Giá gạo giảm mạnh, Thủ tướng yêu cầu giám sát thu mua, tránh lợi dụng ép giá

Công điện của Thủ tướng Chính phủ về việc điều hành đảm bảo cân đối cung cầu lúa gạo trước diễn biến thị trường thế giới và trong nước nêu rõ, những tháng đầu năm nay, thương mại lúa gạo toàn cầu diễn biến phức tạp, nguồn cung thế giới dư thừa. Nhu cầu nhập khẩu của các nước giảm, chưa có dấu hiệu phục hồi trong ngắn hạn.

Do đó, xuất khẩu gạo của Việt Nam 2 tháng đầu năm nay có xu hướng suy giảm do giá xuất khẩu liên tục giảm. Trong nước, các tỉnh ĐBSCL đang thu hoạch rộ nên có hiện tượng giá thu mua lúa giảm đáng kể so với cùng kỳ năm ngoái.

Để đảm bảo việc điều hành cân đối cung cầu lúa gạo trong nước và thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu lúa gạo bền vững, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu lãnh đạo bộ, ngành liên quan, chủ tịch UBND các tỉnh thành, doanh nghiệp theo dõi sát sao, cập nhật kịp thời biến động về chính sách, diễn biến thị trường của những quốc gia xuất khẩu, nhập khẩu gạo.

Giá gạo xuất khẩu của Việt Nam giảm mạnh, về mức đáy của nhiều năm. Ảnh: Tâm An

Trong đó, Thủ tướng yêu cầu Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo các địa phương vùng ĐBSCL sản xuất đảm bảo sản lượng và diện tích theo kế hoạch. Trước mắt, tập trung sản xuất, thu hoạch lúa vụ Đông Xuân đúng thời vụ và đẩy mạnh nhân rộng mô hình 1 triệu ha lúa chất lượng cao.

Phối hợp với bộ, ngành và địa phương theo dõi sát diễn biến thị trường gạo thế giới, nhất là sự điều chỉnh chính sách tại những nước xuất khẩu gạo lớn như Ấn Độ, Thái Lan,... và nhu cầu nhập khẩu gạo tại các thị trường còn nhiều dư địa để cập nhật tới các địa phương, doanh nghiệp; có điều chỉnh kịp thời.

Bộ trưởng Bộ Công Thương tiếp tục chủ trì, đẩy mạnh triển khai các nhiệm vụ, giải pháp thực hiện Chiến lược phát triển thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam đến năm 2030 và các nhiệm vụ Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo.

Chủ trì, phối hợp thành lập đoàn kiểm tra liên ngành để kiểm tra việc thực hiện việc thu mua, xuất nhập khẩu lúa gạo góp phần làm lành mạnh thị trường đặc biệt là khả năng dự trữ bắt buộc theo quy định tại Nghị định số 107.

Đẩy mạnh xúc tiến thương mại, thúc đẩy xuất khẩu tại các thị trường lớn, thị trường tiềm năng, còn nhiều dư địa.

Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương tổng kết, đánh giá và rà soát, đề xuất Chính phủ sửa đổi Nghị định số 107 và Nghị định số 01 toàn diện trong quý II/2025.

Trong đó, nghiên cứu đề xuất bổ sung các tiêu chí, điều kiện đối với doanh nghiệp kinh doanh, xuất, nhập khẩu gạo theo hướng ưu tiên, ưu đãi đối với các đơn vị có chuỗi liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm có hệ thống kho chứa, logistics đồng bộ, hiện đại nhằm khắc phục tình trạng thương lái thu mua ép giá nông dân. Đề xuất xây dựng tiêu chí đánh giá mức độ tín nhiệm đối với doanh nghiệp xuất, nhập khẩu gạo hướng tới giảm đầu mối và minh bạch thông tin.

Thủ tướng cũng yêu cầu Thống đốc Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo nghiên cứu, tính toán mở rộng hạn ngạch, thời hạn cho vay đối với các doanh nghiệp có năng lực, có hệ thống kho chứa để mua gạo tạm trữ trong giai đoạn thị trường có biến động và giá mua thấp.

Chỉ đạo các ngân hàng thương mại tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn tín dụng với lãi suất ưu đãi để phục vụ thu mua và xuất khẩu lúa gạo, nhất là lúa hàng hóa vụ Đông Xuân tại các tỉnh ĐBSCL.

Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ trưởng Bộ Tài chính chỉ đạo tạo điều kiện hoàn thuế xuất khẩu sớm cho doanh nghiệp kinh doanh, xuất khẩu gạo; tạo cơ chế thông quan nhanh gọn, thuận lợi. Đồng thời, chủ động xây dựng kế hoạch mua dự trữ gạo quốc gia năm 2025 để triển khai kịp thời khi có biến động bất lợi về giá lúa gạo.

Ngoài những nhiệm vụ về tổ chức sản xuất, Thủ tướng yêu cầu chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo tuyên truyền, vận động bà con nông dân yên tâm tiếp tục sản xuất vụ Hè Thu theo kế hoạch, để đảm bảo ổn định sản lượng.

Ngoài ra, đẩy mạnh công tác quản lý thị trường; tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát tình hình mua bán của các doanh nghiệp đầu mối, thương lái, tránh tình trạng lợi dụng tình hình để ép giá, trục lợi; cạnh tranh không lành mạnh giữa các doanh nghiệp.

Thủ tướng đề nghị các hiệp hội, tổng công ty và các doanh nghiệp xuất khẩu gạo chủ động tìm kiếm thị trường, nhất là các bạn hàng truyền thống. Đồng thời, tích cực mua tạm trữ lúa cho bà con nông dân.

Tâm An