Gia Lai tăng tốc phòng, chống khai thác IUU

Cán bộ Đồn Biên phòng Cát Khánh, Bộ đội Biên phòng tỉnh Gia Lai tuyên truyền pháp luật cho ngư dân trước khi xuất bến.

Lan tỏa đến từng ngư dân

Từ ngày 10 đến 12/9, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Gia Lai phối hợp với Sở Ngoại vụ, Chi cục Thủy sản và các địa phương tổ chức 3 buổi tuyên truyền tập trung tại các xã Cát Tiến, Đề Gi và phường Hoài Nhơn.

Hơn 600 ngư dân và người thân đã tham dự, được phổ biến các quy định pháp luật về khai thác thủy sản, phạm vi hoạt động hợp pháp, các điều ước quốc tế liên quan cũng như chế tài xử lý hành vi vi phạm IUU.

Ông Trần Chiến, Vạn trưởng Vạn Cửu Lợi (phường Hoài Nhơn) cho biết: "Chúng tôi thường xuyên được vận động, tuyên truyền chống khai thác thủy sản trái phép. Nhiều nội dung tuyên truyền đi vào chiều sâu, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, ngành. Ngư dân chúng tôi không chỉ hiểu rõ quy định mà còn nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc bảo vệ hình ảnh quốc gia, nguồn lợi thủy sản và chính sinh kế của mình".

“Trước đây, nhiều người nghĩ vi phạm IUU chỉ là chuyện của Nhà nước. Nhưng giờ thì khác, chúng tôi hiểu rằng nếu không tuân thủ, không chỉ bị phạt mà còn ảnh hưởng đến cả ngành thủy sản, đến việc xuất khẩu, đến miếng cơm manh áo của chính mình”, ông Chiến chia sẻ thêm.

Hiện tại ở Vạn Cửu Lợi có hơn 120 tàu cá, chủ yếu đánh bắt xa bờ. Theo ông Chiến, bà con đã nhận thức rõ “lợi bất cập hại” của việc vi phạm IUU nên tự giác tuân thủ. Đáng chú ý, khi phát hiện trường hợp vi phạm, ngư dân không còn ngó lơ hay bao che mà chủ động phản ánh với chính quyền, hoặc lực lượng Bộ đội Biên phòng để xử lý kịp thời.

Không chỉ tập trung vào tàu cá xa bờ, công tác tuyên truyền còn hướng đến các tàu cá gần bờ, vốn là những nhóm đối tượng thường sử dụng hình thức khai thác gây hủy hoại nguồn lợi như xung điện, xiếc máy, giã cào.

Chiều 24/9, tại phường Hoài Nhơn, Bộ đội Biên phòng tỉnh đã phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức buổi đối thoại với 30 hộ ngư dân có tàu giã cào. Tại đây, các cơ quan chức năng đã phân tích rõ tác hại của giã cào đối với hệ sinh thái biển, đồng thời vận động ngư dân chấm dứt hoạt động trái phép, chuyển đổi nghề khai thác phù hợp. Nhiều ngư dân cam kết tuân thủ quy định, không tái phạm, góp phần bảo vệ nguồn lợi thủy sản lâu dài.

Thiếu tá Lê Hữu Minh, Chính trị viên phó Đồn Biên phòng Tam Quan Nam cho biết: "Chúng tôi phát tờ rơi, hướng dẫn ngư dân quét mã QR để tra cứu quy định pháp luật, đồng thời khuyến khích bà con chia sẻ thông tin cho cộng đồng. Mục tiêu là giúp ngư dân hiểu rõ, tuân thủ đúng pháp luật khi hành nghề trên biển, giảm thiểu rủi ro và sự cố".

Lực lượng Bộ đội Biên phòng tỉnh Gia Lai thường xuyên tuyên truyền ngư dân thực hiện nghiêm các quy định khai thác thủy sản.

Quản lý chặt tàu cá, giám sát hành trình 100%

Theo thống kê, trong 9 tháng năm 2025, các đơn vị Bộ đội Biên phòng tỉnh Gia Lai đã phát hiện, xử lý 40 vụ/40 đối tượng vi phạm vùng biển Việt Nam, tổng tiền phạt hơn 3 tỷ đồng; 32/33 đối tượng vi phạm liên quan đến VMS, văn bằng, chứng chỉ, sổ danh bạ thuyền viên, tổng tiền phạt gần 300 triệu đồng.

