Giải pháp nào thúc đẩy tiêu thụ xăng sinh học tại Việt Nam?

Theo ghi nhận của PV, một số cây xăng hiện nay vẫn duy trì bán xăng sinh học, nhưng lượng khách hàng đổ xăng sinh học rất ít. Theo Bộ Công Thương, từ ngày 1/1/2018, xăng E5 RON92 đã được sản xuất và kinh doanh trên phạm vi cả nước. Song, dù Bộ Công Thương rất quyết tâm, đã và đang triển khai nhiều giải pháp để khuyến khích sử dụng nhiên liệu sinh học, tuy nhiên, xu hướng sử dụng nhiên liệu này chưa đạt được như mong muốn.

Bộ Công Thương yêu cầu các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu đảm bảo nguồn cung xăng sinh học E5RON92 đáp ứng nhu cầu thị trường.

Trên thực tế, rất nhiều cửa hàng xăng dầu đã không còn bán xăng sinh học E5RON92 hoặc chỉ còn 1 trụ bán, vì nhu cầu tiêu thụ của người dân không cao. Mức chênh lệch giá giữa xăng E5RON92 và xăng khoáng RON95 dao động quanh mức 1.000 đồng/lít, cũng chưa đủ để hấp dẫn người tiêu dùng.

Trao đổi với PV Báo CAND chiều 27/12, ông Tạ Ngọc Chung, Cửa hàng trưởng Cửa hàng Xăng dầu Nam Triệu (Trần Phú, Hà Đông) cho biết, cửa hàng vẫn duy trì bán xăng sinh học E5RON92, song lượng khách hàng đổ xăng E5RON92 giảm rất nhiều; xăng E5RON92 bán chậm, nhưng cửa hàng vẫn phải duy trì hệ thống bồn chứa, cột bơm. Theo ông Chung, khó khăn nhất của cửa hàng xăng dầu Nam Triệu nói riêng và các cửa hàng xăng dầu nói chung là lượng người mua xăng sinh học giảm nhưng vẫn phải duy trì 1 bể chứa, thời gian lưu bể lâu do không tiêu thụ được liên tục. Trong khi nhu cầu của thị trường về xăng RON95 tăng cao, cửa hàng cung ứng bán ra thị trường theo nhu cầu nhưng không có bể chứa. Để cân đối lượng hàng bán ra thị trường, doanh nghiệp tăng cường xe chạy liên tục, như vậy cũng phát sinh thêm nhiều chi phí hơn. "Khó khăn thì doanh nghiệp tìm cách khắc phục, nhưng bán và đẩy mạnh bán xăng sinh học để người tiêu dùng lựa chọn thì cần tuyên truyền để người dân hiểu được. Nhu cầu của thị trường mạnh vào mặt hàng nào thì cửa hàng sẽ nhập nhiều hơn mặt hàng đó", ông Chung cho hay.

Theo một số doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu, do nhu cầu thị trường giảm mạnh nên cửa hàng đã chuyển sang bán các loại khác. Nếu người tiêu dùng có nhu cầu và có chính sách hỗ trợ cho bán xăng sinh học như tăng chiết khấu cao lên thì các cửa hàng sẽ tính toán bán lại. Hiện, nhiều cửa hàng đã có sẵn hệ thống, việc nhập bán lại cũng rất thuận lợi. Song, bán hàng phải đủ chi phí, đủ khấu hao, hao hụt, chứ bán chậm là doanh nghiệp lỗ.

Lý giải về việc người tiêu dùng không lựa chọn xăng sinh học, doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu cho rằng, hiện xe ôtô, xe máy đời mới đều có dán nhãn mác động cơ sử dụng nhiên liệu, trong đó có xe ôtô nhà sản xuất ghi rõ sử dụng nhiên liệu xăng khoáng RON95. Còn đối với xe máy, ở khu vực thành phố, lượng xe máy tay ga nhiều, người dân khi đổ xăng đều lựa chọn xăng RON95, họ thấy mức chênh lệch giá không đáng kể so với xăng sinh học, và họ cũng quan tâm tới chất lượng động cơ xe, nên dù xăng E5RON92 dù có được khuyến khích sử dụng thì cũng cần phải phụ thuộc vào thị trường. Ví dụ như nhà sản xuất động cơ đã khuyến cáo sử dụng nhiên liệu này nhưng người tiêu dùng sử dụng không đúng loại, hỏng động cơ thì nhà sản xuất không bảo hành.

