Giấc mơ làm giàu từ dược liệu của 3 chàng 'ngự lâm' dân tộc Thái

Tĩnh Sáng Đường không chỉ là cái tên của một hợp tác xã (HTX) nông dược ở miền Tây Nghệ An, mà còn là một thông điệp đầy triết lý nhân sinh, “tâm có tĩnh, minh mới sáng” (tâm hồn an tĩnh thì trí tuệ mới minh mẫn, sáng suốt để suy nghĩ và đưa ra những hướng đi đúng) - một trong ba chàng "ngự lâm" chung ý tưởng chia sẻ về giấc mơ dược liệu của mình.

Hiện thực giấc mơ dược liệu

Dưới chân núi Lèn Xạt ở xóm Hợp Thành (xã Tam Hợp, Nghệ An) đã hình thành một vùng nông dược chuyên canh. Những ô, thửa trồng cà gai leo, dây thìa canh, trinh nữ hoàng cung, bách bộ... cứ thế đan xen, xếp tầng lớp theo đường đồng mức của một góc đồi.

Giám đốc HTX nông dược Tĩnh Sáng Đường, anh Lá Văn Duy cho biết, đến nay hợp tác xã đã xây dựng vùng dược liệu hơn 10ha và liên kết hơn 10ha với bà con, tổng quy mô trên 20ha với 12 loại khác nhau. HTX đang áp dụng quy trình sản xuất khép kín, theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt từ làm đất, trồng, chăm sóc, thu hoạch đến chế biến.

Ba anh em ruột, những ông chủ của HTX Tĩnh Sáng Đường (từ trái qua: Duy, Khôi, Cường). Ảnh: T.H

Trên thực tế, mô hình nông dược không còn mới, việc thực hiện theo hình thức liên kết chuỗi cũng khá phổ biến. Nhưng ấn tượng ở Tĩnh Sáng Đường là có tới ba anh em ruột trong một gia đình người Thái chung ý tưởng và quyết tâm xây dựng.

HTX còn liên kết rất hiệu quả để tạo thu nhập bền vững cho người dân cùng tham gia. Quan trọng hơn, vùng trồng nguyên liệu của HTX đạt tiêu chuẩn GACP-WHO - một tiêu chuẩn rất cao mà cả nước chỉ có 2 HTX đạt được.

Trở lại những ngày khởi đầu. Giấc mơ dược liệu xuất phát từ người con út trong gia đình - anh Lá Văn Khôi. Tốt nghiệp Học viện Y học cổ truyền Việt Nam, Khôi trở về làm việc tại Bệnh viện Đa khoa Tây Bắc Nghệ An và giữ chức Trưởng khoa Y học Cổ truyền. Với sự hiểu biết của mình về dược liệu và các loại thuốc Đông y, anh luôn trăn trở tìm hướng phát triển sản phẩm từ dược liệu để giúp người dân địa phương phát triển kinh tế, góp phần xây dựng quê hương thoát nghèo.

Được hai người anh trai là Lá Văn Duy và Lá Văn Cường ủng hộ, tháng 4/2022, HTX nông dược Tĩnh Sáng Đường ra đời trên diện tích khoảng 5ha đất do cha mẹ để lại tại xóm Hợp Thành, hoạt động chính là trồng và chế biến dược liệu.

Kiểm tra nguyên liệu trước khi đưa vào chế biến. Ảnh: T.H

Ba anh em không tránh khỏi những khó khăn buổi đầu lập nghiệp, từ vận động người dân quanh vùng tham gia hợp tác, liên kết đến việc tổ chức sản xuất, chế biến theo quy trình nghiêm ngặt và quảng bá thương hiệu ra thị trường.

Trong hàng loạt thử thách, điều thuận lợi nhất, quyết định sự thành công của HTX chính là sự ủng hộ nhiệt tình từ gia đình và chính quyền địa phương dành cho Duy, Cường, Khôi.

Đến nay, Tĩnh Sáng Đường đã có một hệ thống gồm HTX nông dược hơn 20ha, 2 phòng khám đông y do bác sĩ Lá Văn Khôi phụ trách, 2 cửa hàng bán hơn 30 sản phẩm dược liệu và hàng chục hộ dân tham gia liên kết bền vững.

Để đảm bảo chất lượng sản phẩm, HTX đã đầu tư máy sấy nhiệt, máy sấy lạnh, máy nấu cao, máy nghiền bột, máy khử khuẩn, máy ép màng, máy đóng nắp... tất cả đều được đưa vào quy trình sản xuất.

Sản phẩm của Tĩnh Sáng Đường đã có 5 dòng đạt OCOP 3 sao, từng bước có mặt khắp các tỉnh thành trên cả nước và có mặt tại 10 quốc gia.

Vườn ươm trinh nữ hoàng cung. Ảnh: T.H

Liên kết cùng phát triển

Bên cạnh những loại dược liệu núp bóng tán rừng, HTX còn hướng đến mô hình nuôi ong lấy mật tự nhiên để phục vụ chế biến sản phẩm.

Đáng lưu ý, 10 hộ dân liên kết nuôi ong với HTX có thu nhập lên đến hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Điển hình như hộ ông Tân nuôi 50 thùng ong thu nhập 70 triệu đồng; hộ ông Luân nuôi 30 thùng ong thu nhập 40 triệu đồng; hộ ông Hồng nuôi 25 thùng ong cũng thu về 40 triệu đồng...

10 hộ liên kết trồng dược liệu cũng có thu nhập đáng kể, như hộ ông Đinh Trọng Sơn trồng 2.000m2 cà gai leo thu nhập mỗi năm 50 triệu đồng; hộ ông Nguyễn Công Giáp trồng 3.000m2 xạ đen thu nhập 45 triệu đồng; hộ bà Nguyễn Thị Trang trồng 3.000m2 cần tây thu nhập 50 triệu đồng...

Ông Đàm Văn Sương, một nông hộ tham gia trồng dược liệu theo tiêu chuẩn GACP-WHO ở bản Trọng Cánh, thấy rằng: “Quỹ đất nhiều, lao động nhiều nhưng bà con lâu nay chỉ trồng keo mà giá không cao. Tham gia trồng dược liệu, tôi thấy có triển vọng hơn”.

Với các thành viên HTX, họ có một công việc ổn định, một mức thu nhập xứng đáng. Chị Lang Thị Hòa, một thành viên của HTX kể: “Tôi làm ở đây từ khi HTX thành lập, công việc chính là nấu cao, đóng túi trà. Mỗi tháng tôi có thu nhập ổn định từ 7-8 triệu đồng, tốt hơn rất nhiều so với làm nương rẫy”.

Giám đốc HTX Lá Văn Duy chia sẻ: “Chúng tôi thành lập HTX chứ không phải doanh nghiệp hay công ty, vì xác định mấu chốt là sự ‘hợp tác, liên kết’ với chính quyền địa phương, với người dân để cùng phát triển, cùng vực dậy mô hình HTX vốn đang bị xem nhẹ”.

Phương châm ấy đã trở thành sợi dây bền vững giúp HTX ngày càng khẳng định thêm chất lượng và hiệu quả hoạt động. Ngoài 10ha của HTX, hơn 10ha liên kết với bà con quanh vùng cũng được chuyển giao quy trình trồng, cung cấp giống đúng chuẩn.

Thanh Nguyễn