Giá khoai tây tăng vọt, người nghèo Nga vật lộn giữa cơn bão lạm phát

Khách hàng nhặt khoai tây tại một siêu thị ở Saint Petersburg, Nga ngày 30/5. Reuters.

Trong khi ở các nền kinh tế phát triển như Mỹ, thực phẩm chỉ chiếm khoảng 14% trong rổ hàng hóa dùng để tính lạm phát, thì tại Nga, con số này lên tới khoảng 40%. Việc giá khoai tây và nhiều mặt hàng thiết yếu khác tăng mạnh đã buộc Ngân hàng Trung ương Nga phải duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt.

Ngày 6/6, Ngân hàng Trung ương Nga đã hạ lãi suất cơ bản xuống còn 20%, nhưng mức này vẫn thuộc hàng cao nhất kể từ năm 2003. Điều đáng lo hơn là kỳ vọng lạm phát của người dân – yếu tố thúc đẩy áp lực giá cả – vẫn ở mức cao, dù lạm phát thực tế đã chậm lại.

Giá khoai tây, loại thực phẩm chủ lực ở Nga, đã tăng gấp 3 lần so với năm ngoái, khi sản lượng sụt giảm 12%, và điều này càng khiến tình hình thêm trầm trọng.

“Thật điên rồ. Khoai tây xưa nay vốn rất rẻ. Với mức giá này thì tôi sẽ không mua, tôi nghĩ là cũng chẳng mấy người mua đâu”, bà Tamara, một người hưu trí 67 tuổi, chia sẻ với hãng Reuters khi đứng trước siêu thị giảm giá Pyaterochka ở Moscow.

Bà Elvira Nabiullina, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nga, cũng thừa nhận vấn đề này trong buổi họp báo sau khi công bố hạ lãi suất.

“Người dân không mua điện thoại hay tivi mỗi ngày”, bà nói. “Họ mua thực phẩm. Và nếu giá thực phẩm tăng nhanh, thì kỳ vọng lạm phát cũng tăng theo”.

Theo một nghiên cứu của tổ chức tư vấn Romir, vào tháng 4, người dân Nga đã chi gần 35% thu nhập cho thực phẩm – mức cao nhất trong vòng 5 năm, so với 29% vào tháng 4 năm ngoái.

Khủng hoảng khoai tây

Tại chuỗi siêu thị Pyaterochka, giá khoai tây thu hoạch từ vụ trước hiện được bán với giá 84 rúp (khoảng 26.000 đồng) mỗi kg, trong khi khoai tây vụ mới lên tới 120 rúp (khoảng 37.500 đồng) mỗi kg – cao hơn rất nhiều so với mức trung bình 43 rúp (khoảng 13.400 đồng) mỗi kg vào cùng kỳ năm ngoái. Mức giá này thậm chí còn đắt hơn mức khoảng 22.500 đồng/kg tại chuỗi siêu thị lớn nhất nước Anh là Tesco.

Không chỉ khoai tây, giá hành tây, bắp cải, củ cải đỏ, cà rốt – những nguyên liệu quen thuộc của món súp củ cải đỏ phổ biến khắp Đông Âu và thường được dùng để đo lường lạm phát thực phẩm – cũng đồng loạt tăng mạnh.

Chính phủ Nga đã cố gắng ứng phó bằng cách tăng nhập khẩu. Ai Cập đã tăng gấp 3 lần lượng khoai tây xuất sang Nga, trong khi Belarus – nguồn cung dự phòng của Nga – lại thông báo đã cạn kho.

Ổn định trở lại vào tháng 7?

Nông dân cho rằng nguyên nhân chính dẫn đến sản lượng sụt giảm là thời tiết bất lợi, nhưng họ cũng chỉ ra rằng chi phí cho máy móc, nhiên liệu, phân bón, nhân công và lãi suất vay ngân hàng tăng cao cũng góp phần đẩy giá khoai tây lên.

“Năm ngoái, đầu mùa thì rất lạnh, sau đó lại hạn hán”, ông Yaroslav Ivanov, giám đốc trang trại Sovkhoz Sergiyevsky, chia sẻ với Reuters. “Kết quả là khoai tây thiếu hụt, chất lượng cũng kém hơn bình thường. Khoai ngon thì bán hết rất nhanh, rồi tình hình ngày càng tệ hơn”.

Ông cho biết giá cao năm nay đã phần nào giúp nông dân bù đắp thua lỗ từ vụ mùa bội thu năm 2023 – khi giá bán lẻ sụt giảm mạnh. Năm nay, sản lượng được kỳ vọng sẽ tốt hơn.

“Chúng ta sẽ thấy giá giảm và ổn định bắt đầu từ tháng 7”, bà Oksana Lut, Bộ trưởng Nông nghiệp Nga, cho biết.

Theo tổ chức tư vấn TsMAKP, cơ quan chuyên đưa ra khuyến nghị cho chính phủ, tỷ lệ lạm phát đối với người nghèo, được tính dựa trên chi phí thực phẩm cơ bản, tiền điện nước và thuốc men, đã vượt 20% trong tháng 4 – cao hơn 10 điểm phần trăm so với tỷ lệ lạm phát chính thức.

“Việc giá thực phẩm tiếp tục tăng quá nhanh đã khiến chỉ số giá tiêu dùng của nhóm thu nhập thấp lệch xa so với mức lạm phát chung”, TsMAKP nhận định.

Người về hưu chiếm hơn 1/4 dân số Nga, và mức lương hưu trung bình trong tháng 4 là 23.448 rúp (khoảng 7,3 triệu đồng). Tính theo giá trị thực, lương hưu đã sụt giảm suốt năm ngoái trước khi tăng trở lại 1,4% từ đầu năm 2025.

Theo Reuters

Thu Quyên