Giải 'bài toán' nợ đọng bảo hiểm xã hội

Nhiều doanh nghiệp nợ BHXH

Tính đến hết tháng 6/2024, trên địa bàn huyện Quảng Ninh có 379 đơn vị tham gia BHXH bắt buộc với 5.419 lao động.

Theo Giám đốc BHXH huyện Quảng Ninh Nguyễn Quang Thuận, những năm qua, do ảnh hưởng từ suy thoái kinh tế và dịch Covid-19, các đơn vị, DN trên địa bàn huyện hoạt động cầm chừng, kém hiệu quả, khó khăn về kinh tế, tài chính; nhiều DN cố tình chây ì trong việc thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) cho người lao động (NLĐ) nên ảnh hưởng rất lớn đến việc bảo đảm quyền lợi cho NLĐ; nhiều đơn vị, DN có hiện tượng trốn đóng, chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN trong thời gian dài.

Tổng số nợ BHXH trên địa bàn huyện đến hết tháng 6/2024 là 1,6 tỷ đồng (không bao gồm số tiền khoanh nợ của Vinashin và các đơn vị đóng theo phương thức 6 tháng). Một số DN có thời gian nợ kéo dài, như: Công ty TNHH MTV CNTT Quảng Bình nợ 51 tháng với số tiền trên 794 triệu đồng, Công ty TNHH Dịch vụ vận tải và Xuất nhập khẩu Gia Hân nợ 23 tháng với số tiền trên 43,3 triệu đồng, Công ty TNHH Tư vấn-xây dựng tổng hợp Quảng Ninh nợ 19 tháng với số tiền trên 86,9 triệu đồng, Công ty TNHH Xây dựng tổng hợp Xuân Thắng nợ 9 tháng với số tiền trên 66,9 triệu đồng, Trung tâm Ngoại ngữ Smart Start nợ 6 tháng với số tiền trên 35,6 triệu đồng, Công ty CP Anh Ngữ Everest nợ 7 tháng với số tiền trên 39,8 triệu đồng…

UBND huyện Quảng Ninh họp bàn các giải pháp phòng, chống hành vi trốn đóng, chậm đóng, lạm dụng trục lợi quỹ BHXH, BHYT.

Nguyên nhân của thực trạng này là do các DN trên địa bàn huyện chủ yếu là DN nhỏ lại đang gặp khó khăn trong sản xuất, kinh doanh (SXKD) nên không có khả năng trích nộp đầy đủ, kịp thời tiền đóng BHXH cho NLĐ. Một số DN chưa thực sự quan tâm đến việc chấp hành pháp luật về BHXH, chưa đặt quyền lợi của NLĐ lên hàng đầu; chế tài xử phạt nợ BHXH còn nhẹ, chưa có tính răn đe cao…

Bên cạnh đó, một số đơn vị, DN trên địa bàn huyện có dấu hiệu, hành vi trốn đóng, chậm đóng, lạm dụng, trục lợi quỹ BHXH, BHYT, BHTN. Hành vi trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN của các đơn vị, DN rất tinh vi, có sự thỏa thuận giữa người sử dụng LĐ và NLĐ về tiền lương hàng tháng NLĐ được hưởng và hợp thức hóa trên chứng từ, sổ sách nên rất khó khăn cho cơ quan BHXH trong việc kiểm tra, bảo đảm quyền lợi cho NLĐ.

Việc các DN chậm đóng, trốn đóng BHXH ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của NLĐ do không được chi trả kịp thời các chế độ BHXH, như: Trợ cấp thất nghiệp, ốm đau, thai sản…; không chốt được quá trình đóng tại đơn vị cũ, được ghi nhận trên sổ BHXH khi nghỉ việc và tham gia BHXH bắt buộc tại đơn vị khác. Ngoài ra, khi DN chậm đóng BHYT từ 30 ngày trở lên, thẻ BHYT của NLĐ hết giá trị sử dụng. Điều này sẽ gây khó khăn cho NLĐ khi đi khám chữa bệnh và hưởng các quyền lợi về BHYT.

Đâu là giải pháp?

