Gia Lai đề nghị xếp hạng di tích quốc gia đối với địa điểm vụ thảm sát Tân Lập 1947

Ngày 6/11, tại TP Pleiku, đã diễn ra hội thảo khoa học về di tích địa điểm vụ thảm sát nhân dân làng Tân Lập năm 1947 nhằm hoàn thiện hồ sơ, trình cấp có thẩm quyền đề nghị xếp hạng di tích quốc gia.

Theo hồ sơ di tích, cuối năm 1946 và đầu năm 1947, sau các trận phục kích, công đồn của bộ đội Việt Minh và hoạt động gây áp lực của lực lượng quần chúng trong vùng, binh sĩ Pháp tại các đồn ở An Khê điên cuồng càn quét, khủng bố trả thù, đặc biệt là đối với những khu vực chúng nghi ngờ đã ủng hộ Việt Minh, nuôi giấu bộ đội.

Bia tưởng niệm các nạn nhân vụ thảm sát Tân Lập 1947. Ảnh: Lam Nguyên

Ngày 18/3/1947, binh sĩ Pháp càn vào làng Tân Lập (nay thuộc xã Kông Bờ La, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai). Tại đây, khi lục soát, phát hiện các dấu vết liên quan đến việc bộ đội từng đóng quân như: Trại rạp, chỗ nấu ăn, dây điện thoại... quân Pháp liền đập phá tài sản, đốt nhà và thẳng tay bắn giết, tàn sát dân làng. Người già, trẻ em, phụ nữ có mang đều bị giết không thương tiếc. Sau khi vơ vét của cải, quân Pháp đốt làng. Gần 80 nóc nhà cùng bốc cháy, biến Tân Lập thành một biển lửa.

Cuộc thảm sát đã xóa sổ làng Tân Lập; số người may mắn thoát chết sau đó cũng bỏ đi nơi khác sống.

Năm 2016, Sở VHTT&DL tỉnh Gia Lai và UBND huyện Kbang tổ chức hội thảo khoa học di tích “Vụ thảm sát nhân dân làng Tân Lập năm 1947”. Năm 2017, di tích “Vụ thảm sát nhân dân làng Tân Lập năm 1947” được UBND tỉnh Gia Lai công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh.

Di tích vụ thảm sát Tân Lập nằm cách trung tâm huyện khoảng 20km, cách trung tâm TP Pleiku khoảng 100km. Lễ giỗ chung cho các nạn nhân vụ thảm sát luôn được tổ chức trang trọng vào ngày 25/2 âm lịch hàng năm tại khu tưởng niệm.

Tại hội thảo ngày 6/11, nhiều ý kiến cho rằng, cần tôn tạo di tích xứng tầm nhằm tưởng nhớ những người đã mất, góp phần giáo dục thế hệ trẻ về truyền thống lịch sử của dân tộc; đồng thời xác minh một số thông tin còn chưa thống nhất trong các tư liệu liên quan đến sự kiện.

Về tên gọi của di tích, có ý kiến đề xuất chỉ gọi chung là “Vụ thảm sát Tân Lập năm 1947”, vì trong số các nạn nhân vụ thảm sát, ngoài nhân dân làng Tân Lập còn có khoảng 50 người từ nơi khác tản cư đến.

Nhiều ý kiến khác thống nhất đề nghị Sở VHTT&DL tỉnh Gia Lai hoàn thiện hồ sơ, trình cấp có thẩm quyền đề nghị xếp hạng địa điểm vụ thảm sát Tân Lập năm 1947 là di tích quốc gia.

T.Toàn