Giải pháp giảm thiểu thói côn đồ ở nơi công cộng

Hình ảnh ẩu đả sau va chạm giao thông và chân dung đối tượng Lương Cao Phúc bị tạm giữ hình sự vì gây rối trật tự công cộng. Ảnh: CACC

Mâu thuẫn bắt nguồn từ đâu?

Thời gian gần đây liên tiếp xảy ra nhiều vụ hành hung gây thương tích nơi công cộng mà nguyên nhân xuất phát từ những mâu thuẫn nhỏ như: va quệt khi tham gia giao thông; một câu nói; một cái nhìn không thuận mắt..., thay vì nói chuyện với nhau thì xông vào “thượng cẳng chân, hạ cẳng tay”. Báo chí, truyền thông đăng tải dày đặc thông tin liên quan, thế nhưng tình trạng này không giảm mà có chiều hướng gia tăng, hành vi ngày càng manh động, liều lĩnh hơn.

Điển hình như mới đây, ngày 24/11, mạng xã hội xuất hiện clip cho thấy nạn nhân đang đi bộ, bất ngờ bị một thanh niên đi xe máy tông trúng, hất lên vỉa hè. Ngay sau đó, một người khác cầm vật nghi là gậy lao tới đánh liên tiếp. Người đi xe máy quay lại dùng ghế tấn công nạn nhân. Chỉ khi người dân vào can ngăn, vụ việc mới dừng lại.

Sự việc xảy ra gần cổng chào Nam An Khánh, khu vực chung cư Gemek 2. Lãnh đạo Công an xã An Khánh cho biết vụ việc diễn ra vào sáng 24/11 và hiện lực lượng chức năng đang điều tra, sẽ cung cấp thông tin khi làm rõ vụ việc.

Hay như mới đây, ngày 22/11, khi điều khiển xe máy đến ngõ 4 phố Xốm (đường vào Chung cư The Vesta) đối tượng Lương Cao Phúc (SN 2005, trú tại KĐT Thanh Hà, xã Bình Minh, Hà Nội) va chạm với xe máy do anh N.Đ.M (SN 1988, trú tại phường Phú Lương, TP Hà Nội) điều khiển. Hai bên xảy ra mâu thuẫn cãi chửi nhau, rồi đánh nhau. Anh M bị Phúc đánh ngã xuống đường bất tỉnh rồi đối tượng điều khiển xe máy bỏ đi. Căn cứ vào tài liệu thu thập được, Cơ quan Cảnh sát điều tra CATP Hà Nội đã tạm giữ hình sự Lương Cao Phúc về hành vi gây rối trật tự công cộng.

Nhìn vào những vụ ẩu đả, hành hung sau va chạm giao thông thời gian qua cho thấy, bạo lực không còn đơn thuần là phản ứng bộc phát mà đang dần được xem như một “quy trình giải quyết” mâu thuẫn. Thay vì đối thoại để tháo gỡ xung đột, nhiều trường hợp lại nhanh chóng chuyển biến thành hành vi côn đồ, gây hậu quả nghiêm trọng.

Điều đáng lo ngại hơn là dù hệ thống pháp luật hiện hành đã có đầy đủ quy định để xử lý các hành vi vi phạm, từ xử phạt hành chính đến truy cứu trách nhiệm hình sự. Cùng với sự vào cuộc kịp thời và xử lý nghiêm của cơ quan chức năng nhưng nhiều đối tượng vẫn ngang nhiên sử dụng vũ lực để giải quyết mâu thuẫn, bất chấp hậu quả pháp lý. Thực trạng này đặt ra bài toán: làm thế nào để từng bước giảm thiểu và tiến tới chấm dứt hoàn toàn thói côn đồ khi tham gia giao thông?

Báo động đỏ về chuẩn mực đạo đức

Luật sư Đinh Thị Nguyên, Giám đốc Công ty Luật TNHH Minh Nguyên Legalsun, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, những vụ việc liên tiếp xảy ra thời gian qua với tính chất, mức độ và hậu quả khác nhau không chỉ là hồi chuông cảnh tỉnh mà đã là “báo động đỏ” về chuẩn mực đạo đức cũng như cách ứng xử trong xã hội. Va chạm, mâu thuẫn trong đời sống là việc khó tránh khỏi, song việc “thổi bùng” những xung đột nhỏ thành ngọn lửa hận thù bằng những lời nói, hành động phi đạo đức, dẫn tới những hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng là hành động cần hết sức lên án và phải xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Dưới góc độ pháp lý, luật sư Đinh Thị Nguyên cho biết, đối với các vụ việc có tính chất bạo lực, xảy ra tại nơi công cộng, ngoài sức khỏe, tính mạng, danh dự, nhân phẩm của người khác, những vụ việc như trên còn xâm phạm tới một khách thể khác được pháp luật bảo vệ đó là an ninh trật tự xã hội.

Trường hợp có dấu hiệu của hành vi cố ý gây thương tích theo Điều 134, Bộ luật Hình sự năm 2015 sẽ được cơ quan điều tra được tập trung làm rõ. Theo đó, trong trường hợp nạn nhân có mức độ thương tật từ 11% trở lên hoặc dưới 11% nhưng thuộc các tình tiết quy định tại khoản 1 Điều này, cơ quan điều tra có thể khởi tố vụ án hình sự về tội “Cố ý gây thương tích” để điều tra theo quy định pháp luật.

Trường hợp có hành vi rối trật tự công cộng, luật sư Đinh Thị Nguyên viện dẫn, theo Điều 318, Bộ luật Hình sự năm 2015, người nào gây rối trật tự công cộng mà gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội; đã bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thì bị xử lý hình sự về tội “Gây rối trật tự công cộng”, bị phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 50 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm

“Trên thực tế, trong nhiều vụ việc, những người là bị hại của hành vi cố ý gây thương tích đã phải đồng thời trở thành bị can, bị cáo đối với hành vi gây rối trật tự công cộng. Việc xử lý một cách toàn diện, triệt để như vậy thể hiện sự khách quan, công bằng và nghiêm minh của pháp luật, đảm bảo sự răn đe và tránh bỏ lọt tội phạm”, luật sư Đinh Thị Nguyên thông tin.

Qua những vụ việc trên, chuyên gia pháp lý cho rằng, các cơ quan chức năng cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục kiến thức về pháp luật và văn hóa giao thông. Điều này giúp người dân nâng cao nhận thức, hiểu rõ các quy tắc ứng xử khi tham gia giao thông, những hành vi bị cấm cũng như hậu quả pháp lý nếu vi phạm. Chú ý, công tác tuyên truyền, giáo dục không chỉ thực hiện với người lớn, mà cần chú trọng ngay với học sinh, để tạo nền tảng ý thức bền chắc từ gốc rễ.

Bên cạnh đó, việc tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, nhất là hệ thống camera giám sát giao thông, đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện và xử lý vi phạm. Khi các vụ va chạm được ghi lại, người tham gia giao thông sẽ có ý thức cẩn trọng hơn, hạn chế các hành vi bạo lực hoặc vi phạm pháp luật. Đồng thời, cơ quan chức năng cần khuyến khích người dân chủ động tố giác vi phạm và cung cấp bằng chứng, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình xác minh, xử lý.

Trên thực tế, nhiều vụ việc xuất phát từ người khác quay được video, hoặc trích xuất camera hành trình của phương tiện khác, rồi đăng tải lên mạng xã hội, từ đó cơ quan điều tra vào cuộc xử lý quyết liệt. Đây là nguồn thông tin rất quan trọng để phục vụ công tác điều tra, xử lý các đối tượng vi phạm pháp luật.

Thái An