Gia Lai tìm phương án nâng tầm Khu kinh tế cửa khẩu Quốc tế Lệ Thanh

Lợi thế trong bối cảnh mới

Khu kinh tế cửa khẩu Quốc tế Lệ Thanh được thành lập theo Quyết định số 139/2001/QĐ-TTg ngày 21/9/2001 của Thủ tướng Chính phủ (khi đó mang tên Khu Kinh tế Cửa khẩu đường 19, tỉnh Gia Lai); trong khu vực tam giác phát triển Campuchia - Lào - Việt Nam.

Đây là khu vực tập trung các điều kiện để phát triển thương mại, dịch vụ, du lịch, công nghiệp; tuy nhiên, thời gian qua lại phát triển chưa tương xứng.

Số liệu của Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Gia Lai đề cập, trong năm 2024, Khu kinh tế cửa khẩu Quốc tế Lệ Thanh không có dự án cấp mới. Tính đến thời điểm cuối năm 2024, khu kinh tế này mới có 40 dự án đầu tư, với tổng vốn đăng ký 643,87 tỷ đồng; vốn đầu tư thực hiện ước đạt 319,1 tỷ đồng, đạt 49,6% tổng vốn đăng ký.

Các dự án tại đây chủ yếu hoạt động thương mại, dịch vụ, kinh doanh kho bãi phù hợp với khu vực cửa khẩu.

Theo đại diện Đội hải quan Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh, Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh, về tình hình giao thương, xuất nhập khẩu hàng hóa giữa tỉnh Gia Lai với Campuchia, hiện nay các hoạt động kinh doanh ở Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh chủ yếu phụ thuộc vào các mặt hàng nông sản của 2 nước nên chỉ mang tính thời vụ.

Khu kinh tế Cửa khẩu Quốc tế Lệ Thanh được kỳ vọng sẽ phát huy vai trò trong bối cảnh mới

Hầu hết, doanh nghiệp chỉ thuê kho bãi để thu mua, tập kết hàng hóa, không chế biến sâu tại chỗ. Bên cạnh đó, số lượng và diện tích kho bãi cũng chưa đáp ứng được nhu cầu hiện tại. Đối với thời gian mở cửa khẩu thông quan hàng hóa là đến 17h30 hàng ngày (vào những mùa cao điểm các lực lượng quản lý cũng linh động kéo dài thời gian mở cửa thông quan).

Theo báo cáo của Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế Lệ Thanh, trong 6 tháng đầu năm 2025, tổng số xuất, nhập cảnh qua cửa khẩu là 54.132 lượt người và 12.486 lượt phương tiện.

Một trong các nguyên nhân khiến nơi đây phát triển chưa được kỳ vọng như nhận định của Bí thư Tỉnh ủy Gia Lai Hồ Quốc Dũng là hạ tầng kinh tế - xã hội, nhất là mạng lưới giao thông, hạ tầng logistic mang tính liên kết vùng giữa Gia Lai và Bình Định trước đây còn yếu; một số tuyến đường bộ biên giới chưa đáp ứng yêu cầu vận tải đa phương thức…

Song sau khi sáp nhập tỉnh Bình Định và tỉnh Gia Lai cũ, tỉnh Gia Lai mới có diện tích lớn thứ 2 cả nước với quy mô dân số hơn 3,5 triệu người, sở hữu lợi thế chiến lược hiếm có khi nằm ở trung tâm vùng Tây Nguyên – Duyên hải Nam Trung Bộ.

Tỉnh Gia Lai mới sẽ đóng vai trò là đầu mối giao thương, là cửa ngõ kết nối cảng biển quốc tế Quy Nhơn với cao nguyên Pleiku và khu vực tam giác phát triển Việt Nam – Lào – Campuchia (điểm cuối chính là Cửa khẩu Quốc tế Lệ Thanh).

Khu kinh tế Cửa khẩu Quốc tế Lệ Thanh được định hướng, chuyển đổi sang mô hình cửa khẩu thông minh.

Ông Phạm Anh Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai khẳng định, sự kết nối liên hoàn giữa Cảng biển quốc tế Quy Nhơn, Cảng hàng không Phù Cát, Cảng hàng không Pleiku và Cửa khẩu Quốc tế Lệ Thanh sẽ tiếp tục nâng cao năng lực giao thương, đáp ứng nhu cầu vận tải hàng hóa, hành khách không chỉ cho Gia Lai mà còn cho cả vùng. Đây là nền tảng vững chắc để thu hút các dự án đầu tư quy mô lớn, tạo động lực phát triển kinh tế – xã hội nhanh, bền vững.