Hiện nay, Đồn Biên phòng Cát Khánh quản lý 31km bờ biển qua 3 xã Đề Gi, Cát Tiến, Ngô Mây với tổng số 874 tàu cá từ 6m trở lên. Trong đó, 437 tàu đánh bắt xa bờ đã được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS). Đơn vị đã rà soát, xác định hơn 200 tàu có nguy cơ cao vi phạm IUU nên đã chủ động giao cán bộ, đảng viên phụ trách từng trường hợp để nắm sát tình hình, phối hợp xử lý khi có dấu hiệu vi phạm.

Trung tá Nguyễn Ngọc Dương, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Cát Khánh thông tin: "Từ đầu năm đến nay, chúng tôi đã tham mưu xử phạt 32 vụ vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản, với tổng số tiền hơn 2,3 tỷ đồng. Ngoài ra, đơn vị còn xử phạt 11 cá nhân vi phạm hành trình, nhật ký khai thác với số tiền trên 60 triệu đồng".

Một điểm sáng trong công tác phòng, chống khai thác IUU tại Gia Lai là sự phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng: Biên phòng, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Sở Ngoại vụ, Công an tỉnh, chính quyền địa phương và các tổ chức đoàn thể. Mỗi đơn vị đảm nhận một vai trò, nhưng cùng hướng đến mục tiêu chung: kiểm soát chặt chẽ hoạt động khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản, giữ gìn hình ảnh quốc gia trên biển.

Theo Đại tá Trần Tiến Hải, Phó Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh, kiêm Chỉ huy trưởng Bộ đội Biên phòng tỉnh Gia Lai, đơn vị đã quán triệt tinh thần “rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền” trong công tác phòng, chống IUU. Người đứng đầu các đơn vị biên phòng phải chịu trách nhiệm nếu để xảy ra vi phạm trên địa bàn quản lý.

Bộ đội Biên phòng tỉnh Gia Lai xác định công tác tuyên truyền là gốc rễ của mọi hành động, là cách thức hiệu quả nhất để thay đổi ý thức, hành vi của ngư dân. Từ việc “ngó lơ” hay “bao che” cho hành vi vi phạm, nay nhiều ngư dân đã chủ động phản ánh, phối hợp với lực lượng chức năng để xử lý. Đây là chuyển biến quan trọng, cho thấy công tác tuyên truyền không chỉ dừng ở việc phổ biến quy định, mà đã thực sự chạm đến nhận thức và trách nhiệm công dân của người hành nghề trên biển.

“Chúng tôi chỉ đạo kiểm tra 100% tàu cá xuất-nhập bến, tuyệt đối không cho tàu không đủ điều kiện khai thác ra khơi. Các trường hợp mất kết nối VMS đều được phát hiện, phối hợp xử lý kịp thời. Đồng thời, phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường xác minh, phân loại tàu vi phạm vùng biển nước ngoài từ năm 2024 đến nay để xử lý dứt điểm”, đồng chí Trần Tiến Hải cho biết.

Trong bối cảnh Việt Nam chuẩn bị đón đoàn thanh tra lần thứ 5 của EC vào cuối năm nay, các hoạt động tuyên truyền, kiểm tra, kiểm soát tại Gia Lai đang được tăng cường mạnh mẽ. Đây là thời điểm then chốt để khẳng định nỗ lực và quyết tâm chính trị của Việt Nam trong việc gỡ “thẻ vàng”, hướng tới nghề cá có trách nhiệm, phát triển bền vững.

Theo kế hoạch, từ nay đến cuối năm 2025, tỉnh sẽ tiếp tục rà soát, xử lý dứt điểm các tàu vi phạm vùng biển nước ngoài, tăng cường kiểm tra VMS, hoàn thiện hồ sơ đăng ký, cấp phép cho toàn bộ tàu cá. Đồng thời, đẩy mạnh truyền thông đa phương tiện, xây dựng mô hình điểm về nghề cá có trách nhiệm tại các xã ven biển.

Những kết quả bước đầu cho thấy, khi cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc, khi ngư dân được đồng hành và nâng cao nhận thức thì việc xây dựng một ngành thủy sản minh bạch, bền vững là hoàn toàn khả thi.

LƯƠNG TÙNG