Phó Chủ tịch UBND huyện Quảng Ninh Lê Ngọc Huân cho biết, thời gian qua, huyện thường xuyên quan tâm chỉ đạo và yêu cầu cơ quan thường trực là BHXH huyện báo cáo hàng quý, hàng tháng về tình trạng trốn đóng, nợ đọng BHXH để thông qua các hoạt động quản lý nhà nước huyện sẽ tuyên truyền, nhắc nhở các DN thực hiện đúng theo quy định của pháp luật. Ban chỉ đạo huyện cũng đã chỉ đạo các ngành có liên quan, như: Thuế, Tài chính, Công an, Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng và Phát triển quỹ đất huyện… có ý kiến, biện pháp đối với các đơn vị đang SXKD trên địa bàn chưa bảo đảm quyền lợi đầy đủ cho NLĐ.

Dự kiến trong tháng 8/2024, huyện sẽ thành lập đoàn kiểm tra liên ngành do BHXH huyện làm trưởng đoàn, Công an huyện, Chi cục Thuế khu vực Đồng Hới-Quảng Ninh làm phó trưởng đoàn và các đơn vị liên quan tổ chức kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN đối với các đơn vị, DN có hành vi trốn đóng, chậm đóng, lạm dụng, trục lợi quỹ BHXH, BHYT, BHTN làm ảnh hưởng đến quyền lợi của NLĐ trên địa bàn; kịp thời chấn chỉnh và kiên quyết xử lý nếu phát hiện vi phạm.

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến các DN chậm đóng BHXH là các DN gặp khó khăn trong SXKD, giải pháp căn cơ lâu dài là các cấp, ngành chức năng cần có chính sách hỗ trợ DN về vay vốn, đầu ra tiêu thụ sản phẩm, đào tạo nghề… tạo điều kiện, hỗ trợ cho DN vượt qua khó khăn, vực lại sản xuất, từ đó có điều kiện thực hiện đầy đủ các chế độ chính sách cho NLĐ.

BHXH huyện Quảng Ninh tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật, giúp người lao động hiểu rõ hơn các quyền lợi khi tham gia BHXH.

Theo Giám đốc BHXH huyện Quảng Ninh Nguyễn Quang Thuận, để khắc phục tình trạng nợ đọng BHXH, thời gian tới, ngành BHXH tiếp tục chủ động thông báo, cung cấp thông tin, số liệu, kết quả thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN, đặc biệt là thông tin về tình trạng trốn đóng, nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN của các đơn vị, DN trên địa bàn huyện đến cơ quan cấp trên, các DN, NLĐ và trên các phương tiện truyền thông đại chúng; tăng cường công tác đôn đốc thu, giảm nợ BHXH, BHYT, BHTN; phối hợp các tổ chức chính trị-xã hội, đoàn thể và chính quyền địa phương tổ chức các hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN tại trụ sở đơn vị, DN nhằm tuyên truyền, vận động người sử dụng LĐ, NLĐ tham gia và đóng đầy đủ, kịp thời BHXH, BHYT, BHTN; áp dụng các biện pháp linh hoạt để thu nợ, nhất là đối với các DN nợ lớn khó đòi; thông báo đến DN về việc khóa thẻ BHYT nếu DN nợ BHYT trên 30 ngày.

BHXH huyện cũng sẽ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN đối với các đơn vị, DN có dấu hiệu nghi ngờ, có hành vi trốn đóng, chậm đóng, lạm dụng, trục lợi quỹ BHXH, BHYT, BHTN; kiến nghị BHXH tỉnh thành lập đoàn thanh tra đột xuất chuyên ngành về đóng BHXH, BHYT, BHTN đối với các đơn vị nợ kéo dài; chuyển hồ sơ cho cơ quan Công an khởi tố theo Điều 216 của Bộ luật Hình sự đối với các đơn vị, DN có dấu hiệu vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN đã thực hiện thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT và xử phạt vi phạm hành chính; tăng cường công tác truyền truyền nhằm nâng cao nhận thức, ý thức tôn trọng pháp luật của người sử dụng LĐ.

Cùng với các giải pháp của cơ quan chức năng, NLĐ tại các DN nợ đọng BHXH, BHYT cũng cần nâng cao kiến thức pháp luật, đồng hành cùng ngành BHXH trong công tác đấu tranh bảo vệ quyền lợi của mình.

Lan Chi