Giá cả tăng, người dân căng mình xoay xở

6 giờ sáng, khu vực tập kết rau, củ của chợ đầu mối phía Nam đã chật kín những chiếc xe đẩy và sọt hàng. Vừa bốc từng bó rau cải, chị Nguyễn Thị Mai, người có hơn 10 năm buôn bán tại chợ vừa nói như trút nỗi lòng: “Đã mấy tuần nay, rau từ các tỉnh vận chuyển về đây tăng giá theo từng ngày. Nguyên nhân do chi phí vận chuyển tăng, nguồn hàng không đều nên nhiều mặt hàng “đội” thêm 2.000-5.000 đồng/kg. Giá nhập vào cao hơn, nếu chúng tôi vẫn bán theo giá cũ thì sẽ lỗ...”. Theo chị Mai, rau cải đã tăng từ 16.000 đồng/kg lên 20.000 đồng/kg; cà chua vượt mốc 30.000 đồng/kg; khoai tây và hành tây cũng tăng giá theo từng chuyến xe... Mỗi lần nhập hàng, chị Mai đều phải gọi điện thông báo giá mới cho các mối chợ lẻ và lần nào cũng nhận được những tiếng phàn nàn từ đầu dây bên kia. Tại khu hàng thịt, không khí cũng không khá hơn.

Người dân mua bán tại chợ đầu mối phía Nam (Hà Nội).

Anh Hoàng Văn Tùng, đầu mối thịt lợn của gần 20 tiểu thương chợ lẻ, cho biết: “Giá lợn hơi tuần này lại tăng thêm 2.000-3.000 đồng/kg. Mặc dù giá nhập vào tăng nhưng tôi không dám tăng giá bán tương ứng, bởi chỉ tăng 1.000 đồng/kg thôi cũng bị khách phàn nàn”. Không chỉ rau, thịt, những mặt hàng vốn ổn định hơn như trứng, gạo cũng chịu ảnh hưởng. Trứng gà tăng từ 32.000 lên 38.000 đồng/vỉ 10 quả; gạo thơm tăng 5-7% tùy loại. Các tiểu thương cho biết, mức tăng này chưa phải đã đạt “đỉnh”, bởi nhà cung cấp thông báo, thời gian tới dự kiến giá cả còn tiếp tục điều chỉnh theo chi phí đầu vào. Chị Nguyễn Thúy Hoàn, chủ quán cơm tại phường Hai Bà Trưng (Hà Nội), sáng nào cũng dậy từ 4 giờ để tới chợ đầu mối phía Nam lấy hàng. Chị Hoàn bày tỏ: “Mỗi ngày chi phí cho rau xanh tăng 40.000-60.000 đồng; thịt, trứng, dầu ăn... cũng tăng khiến việc kinh doanh của gia đình gặp khó khăn. Tăng giá thì sợ mất khách, mà giữ giá thì lỗ”.

Ở chợ đầu mối phía Nam nói riêng và trên thị trường nói chung, tiểu thương chịu áp lực tăng giá một thì người tiêu dùng, đặc biệt là nhóm thu nhập thấp, chịu ảnh hưởng gấp nhiều lần bởi những tác động dây chuyền của việc giá cả tăng cao. Chị Nguyễn Thúy Hà, công nhân Khu công nghiệp Thăng Long (Hà Nội), chia sẻ: “Do giá cả tăng nên mỗi tuần đi chợ, tôi mất thêm gần 100.000 đồng so với trước. Tiền lương không tăng hoặc tăng chậm nhưng tiền ăn, tiền xăng xe, tiền điện nước... cứ âm thầm tăng cao nên thời điểm cuối tháng là tôi "căng" như dây đàn”. Không chỉ hộ gia đình, các quán ăn, căng tin, bếp ăn công nghiệp, những khách hàng lớn của chợ đầu mối phía Nam cũng đang điều chỉnh hoạt động để thích ứng. Nhiều chủ quán cho biết phải thay đổi thực đơn hoặc chuyển sang các nguồn hàng rẻ hơn. “Cửa hàng của tôi hiện bán suất ăn công nhân với giá 25.000-30.000 đồng. Nếu tăng lên 35.000 đồng là khách "kêu" ngay. Bởi vậy, tôi vừa phải tính toán, sử dụng lương thực, thực phẩm hợp lý, vừa phải thương lượng lại hợp đồng với nhà cung cấp”, ông Trần Văn Hậu, quản lý một bếp ăn công nghiệp cho biết.

Trao đổi với chúng tôi, TS Nguyễn Minh Phong, Phó chủ tịch Hiệp hội Thông tin, tư vấn kinh tế thương mại Việt Nam nhận định, đợt tăng giá hàng thiết yếu lần này đang tác động trực tiếp đến túi tiền và chất lượng sống của người dân, đồng thời tạo áp lực tâm lý đáng kể. “Giải pháp cấp bách nhất là ổn định nguồn cung. Nếu nguồn cung nhập khẩu tăng giá thì trong nước khó giảm. Nhưng nếu nguồn cung trong nước được mở rộng, tăng sản xuất, tăng phân phối thì mặt bằng giá sẽ có cơ hội quay lại trạng thái cân bằng. Bên cạnh đó, phải tăng cường quản lý thị trường, yêu cầu doanh nghiệp kê khai giá, xử lý nghiêm đầu cơ và kiểm soát các hành vi tạo nhiễu loạn. Đồng thời cần tuyên truyền rõ ràng để người dân không tích trữ quá mức, tránh tạo ra cầu ảo khiến giá bị đẩy lên vô lý”, TS Nguyễn Minh Phong phân tích. Nhiều chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, cần linh hoạt theo từng nhóm hàng. Với mặt hàng như gạo, có thể tìm nguồn thay thế; nhưng với nhóm hàng mang tính thị trường như xăng, dầu, điện, phải chấp nhận biến động theo giá thế giới, đồng thời kiểm soát độc quyền và minh bạch thông tin để người dân chủ động tiết giảm tiêu dùng. Trong cơ cấu lạm phát năm nay, nhóm hàng thiết yếu chiếm tỷ trọng lớn và tác động trực tiếp nhất đến đời sống hằng ngày. Vì vậy, cần giải pháp đồng bộ từ Nhà nước, doanh nghiệp và người dân để sớm “hạ nhiệt”...