Một chủ cửa hàng xăng dầu cho biết, xăng E5RON92 hao hụt do bay hơi rất nhanh, thậm chí vượt mức quy định và sự chấp nhận theo khung của cơ quan thuế nên nếu bán chậm, doanh nghiệp sẽ lỗ. "Ở một số khu vực và với xe máy, xe ôtô đời thấp, cũ thì nhiều người vẫn sử dụng xăng E5RON92, bởi thực ra sử dụng xăng sinh học và nhiên liệu sinh học giúp bảo vệ môi trường, giảm thiểu các khí thải độc hại của động cơ; đảm bảo sự phát triển về nông nghiệp, tạo thêm công ăn việc làm, ổn định đời sống và gia tăng thu nhập cho người nông dân. Cùng với đó, với xăng E5 thì việc sử dụng xen kẽ xăng sinh học và xăng thường không có ảnh hưởng gì đến động cơ. Song, để tiêu thụ được nhiều thì đều phải phụ thuộc vào thị trường, và các nhà sản xuất xe, động cơ phải có sự khuyến cáo, dán nhãn sử dụng nhiên liệu nào thì người tiêu dùng mới sử dụng", đại diện một doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu cho hay.

Do đó, ở góc độ thị trường, nếu muốn đẩy mạnh tiêu thụ xăng sinh học thì cần sự hợp tác giữa các nhà sản xuất nhiêu liệu với các doanh nghiệp sản xuất xe ôtô, xe máy, động cơ, khi có khuyến cáo rõ ràng thì người tiêu dùng sẽ sử dụng.

Tuy nhiên, có một vấn đề đáng lưu ý là do ethanol có khả năng hòa tan vô hạn trong nước nên nếu xăng sinh học bị lẫn nước (hoặc bị hấp thụ nước từ môi trường có độ ẩm cao) thì nước có thể kéo ethanol ra khỏi xăng gây ra hiện tượng phân lớp trong xăng khiến xăng giảm chất lượng. Ngoài ra, một nhược điểm chính của xăng sinh học là tính ngậm nước, do đó quá trình từ lúc nhập xăng đến đổ xăng E5 phải hết sức cẩn trọng với nước.

Để đẩy mạnh thực hiện các giải pháp thúc đẩy tiêu thụ nhiên liệu sinh học tại Việt Nam, Bộ Công Thương yêu cầu Vụ Thị trường trong nước tiếp tục phối hợp với các đơn vị liên quan tăng cường, theo dõi, đôn đốc các địa phương, các thương nhân kinh doanh xăng dầu đẩy mạnh kinh doanh xăng nhiên liệu sinh học (E5 RON92, E100) cung cấp cho thị trường; chỉ đạo các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu báo cáo Bộ Công Thương định kỳ 3 tháng/lần về việc triển khai kinh doanh xăng E5 RON 92 để nắm bắt những khó khăn trong quá trình thực hiện. Đồng thời, phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan, đơn vị liên quan rà soát các văn bản, nghiên cứu xây dựng cơ chế về giá để đảm bảo mức hấp dẫn sử dụng nhiên liệu sinh học E5 RON92.

Đáng chú ý, Bộ trưởng Bộ Công Thương yêu cầu các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu đảm bảo nguồn cung xăng sinh học E5 RON 92 đáp ứng nhu cầu thị trường theo lộ trình được quy định tại Quyết định số 53/2012/QĐ-TTg. Chú trọng chia sẻ nguồn cung, chia sẻ lợi nhuận trong hệ thống phân phối một cách hợp lý để đảm bảo không bị gián đoạn việc cung ứng xăng dầu cho thị trường. Hỗ trợ và khuyến khích các thương nhân phân phối, doanh nghiệp bán lẻ trong hệ thống kinh doanh đẩy mạnh tiêu thụ nhiên liệu sinh học thông qua các chương trình ưu đãi, chính sách giá phù hợp nhằm tăng sức cạnh tranh so với xăng khoáng truyền thống…

Phan Đức