Đáng chú ý, tuyến Cao tốc Quy Nhơn – Pleiku dài khoảng 125 km, dự kiến khởi công vào tháng 10/2025, sau khi hoàn thành sẽ trở thành huyết mạch giao thông tốc độ cao, trực tiếp kết nối các khu công nghiệp, cảng biển, Cửa khẩu Quốc tế Lệ Thanh và sân bay, mở rộng không gian phát triển ra thị trường khu vực và quốc tế.

Trong bối cảnh đó, Khu kinh tế Cửa khẩu Quốc tế Lệ Thanh đóng vai trò cực kỳ quan trọng khi không chỉ mở ra cánh cửa việc kết nối giao thương về kinh tế, du lịch, giao lưu văn hóa không chỉ của tỉnh Gia Lai mà còn khu vực miền Trung đối với các tỉnh bạn của Campuchia.

Loạt công việc cần triển khai

Khi nghe báo cáo về tình hình hoạt động của Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh vào ngày 7 và 13/8/2025, ông Phạm Anh Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai nhấn mạnh, Khu kinh tế Cửa khẩu Quốc tế Lệ Thanh phải được định hướng, chuyển đổi sang mô hình cửa khẩu thông minh; áp dụng hình thức giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu mới dựa trên cơ sở ứng dụng khoa học, công nghệ hiện đại vào quy trình thủ tục xuất nhập khẩu hàng hóa, xuất nhập cảnh phương tiện vận tải, bảo đảm nâng cao năng lực, hiệu suất thông quan tại cửa khẩu, đáp ứng nhu cầu giao thương ngày càng tăng.

Để thực hiện điều này, ông Tuấn yêu cầu trong hoạt động quản lý nhà nước, thời gian làm việc linh hoạt (sẵn sàng mở cửa thông quan để doanh nghiệp vận chuyển, lưu thông hàng hóa đến 20h hàng ngày), đảm bảo thời gian thông quan hàng hóa 24/7 tại cửa khẩu, đồng thời tiếp tục cắt giảm thời gian thực hiện thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian, chi phí cho nhà đầu tư, doanh nghiệp hoạt động vào Khu Kinh tế Cửa khẩu Quốc tế Lệ Thanh.

Ngoài ra, Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Gia Lai cần đẩy nhanh đầu tư, hoàn thiện hệ thống kho bãi tại Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh, đảm bảo đáp ứng 100% nhu cầu về diện tích, sức chứa hàng hóa xuất nhập khẩu, phục vụ việc thông quan, bảo quản hàng hóa của doanh nghiệp; rà soát tình hình thực hiện các dự án trong khu kinh tế cửa khẩu yêu cầu các nhà đầu tư khẩn trương thực hiện các hạng mục chưa hoàn thành.

Một trong những nội dung đáng chú ý được Chủ tịch tỉnh Gia Lai yêu cầu Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Gia Lai thực hiện là xây dựng Đề án chuyển đổi Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh theo mô hình cửa khẩu số, cửa khẩu thông minh, tăng cường ứng dụng công nghệ số, chia sẻ dữ liệu và quản lý hiện đại ( tham khảo kinh nghiệm mô hình tại các tỉnh biên giới phía Bắc để triển khai thực hiện).

Trao đổi với phóng viên, ông Trần Cang, Giám đốc Sở Tài chính tỉnh Gia Lai cho biết, sở đang được giao nhiệm vụ quy hoạch, xúc tiến đầu tư, chuyển đổi mô hình quản lý Khu kinh tế Cửa khẩu Quốc tế Lệ Thanh. Ông Cang cho biết, những nội dung này đang được sở xây dựng, tích hợp vào điều chỉnh quy hoạch tỉnh Gia Lai thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 dự kiến sẽ trình Ban Thường vụ Tỉnh ủy phê duyệt vào ngày 4 hoặc 5/9 sắp tới.

Giám đốc Sở Tài chính tỉnh Gia Lai cho hay, khi quy hoạch điều chỉnh được phê duyệt sẽ là cơ sở để xúc tiến, kêu gọi đầu tư vào Khu kinh tế Cửa khẩu Quốc tế Lệ Thanh.

Sơn Thuận