thuyết phục, tránh đổ máu vô ích vì toàn quận Long Thành đang nằm trong vòng kiểm soát của lực lượng cách mạng.

Vừa nhận chỉ thị của Bí thư Tỉnh ủy Hai Thông, đồng chí Chín Công được đồng chí Năm Hùng - cán bộ binh vận tỉnh phụ trách địa bàn Long An thông báo là ta đang tạm giữ cha đạo của nhà thờ Thái Lạc. Tức tốc đồng chí Chín Công đến gặp ngay vị cha xứ. Linh mục Trần Quang Vũ ngồi nghe anh “cán bộ Việt cộng” nói về diễn tiến tình hình chiến sự với thái độ hết sức bình thản và luôn giữ im lặng. Thế nhưng, khi nghe đồng chí Chín Công giới thiệu và đọc 10 điều kỷ luật của bộ đội, cán bộ trong vùng giải phóng và Chính sách 10 điểm của Mặt trận Dân tộc giải phóng Miền Nam thì vị chăn chiên của giáo xứ này tỏ vẻ ngạc nhiên và chăm chú lắng nghe.

Linh mục Vũ cho rằng ông hết sức bất ngờ: “Thưa ông! Bây giờ được nghe cương lĩnh, chính sách của Mặt trận giải phóng, tôi mới biết ra là cách mạng có đường lối, chủ trương đâu đó cụ thể, rõ ràng chứ cách mạng, xin lỗi quý ông… không phải là bọn cộng sản vô thần, khát máu, tam vô… như lâu nay tôi vẫn tưởng. Vậy mà chúng tôi đã bị bóp méo sự thật. Ai cũng tưởng rằng cộng sản vào được sẽ moi gan, móc ruột không tha một ai có đạo đã rời bỏ miền Bắc di cư vào đây. Bây giờ tôi mới thực sự hiểu là chúng tôi đã nhầm. Tôi xin phép được về khuyên bảo anh em bỏ súng quy hàng cách mạng!”.

Đồng chí Chín Công vội cho người lái chiếc xe Toyota bị bỏ trên đường 15, đoạn qua xã Long Phước, chở linh mục Trần Quang Vũ về tận cổng nhà thờ Thái Lạc.

Không đầy 2 giờ sau, 2 xe lam chở đầy vũ khí, đạn dược như: M79, M72, tiểu liên, súng cối 60 ly, 2 máy PRC 25 cùng hồ sơ, sổ sách… đến nộp cho Ủy ban Quân quản thị trấn Long Thành...

Bùi Thuận